ديابت و باورهاي نادرست(1)

www.novindiet.com

شيوع ديابت به ويژه ديابت نوع دوم که بيشتر با شيوه زندگي ما در ارتباط مي باشد، در طي دهه اخير افزايش چشمگيري داشته است. باورهاي نادرست بسياري در مورد ديابت وجود دارد که سبب مي شود کنترل اين بيماري مزمن در بعضي از مبتلايان با مشکل مواجه شود. جالب آن که بعضي از بيماران بين بيماري قند و ديابت تفاوت قائل هستند و به نوعي از کلمه ديابت فرار مي کنند و تصورشان آن است که فقط مقداري قندشان بالاتر از ميزان طبيعي است. واقعيت آن است که با کتمان نمودن بيماري مساله حل نخواهد شد. از آنجا که ديابت يک بيماري است که سيستم هاي مختلف بدن را تحت تاثير قرار مي دهد، تصحيح باورهاي غلط درباره ديابت، پيشگيري و درمان اين بيماري را تسهيل مي نمايد. در اين مقاله ما سعي مي کنيم که شما حقايقي را در مورد ديابت دريابيد و بياموزيد چگونه از باورها و تصورات غلط دوري کنيد.

باور غلط: ديابت يک بيماري جدي نيست.

حقيقت: واقعيت آن است که در مورد ديابت ما دچار افراط و تفريط هستيم، بعضي تصور مي نمايند که ديابت بيماري است که ديگران را مبتلا مي نمايد نه آنان را. از آنجا که افراد قابل توجهي از مبتلايان به ديابت در مراحل اوليه بيماري علائم قابل توجهي ندارند، بيش از يک سوم افراد ديابتي نسبت به بيماري خود آگاهي ندارند.

از طرف ديگر بعضي از ديابتي ها بعد از آن که متوجه مي شوند به ديابت مبتلا هستند همچنان به شيوه زندگي قبلي خود که آنان را مستعد ديابت کرده است ادامه مي دهند و به نوعي بيماري خود را جدي نمي گيرند. لذا بايد بدانيد ديابت يک بيماري جدي است. مرگ و مير سالانه ناشي از ديابت بيش از سرطان سينه و ايدز است. از هر سه فرد مبتلا به ديابت ، 2 نفر در اثر بيماري هاي قلبي و سکته جان مي بازند.

باور غلط: اگر شما چاق هستيد يا اضافه وزن داريد، حتما به ديابت نوع 2 مبتلا خواهيد شد.

حقيقت: ابتلا به اضافه وزن مي تواند سبب ايجاد ديابت شود، به همين دليل و با توجه به شيوع روز افزون چاقي و ارتباطي که اين دو بيماري با هم دارند بعضي تصور مي کنند که همه افراد چاق مبتلا به ديابت خواهند شد. اگرچه چاقي يکي از عوامل خطر اصلي ابتلا به ديابت است، اما ساير فاکتورهاي خطر مثل سابقه خانوادگي، قومي و سن نيز مي توانند نقش مهمي داشته باشند. متاسفانه، خيلي از مردم تنها بعضي فاکتورهاي خطر را در نظر مي گيرند. بعضي از افراد تصور مي کنند که وزن، تنها فاکتور خطر ابتلا به ديابت نوع 2 است. واقعيت آن است که اکثر افراد چاق به ديابت نوع 2مبتلا نمي شوند و خيلي از افراد مبتلا نيز وزن مناسب يا اضافه وزن خفيف دارند. اما از آنجا که وزن از فاکتورهاي خطري است که شما مي توانيد آن را کنترل نماييد، در پيشگيري و درمان ديابت ارزش بيشتري دارد اما باز هم تنها عامل نيست.

از طرف ديگر خيلي از مردم نيز علت ابتلا به ديابت را عوامل ارثي مي دانند، در نتيجه براي شيوه زندگي صحيح ارزشي در اين زمينه قائل نيستند و فکر مي کنند آنها هر گونه که زندگي کنند تنها اگر عامل ارثي ابتلا به ديابت را داشته باشند به اين بيماري مبتلا خواهند شد. واقعيت آن است که اگرچه عامل ارث نيز مهم است ولي شما با شيوه زندگي صحيح از ظهور عوامل ارثي مي توانيد جلوگيري نماييد و يا آن را به تاخير انداخته و حتي کنترل کنيد.

باور غلط: تنها مصرف بالاي شکر مي تواند سبب ديابت شود.

حقيقت: نه، اين حرف درست نيست. ديابت نوع 1 مي تواند ارثي باشد يا عوامل نامعلومي از جمله عفونت هاي ويروسي در ايجاد آن نقش داشته باشند. ديابت نوع 2 نيز ژنتيکي يا در اثر سبک زندگي غلط فرد روي مي دهد. اضافه وزن مي تواند احتمال ابتلا به ديابت نوع 2 را افزايش دهد و يک رژيم پرکالري، خواه اين کالري از قند باشد خواه از چربي، سبب چاقي شما مي گردد. اگر در خانواده خود سابقه ديابت داريد، يک رژيم غذايي سالم و ورزش منظم براي کنترل وزن را رعايت نماييد.

البته اين بدان معنا نيست که شما مي توانيد هر ميزان قند يا شکر استفاده نماييد و اگر قرار باشد به اين بيماري مبتلا خواهيد شد و اگر نه که از آن دور خواهيد بود. واقعيت آن است که شما در يک رژيم غذايي سالم مي توانيد 50- 55 در صد از انرژي روزانه خود را از مواد کربوهيدراتي دريافت نماييد ولي اين کربوهيدرات ها بايد از نوع پيچيده يعني آنچه را که به طور معمول در سبزي و ميوه جات است، دريافت نماييد نه قندهاي ساده که يکي از انواع اين قندها، قند معمولي و يا شکر مي باشد.

از طرف ديگر بايد بدانيد که پس از ابتلا به به بيماري، شما بايد علاوه بر کنترل ميزان انرژي دريافتي ميزان قندهاي ساده و به ويژه قند و شکر و نيز مواد قندي از قبيل خرما و عسل را نيز کنترل نماييد. جالب است که بدانيد خيلي از ديابتي ها به نوعي ذائقه شيريني دارند و به عبارتي مواد غذايي شيرين را دوست دارند که اين موضوع زمينه افزايش دريافت مواد قندي ساده را در طي روز براي آنان مهيا مي نمايد. در کنترل ديابت به نوعي اين ذائقه بايد تغيير نمايد.

باور غلط: مبتلايان به ديابت مي توانند از غذاهاي مخصوص افراد ديابتي به ميزان دلخواه استفاده کنند.

حقيقت: در دستورات جديد غذايي، يک برنامه غذايي براي افراد ديابتي مشابه يک برنامه غذايي سالم است که براي داشتن يک زندگي سالم براي همه افراد پيشنهاد مي گردد. اين رژيم غذايي کم چرب(به ويژه از نظر چربي هاي اشباع و ترانس)، با ميزان مناسب نمک و شکر، بر پايه ميوه و سبزيجات و غلات کامل مي باشد. غذاهاي مخصوص افراد ديابتي يا غذاهاي رژيمي به معناي استفاده بدون محدوديت از اين مواد غذايي نمي باشد. متاسفانه بايد گفت بر اساس اين باور غلط خيلي از ديابتي ها در طي روز از اين مواد غذايي استفاده مي نمايند که نتيجه آن افزايش قند خون خواهد بود. همچنين اگر اين مواد حاوي قندهاي الکلي باشند ، اثر مليني خواهند داشت.

دکتر حميدرضا فرشچي - همکار تبيان

متخصص تغذيه - فوق تخصص ديابت و چاقي