حد و مرز گذشت تا کجاست؟
حد و مرز گذشت تا کجاست؟
بزرگواري و کرامت به عنوان يک خصيصه انساني ، زيباترين جلوه هاي اخلاقي را ترسيم مي کند . اين مسئله در مناسبات اجتماعي و بويژه در زندگي مشترک ، حضور موثر و نافذي دارد . زن و شوهر بيش از هر مجموعه انساني ديگر بايد نسبت به هم روحيه بزرگ منشي داشته باشند . يکي از نشانه هاي بزرگ منشي و کرامت ، عفو و گذشت و مدارا نسبت به هم است . زندگي مشترک ، به گونه اي است كه زن و شوهر به طور طبيعي در حالات و روحيات يکديگر دقيق مي شوند و به عيوب هم پي مي برند . اما نبايد اين مسئله به بازگو کردن عيوب هم و سرزنش يكديگر منجر شود . چراكه در اين صورت ، شادکامي از صحنه زندگي به بيرون رانده مي شود و جوي آکنده از بدبيني و خصومت بر فضاي زندگي حاکم مي شود . مدارا و گذشت ، ما را ملزم مي کند که درمورد همسرمان به جاي عيب جويي ، عيب پوشي را برگزينيم و در مواردي ، تغافل را سرلوحه مناسبات خود قرار دهيم . يعني وانمود کنيم كه از اشتباه طرف مقابل بي اطلاع هستيم .
اسلام به مسئله گذشت توجه خاص دارد و آن را از خصائل نيک انسانهاي مومن مي شمرد . سيره پيامبر اسلام (ص) و ساير معلمان بشريت نشان مي دهد که آن بزرگواران با شيوه گذشت و مدارا ، بسياري را به آئين متعالي اسلام جذب کردند و زمينه هدايت انسانهاي گمراه را فراهم آوردند . آموزه هاي اخلاقي اسلام ، مدارا در اجتماع و محيط خانواده را توصيه مي كند و همسران را به ايجاد فضايي آرام و به دور از تنش دعوت مي کند . زن و يا شوهر با چشم پوشي از خطاي همسر به نوعي شخصيت خويش را تکريم مي كنند و رشد مي دهند .
آقاي دکتر شرفي کارشناس علوم رفتاري دراين خصوص چنين مي گويد:
بايد توجه داشت که عدم گذشت و بازگويي مکرر اشتباه ديگران زمينه را براي اشتباهات بعدي هموار مي کند و خطاهايي بعد از خطاي اول به وقوع مي پيوندد . زيرا نپذيرفتن عذرخواهي ،فرد را از زندگي مايوس مي کند . ساختن بناي استوار خانواده ، نياز شديدي به گذشت و بزرگ منشي دارد . طولاني شدن قهر و ناسازگاري زن و شوهر به مصلحت هيچ کدام نيست . اين امر بازگشت پذيري آنها را به زندگي گرم و متعادل ، دشوار مي کند . عدم گذشت ، درواقع بي اعتمادي را به همسر نشان مي دهد . درنتيجه چگونه انتظار داريد که خطاي شما روزي توسط همسرتان بخشيده شود و مورد عفو قرار گيريد ؟
گاهي ما انسانها در مقايسه با ديگران ، جنبه هاي مثبت خويش را بيش از آنچه واقعيت دارد ، در نظر مي گيريم و عيوب خود را کمتر از آنچه که هست ، مي بينيم . در نتيجه به جنبه هاي مثبت ديگران کمتر توجه مي کنيم . اين مسئله روابط اجتماعي و بخصوص روابط خانوادگي ما را مخدوش مي كند .
روان شناسان درخصوص آثار و فوايد گذشت و مدارا در خانواده چنين مي گويند : با چشم پوشي از خطاي همسر ، فرصتي فراهم مي شود که وي به بهبود رفتار خود اقدام کند . زماني که ضربات ويرانگر انتقاد و نكوهش بر وي فرود آيد ، هرگونه اراده و جرأت جبران كاهش مي يابد . چشم پوشي از خطاي کم اهميت همسر ، زمينه را براي تفاهم در خانواده فراهم مي کند . اما نکته اي مهم در اينجا مطرح است و آن اينکه حد و مرز گذشت تا کجاست ؟ گاهي مدارا و گذشت مي تواند با آسيبهايي همراه باشد .
آقاي علي حسين زاده کارشناس مسائل تربيتي مي گويد : " گاهي مدارا مي تواند زمينه افزايش رفتارهاي خلاف را فراهم کند . براي مقابله با اين آسيب ، تدابير و تمهيداتي لازم است . مدارا دربرابر رفتار نامناسب ، راهکاري است که مي تواند به روابط خانوادگي آرامش بخشد . تداوم اين امر در دراز مدت نيز داراي آثاري سازنده است و زمينه رفتار مثبت را فراهم مي كند . بنابراين براي رسيدن به اين اهداف بايد تدابير لازم انديشيده شود . دربرابر رفتار منفي همسر ، عکس العمل تند و ناخوشايند از خود نشان ندهيم و بكوشيم زمينه تحقق رفتار مثبت را فراهم کنيم . بدين طريق با كنترل و ساماندهي رفتار خود ، به نوعي مخالفت خود را با رفتار نادرست او ابراز مي كنيم . البته گاهي ممکن است مداراي ما دربرابر همسر ، با سکوتي معنا دار از طرف ما همراه باشد که براي طرف مقابل گران است و موجب شود كه او در رفتار و كردارش تجديد نظر كند . به هرحال ، هرکس با توجه به تيپ شخصيتي و احساسات همسر خود ، مي تواند الگوي مناسبي را براي مقابله با خطاها پيدا کند ، مشروط براينکه اين شيوه رفتاري ، به تقويت رفتارهاي مثبت در همسر منجر شود . "
صداي جمهوري اسلامي -با تلخيص و تغيير
تنظيم براي تبيان: کهتري