گشتي در موزه سنندج

گنجينه تاريخ زاگرس

موزه را مي توان محل نگهداري آثار گذشتگان و نمايش و انتقال آنها به آيندگان، شناخت و نمايش سهم اقوام و ملل در فرهنگ و تمدن جهاني، ايجاد و تقويت تفاهم ميان ملل و اقوام، جلوگيري از انهدام فرهنگ بومي و ايجاد مانع در برابر فرهنگ هاي سرگردان و نامأنوس و نيز به نمايش گذاشتن نعمت هاي فرهنگي يا طبيعي به منظور آموزش - پژوهش و ارزش دادن به اين مجموعه ها و لذت بردن از آنها دانست.

موزه سنندج كه در مركز شهر سنندج در خيابان امام خميني(ره) واقع شده از جمله اين موزه هاست كه در مجاورت آن بناهايي چون خانه كرد، مسجد جامع و خانه مجتهدين قرار دارد.

ساختمان موزه در اصل بخش بيروني عمارت ملالطف الله شيخ الاسلام است، اين عمارت از عمارت هاي باشكوه و اعياني شهر سنندج است كه حدود ??? سال پيش از سوي ملالطف الله كه يكي از علماي بزرگ آن دوره و معاصر ناصرالدين شاه بوده، ساخته شده است.

اين ساختمان در سال ???? از طرف وزارت فرهنگ و هنر وقت براي تأسيس موزه تملك شد و پس از مرمت و آماده سازي در مهر ???? با نام موزه سنندج گشايش يافت. بخش اندروني اين عمارت در سال ???? به تملك اداره ميراث فرهنگي درآمد و اكنون محل سازمان ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري استان كردستان است.

اين موزه از ابتداي تأسيس داراي ? بخش باستان شناسي و مردم شناسي بوده است. در بخش باستان شناسي آن اشيا دوره هاي مختلف از ماقبل تاريخ تا دوره قاجار نگهداري مي شود كه بخشي از اين اشيا متعلق به استان كردستان و برخي متعلق به استان هاي همجوار و برخي ديگر متعلق به استان هاي ديگر يا مكشوفه از قاچاقچيان است.

بخش مردم شناسي موزه در قبل از انقلاب به صورت نمايشگاه موقت اداره مي شد و هر چند مدت يك بار اشياي يكي از استان هاي كشور را در اين بخش به نمايش مي گذاشتند، ليكن پس از انقلاب اين بخش صرفاً به نمايش آثار مردم شناسي كردستان اختصاص داده شد و با تأسيس خانه كرد در سال ???? اشياي مردم شناسي موزه به خانه كرد منتقل شد و تمام فضاي موزه به نمايش اشياي باستان شناسي و تاريخي اختصاص يافت.

موزه سنندج شامل ? بخش است. بخش پيش از تاريخ، بخش تاريخي، بخش اسلامي و بخش نمايش موقت.

بخش پيش از تاريخ

اين بخش در راهرو ورودي و يكي از اتاق هاي جنب سالن اصلي قرار گرفته است. در بخش پيش از تاريخ يك مجموعه ظروف سفالي نگهداري مي شوند كه مكشوفه از مناطق كردستان و بخصوص شهرستان بانه هستند. تعدادي از ظروف نيز مربوط به كنگاور هستند. در ميان اشيا اين بخش پيه سوزهاي مكشوفه از بانه بسيار قابل توجه هستند.

 بخش تاريخي

اشيا دوران تاريخي عمده ترين اشيا موزه را تشكيل مي دهند. سالن اصلي يكي از اتاق هاي جنب سالن و راهرو خروجي به نمايش اين اشيا اختصاص يافته است. مهم ترين آنها اشيا مكشوفه از تپه زيويه يعني مهم ترين تپه تاريخي استان كردستان است. اشيا تپه زيويه عبارتند از، اشيا طلايي: شامل چند قطعه زيورآلات زنانه، اشيا سفالي، انواع ظروف سفالي به رنگ هاي خاكستري، قرمز و نخودي(كه زيباترين آنها تنگ كوچك لعابدار منقوشي است كه لعاب آن فيروزه اي و سفيد و زرد بوده و نقش گل هاي آن به شكل رزت است) اشيا مفرغي شامل ظروف، انواع تبر، سنجاق هاي تدفيني، سوزن هاي دوخت و حلقه ها، اشيايي از جنس استخوان و عاج، شامل قطعات تصاويري از شكار و نبرد نقش هاي اسطوره اي، گل هاي رزت، نقوش هندسي و سرپيكان و اشيا سنگي: شامل سردوك ها، حلقه ها و مهره ها.

 مهره هاي ريز و درشت از جنس خمير شيشه

علاوه بر اشيا زيويه مجموعه اي از اشياي فلزي و سفالي ديگر شامل انواع سرنيزه، خنجر، حلقه هاي گوناگون، مجسمه هاي كوچك و ظروف سفالي با اشكال مختلف و بعضاً با نقوش كنده يا ترسيم شده به رنگ هاي قرمز، خاكستري، نخودي و همچنين ظروف شيشه اي شامل انواع پياله و عطردان در اين بخش وجود دارد كه با توجه به توفيقي بودن آنها، محل دقيق كشف شان معلوم نيست، قسمت ديگري از اشياي بخش دوران تاريخي، خمره هاي سفالي هستند كه اصطلاحاً به خمره هاي تدفيني مشهورند. اين خمره ها به علت حجم بزرگشان در فضاي باز موزه نگهداري مي شوند و تعدادي از آنها كه كوچك تر هستند در فضاي داخلي موزه قرار داده شده اند. آخرين اشياي اين بخش اشيايي هستند كه از حفاري هاي غار كرفتو به دست آمده اند و بعضاً قابل مقايسه با اشياي زيويه هستند.

 بخش اسلامي

اشياي اين بخش به ? قسمت سفالي و فلزي تقسيم شده اند. در سالن سفال اشياي زيبايي از هنر سفالگري هنرمندان دوره اسلامي نگهداري مي شود اين اشيا كه عبارتند از تنگ، كاسه، قدح، بشقاب و مجسمه و ريتون كه به طرز استادانه اي ساخته شده و با لعاب و نقوش و خطوط تزئين يافته اند بخش بسيار كمي از اين اشيا متعلق به كردستان است و بيشتر آنها مربوط به نقاط ديگر كشور و مخصوصاً ري، كاشان و نيشابور هستند. در قسمت اشياي فلزي انواع كاسه و باديه تنگ، سيني، سنگابه، ديگچه و انواع پيه سوز نگهداري مي شود.

 بخش نمايش موقت

اين بخش در حقيقت زيرزمين ساختمان يا همان حوض خانه است و اكنون به نمايش هنري خارجي اختصاص يافته و از اشياي مهم اين بخش مي توان به مجسمه هاي برنزي و ظروف شيشه اي اشاره كرد. اشياي اين بخش برحسب برنامه هاي موزه تعويض مي شوند. علاوه بر بخش هاي عنوان شده و اشياي آن، تعدادي سنگ نوشته كه عبارتند از كتيبه ها و سنگ قبرها در فضاي باز نگهداري مي شوند.

منبع:روزنامه ايران