عمارت خسروآباد

ورودي عمارت

عمارت خسروآباد در بلوار خسرو آباد «شبلي» شهر سنندج قرار دارد. اين عمارت در نوع خود بي نظير و مركز.حكومت اردلان به ويژه خسروخان اردلان بوده است. مجموعه عمارت و باغ خسروآباد افزون بر دو بخش اصلي ، يعني قصر سلطنتي با ورودي ستون دار،باغ خسرو آباد نيز از اهميت خاصي برخوردار بوده است اين باغ که بوسيله ? خيابان روبرو و اطراف عمارت خسرو آباد عملاً به ? باغ خسرو آباد تبديل شده بود و اطراف آن بوسيله ? خندق در طرفين باغ و کاخ خسرو آباد با انواع درختان مختلف احاطه شده جلوه خاصي را به اين مجموعه داده است. در حال حاضر تنها درختان ? باغ و بخش هايي از ? خيابان آن باقي مانده است. عمارت خسروآباد كتيبه اي دارد كه اسم فتحعلي شاه قاجار و والي كردستان امان الله خان و تاريخ ???? ه. ق بر روي آن حك شده است. عمارت خسروآباد شاخص ترين بناى استان كردستان است كه به عنوان مقر حكومت واليان اردلان مورد استفاده قرار مى گرفت. از سال ???? عمليات مرمت اين بناي تاريخي آغاز گرديد اگر چه در سال ???? بيشترين مرمت و باز سازي اين بنا انجام گرديد. عمارت خسرو اباد با شماره ???? در فهرست آثار ملي ايران ثبت گرديده است.

تاريخچه

اين بناي تاريخي به سال ???? هجري قمري توسط امان ا... خان اردلان والي ، حاکم شهير کردستان در مساحت ???? متر مربع ساخته شده است.

عمارت در دوره قاجار

نظريات گونا گوني در خصوص اين بناي عظيم و مقر حکومتي کردستان وجود دارد بطوريکه بعضي صاحبنطران قسمت شرقي بنا را که قصر ناميده مي شود مربوط به دوران زنديه مي دانند و توسعه و تکميل آن را توسط امان ا... خان اردلان مي دانند. هنگام ساخت و تاسيس کاخ خسرو آباد دژ حکومتي سنه در مرکز شهر همچنان مقر حکومتي سياسي و نظامي باقي ماند و اعتبار خود را از دست نداد.

اگر چه بعد از مدتي نيز خسرو آباد بعنوان مقر حکومت مورد استفاده قرار گرديد اما بيشتر به عنوان محل تشريفات و استقبال از شاهان و محل اقامت واليان اردلان مورد استفاده قرار مي گرفت بطوريکه مراسم عروسي با شکوه حُسن جهان خانم تنها دختر فتحعلي شاه قاجار با خسرو خان پسر امان ا... خان در سال ???? هجري قمري در اين کاخ صورت پذيرفت.هنگام ورود ناصرالدين شاه به کردستان در سال ???? هجري قمري « ???? هجري شمسي » در خسرو آباد براي وي خيمه داير گرديد. در سال ???? قمري « ???? شمسي » علي اکبر خان شرف الملک اردلان نوه امان ا... خان والي و وارث باغ و کاخ خسرو آباد اين مجموعه را به ميرزا صادق خان اعزاز الملک فروخت و از آن تاريخ در اختيار خاندان وي « صادق وزيري » قرار گرفت از آن زمان تا حدود ?? سال پيش چندين بنا با سبک هاي مختلف دوره قاجار و پهلوي در اين مجموعه ساخته شد که در شمال شرقي و شمال غربي و جنوب شرقي و جنوب غربي واقع شده اند.

طراحي بنا

مجموعه عمارت و باغ آن افزون بر دو بخش اصلي يعني قصر سلطنتي با ورودي ستون دار در بخش غربي و ساختمان شرقي با غلام گردش ها و ايوان ستون دار مشرف بر صحن عمارت و فضاي بيروني بنا داراي فضاهاي ديگري چون حمام ، اتاق قاپچيان « يا قاپوچي يعني حاجب و دربان » و خدمتكاران است . تزئينات معماري اين بنا شامل گچبري ، آجركاري ، اروسي هاي زيبا و حوض چليپا شكل داخل عمارت است . آنچه که بر اساس وضعيت ظاهري و ترکيب بناي خسروآباد قابل تامل است هم به نوع بودن بافت و ترکيب مصالح و سبک مشترک قصر،آشپزخانه ،حمام و اسطبل به انضمام ديوارهاي حفاظ شرقي غربي و جنوبي مي باشد که مربوط به يک دوره مي باشد.البته بعد از امان الله خان به ضرورت بناهاي مختلفي در اين مجموعه احداث گرديده است.

سبک ارسي هاي موجود در قصر تفاوت قابل توجهي با قسمت شرقي بناي خسروآباد دارد و همچنين تزئينات بخ غربي با آجر و در قسمت شرقي و سر درب بيشتر از گچ بري استفاده شده است حوض بسيار بزرگ صليبي شکلي نيز در وسط اين مجموعه بر زيبايي آن افزوده است که در نوع خود بي نظير است. طاق بزرگ سر درب اصلي باغ خسرو آباد که روبروي مقبره شرف الملک قرار داشت تخريب گرديده است درب اصلي بنا رو به حوض مرمري مربع شکل عمارت واقع گرديده و از ? تکه بزرگ تنه درخت گردو به سبک دروازه هاي قلعه هاي حکومتي ساخته شده است. نماي شرقي بنا از آجر و گچ بري هاي زيبا تزيين شده است اما ديگر بخش ها از آجر و به شکل ساده تري ساخته شده اند. آب اين مجموعه جاري و شرب و از مجموعه قنات هاي تعبيه شده در روي کوه آبيدر نشات مي گيرد. از ديگر بخش هاي قابل توجه کاخ خسرو آباد وجود حوض و فواره با آب جاري در طبقه سوم قصر مي باشد.

منبع:ويکيپيديا