قلعه ها و کاروانسراهاي سمنان

قلعه‌هاي سارو

در 10 کيلومتري شمال شرقي سمنان در نقطه اي کوهستاني به نام سارو آثار دو قلعه بسيار محکم و تسخير ناپذير موجود است که طرز ساختمان و انتخاب محل بناي آنها قابل توجه و درخور تحقيق است. اين قلعه ها در دو طرف کلاته يا مزرعه سارو که چشمه ساري زيبا است واقع شده اند.

قلعه شمالي بر اثر گذشت زمان و بروز سوانح طبيعي و خرابکاري افراد گنج ياب تا اندازه اي ويران شده و خالي از سکنه است  ولي اسکلت محکم آن ابهت خاصي به اين دره بخشيده است.

قلعه کوشمغان

در سه کيلومتري غرب سمنان سه محله وجود دارد که در حال حاضر به نام هاي کوشمغان، زاواغان و کديور خوانده مي‌شوند و مجموع اين سه محله را نيز محلات ثلاث مي‌نامند.

با توجه به آثار موجود، محله هاي مذکور از محله هاي بسيار کهن سمنان محسوب مي‌شوند. نام اصلي کوشمغان کوشک مغان بود که براثر کثرت استعمال کوشمغان شده است.

در اين محله قلعه قديمي ويراني وجود دارد که در گذشته خندقي نيز در اطراف آن وجود داشت و مردم با استفاده از تخته پل وارد قلعه مي‌شدند. در قلعه که از گذشته باقي مانده يکپارچه از سنگ است.

قلعه لاسگرد

در بين بقعه سيدرضا و شمال کاروانسراي شاه عباسي لاسگرد، يکي از معروفترين قلعه هاي سمنان به نام دژ لاسگرد وجود دارد که با توجه به سرحدي بودن قريه لاسگرد در دوران قبل از اسلام به ويژه در زمان اشکانيان، احتمال مي‌رود اين قلعه در زمان اشکانيان بنا شده باشد.

اين قلعه مستحکم که با خشت هاي خام بزرگ ساخته شده تا اواسط دوره قاجاريه پابرجا بود و پس از اين تاريخ روبه ويراني نهاد. آنچه اکنون از اين قلعه عظيم مانده گذرگاهاي  زيرزميني سه طبقه اي است که همه به يکديگر راه دارند.

قلعه پاچنار

در جنوب غربي ميدان ابوذر و در محله اسفنجان سمنان آثار دو قلعه پر ابهت و قديمي به چشم ميخورد که به قلعه هاي پاچنار معروف هستند.

اين قلعه ها به صورت دژهاي دوران باستان ساخته شده بودند و از زمره قلعه‌هاي بسيار مهم نظامي و دفاعي شهرستان به شمار مي‌رفتند. بعضي‌ها قدمت و تاريخ بناي اين قلعه‌ها را به دوران طاهريان نسبت مي‌دهند.

کاروانسراي شاه عباسي سمنان

در خيابان استاد مطهري جنب سپاه پاسداران انقلاب اسلامي سمنان کاروانسرايي از دوره صفويه معروف به رباط شاه عباسي موجود است که به فرم چهار پلاني ساخته شده است حياط کاروانسرا مستطيل شکل به طول 32.30 متر و عرض 26.5 متر است.

دو ضلع شمالي و جنوبي رباط داراي دو ايوان هم اندازه و مشابه با قوس جناغي است و در طرفين هر ايوان شش ايوان کوچک با قوس هاي جناغي است که به اندازه نيم متر از سطح حياط بلند تر است.

کاروانسراي شاه عباسي لاسگرد

در 36 کيلومتري سمنان و در قريه لاسگرد کاروانسراي آجري بسيار بزرگي از بناهاي زمان شاه عباس اول صفوي قرار دارد. اين کاروانسرا که در سمت جاده سمنان به تهران واقع شده دو ايواني است و حياطي وسيع دارد.

طول حياط از شمال به جنوب 36 متر و عرض آن از شرق به غرب 31.5 متر است که اطراف آن را 24 حجره احاطه نموده است که حجره ها با کمي اختلاف قرينه يکديگرند. دو ايوان بزرگ در غرب و شرق رباط ساخته شده است که با درگاه کوتاه و چند پله به دالان هاي چهار گانه  پشت مربوط مي شود . سقف اين ايوان تاق ضربي بزرگي است که تزئينات مربع شکل تودرتو دارد.

کاروانسراي شاه سليماني آهوان

اين کاروانسرا که در روستاي آهوان، در 42  کيلومتري شرق سمنان واقع شده‌است، در سالِ  1097 هجري قمري در زمانِ  شاه سليمان صفوي، براي استراحت زايرين امام هشتم که  از سمنان و آهوان به مشهد مقدس، مشرف مي‌شدند، ساخته شد. اما به غلط، کاروانسراي شاه عباسي نام گرفت.

کاروانسراي شاه سليماني آهوان، داراي حياط وسيع مستطيل شکل، به طول 40  متر و عرض 32 متر، و چهار ايواني است. جمعاً در اطراف حياط 24 اتاق احداث شده است که ابعاد آنها به ترتيب 3.35 و 2.90 متر است.

منبع: همشهري آنلاين

تهيه و تنظيم: زهره حضرتي