حجاب در اديان الهي

قسمت دوم : يهوديان با حجاب

از بررسي و مقايسه حد و كيفيت حجاب در اديان چهارگانه استنباط مي‏گردد كه حجاب در اديان ديگر، نسبت به اسلام از شدّت بيشتري برخوردار بوده است. اين مقاله به بررسي تطبيقي حجاب در اديان مختلف مي پردازد

آنچه گذشت: حجاب در آيين زرتشت

رواج حجاب در بين زنان قوم يهود، مطلبي نيست كه كسي بتواند آن را مورد انكار يا ترديد خود قرار دهد. مورّخين، نه‏تنها از مرسوم بودن حجاب در بين زنان يهود سخن گفته‏اند، بلكه به افراطها و سخت‏گيريهاي بي‏شمار آنان نيز در اين زمينه تصريح كرده‏اند. در كتاب «حجاب در اسلام»، آمده است: «گرچه پوشش، در بين عرب مرسوم نبود و اسلام، آن را به‏وجود آورد، ولي در ملل غير عرب، به شديدترين شكل، رواج داشت. در ايران و در بين يهود و مللي كه از فكر يهود پيروي مي‏كردند، حجاب، به مراتب شديدتر از آنچه اسلام مي‏خواست وجود داشت. در بين اين ملتها وجه و كفّين (= صورت و كف دستها) هم پوشيده مي‏شد. حتي در بعضي از ملت‏ها سخن از پوشيدن زن و چهره زن نبود، بلكه سخن از قايم كردن زن بود و اين فكر را به صورت يك عادتِ سفت و سخت درآورده بودند».¹

ويل دورانت، كه معمولاً سعي مي‏كند موارد برهنگي يا احياناً تزيينات و آرايش‏هاي زنان هر قوم را با آب و تاب نقل كند تا آن را طبيعي جلوه دهد، در اين مورد مي‏گويد: «در طول قرون وسطا، يهوديان همچنان زنان خويش را با البسه فاخر مي‏آراستند، لكن به آنها اجازه نمي‏دادند كه با سر عريان به ميان مردم روند. نپوشاندن موي سر، خلافي بود كه مرتكب را مستوجب طلاق مي‏ساخت. از جمله تعاليم شرعي يكي آن بود كه مرد يهودي نبايد در حضور زني كه موي سرش هويداست، دست دعا به درگاه خدا بردارد».² او در توصيف زنان يهودي مي‏گويد: «زندگي جنسي آنان علي‏رغم تعدّد زوجات، به طرز شايان توجّه، منزه از خطايا بود. زنان آنان دوشيزگاني محجوب، همسراني ساعي، مادراني پُرزا، و امين بودند و از آنجا كه زود وصلت مي‏كردند، فحشا به حدّاقل، تخفيف پيدا مي‏كرد».³

در كتاب مقدّس يهوديان، موارد متعدّدي يافت مي‏شود كه به طور صريح و يا ضمني، حجاب و پوشش زن و مسائل مربوط به آن، مورد تأييد قرار گرفته است. در برخي از آنها لفظ «چادر» و «برقع» به كار رفته است كه نشانگر كيفيت پوشش زنان آن عصر است. اينك به پاره‏اي از آن موارد اشاره مي‏گردد.

پوشش كامل در مقابل نامحرم:

در «سفْر پيدايش» تورات، چنين مي‏خوانيم: و رفقه، چشمان خود را بلند كرد و اسحاق را ديد و از شتر خود فرود آمد. زيرا كه از خادم پرسيد: «اين مرد كيست كه در صحرا به استقبال ما مي‏آيد؟». و خادم گفت: «آقاي من است». پس بُرقعِ خود را گرفته، خود را پوشانيد.⁴

عدم تشبّه مرد و زن به يكديگر

در «تورات» آمده است: «متاع مرد، بر زن روا نباشد و مرد، لباس زن نپوشد؛ زيرا هر كه اين كُند، مكروه يهوه (خداي تو) است».⁵

نزول عذاب در اثر آرايش دختران يهود براي بيگانگان

در «تورات» مي‏خوانيم: «و خداوند مي‏گويد از اين جهت كه دختران صهيون متكبّرند و با گردن افراشته و غمزات چشم، راه مي‏روند و به ناز مي‏خرام‏اند و به پاهاي خويش، خلخال‏ها را به صدا مي‏آورند * بنابراين، خداوند فَرقِ سر دختران صهيون را كَلْ خواهد ساخت و خداوند، عورت ايشان را برهنه خواهد نمود * و در آن روز، خداوند زينت خلخال‏ها و پيشاني‏بندها و هلال‏ها را دور خواهد كرد*و گوشوارها و دستبندها و روبندها* و دستارها و زنجيرها و كمربندها و عطردان‏ها و تعويذها را* و انگشترها و حلقه‏هاي بيني را * و رداها و شال‏ها و كيسه‏ها را * و آينه‏ها و كتانهاي نازك و عمامه‏ها و بُرقعها را * و واقع مي‏شود كه: به عوض عطريات، عفونت خواهد شد و به عوض كمربند، ريسمان و به عوض موهاي بافته، كَلي و به عوض سينه‏بند، زنّار پلاس و به عوض زيبايي، سوختگي خواهد بود * مردانت به شمشير و شجاعانت در جنگ خواهند افتاد * و دروازه‏هاي وي، ناله و ماتم خواهند كرد و او خراب شده، بر زمين خواهد نشست».⁶

در تورات، از چادر و برقع و روبنده‏اي كه زنان با آن، سر و صورت و اندام خويش را مي‏پوشانده‏اند، صريحاً نام برده شده است، كه نشانگر كيفيت پوشش زنان است. براي نمونه در كتاب «روت» مي‏خوانيم: «بوعز گفت: زنهار كسي نفهمد كه اين زن به خرمن آمده است. و گفت: چادري كه بر توست، بياور و بگير. پس آن را بگرفت و او شش كيل جو پيموده بر وي گذارد و به شهر رفت».⁷ در مورد عروس يهودا مي‏خوانيم: «پس رخت بيوگي را از خويشتن بيرون كرد. بُرقعي به رو كشيد و خود را در چادري پوشيد و به دروازه عينايم كه در راه تمنه است، بنشست».⁸

لزوم پوشاندن سر از نامحرمان:

ويل دورانت مي‏نويسد: اگر زني به نقض قانون يهود مي‏پرداخت، چنان‏كه مثلاً بي‏آن‏كه چيزي بر سر داشت به ميان مردم مي‏رفت، و يا در شارع عام نخ مي‏رشت، يا بر هر سنخي از مردان، درد دل مي‏كرد، يا صدايش آن‏قدر بلند بود كه چون در خانه‏اش تكلّم مي‏نمود، همسايگانش مي‏توانستند سخنان او را بشنوند، در آن صورت، مرد حق داشت بدون پرداخت مهريه‏اي او را طلاق دهد.⁹ او همچنين مي‏نويسد: ... و به استعمال سرخاب و سرمه، نكوهيده مي‏شمردند. موافق بودند كه مرد، بايد براي پوشاك زن خويش سخاوتمندانه خرج كند؛ لكن غرض آن بود كه زن، خود را براي شوهر خويش بيارايد نه براي ساير مردها.¹⁰ در كتاب «حكمة الحجاب و ادلة وجوب النّقاب»، براي تأييد اين‏كه منشأ حجاب زنان يهودي، وجوب حجاب در شريعت موسي(ع) بوده، به داستان حضرت موسي و دختران شعيب اشاره شده است كه در آن، حضرت موسي به آنان امر كرد تا پشت سر او حركت كرده و از پشت سر، او را به منزل پدرشان هدايت كنند.¹¹

در شماره هاي آتي اين مطلب را با عنوانين زير پي بگيريد:

1. حجاب در اسلام، ابوالقاسم اشتهاردي، ص 50.

2. تاريخ تمدن، ويل دورانت، ج 12، ص 62.

3. همان، ص 63.

4. سفر پيدايش، باب 24، فقره 64 و 65. به گفته مرجع مذهبي يهوديان ايران «خاخام اوريل داودي»، منشأ و وجوب حجاب در شريعت يهود، مستند به همين فقره است.

5. تورات، سفر تثنيه، باب 22، فقره 5.

6. تورات، كتاب اشعياء نبي، باب سوم، فقره 16 - 26.

7. تورات، كتاب روت، باب دوم، فقره 8 - 10.

8. تورات، سفر پيدايش، باب 38، فقره 14 و 15.

9. تاريخ تمدن، ويل دورانت، ج 12، ص 30.

10. همان، ص 31.

11. ر. ك: حكمة الحجاب وادلة وجوب النقاب، ص 252.