با من بگو

با وجود آن‌که يکي از قديمي‌ترين و عالي‌ترين دستاوردهاي بشري هنر برقراري ارتباط است ولي امروزه در عصر صنعتي و ماشيني يکي از مهم‌ترين آسيب‌‌هاي اجتماعي کمرنگ شدن انواع ارتباط بين اعضاي خانواده است. گفت‌وگو مقدمه ارتباط عاطفي است که هر چه ماهرانه‌تر صورت پذيرد موفق‌آميزتر بوده و بر غناي ارتباط عاطفي مي‌افزايد.

آيا تاکنون با خود انديشيده‌ايم که:

- اصول گفتگوي ماهرانه چيست؟

- براي برقراري ارتباط بهتر با فرزندان از چه زباني استفاده کنيم؟

- گفت‌وگو راه زندگي است يا مقصد زندگي؟

گفتگو:

- در لغت به معناي مکالمه، صحبت کردن،و گفت‌وشنود قضيه است.

- گفتگو اصلي‌ترين راه براي بيان حقايق، افکار، و احساسات ما به ديگران است.  ابتدايي‌ترين وسيله براي آغاز و ايجاد دوستي‌ها و روابط با ديگران و مکالمه‌اي است که شرکت کنندگان براي نيل به هدفي واحد و مشترک که همان «حل مسئله» است، به فهم و نقد سخن يکديگر مي‌پردازند.

گفتگوي ماهرانه:

 مقدمه‌اي براي برقراري ارتباط عاطفي است و  با افزايش حس همدلانه زمينه بروز و شناخت افکار و احساسات و انديشه را در طرفين برقرار مي‌کند و  فشار روحي- رواني را کاهش مي‌‌دهد.

مواقعي که فرد  دستاوردهاي خود را بيش از آنچه هست ارزيابي کرده ، زماني که فرد به صورت غيرعقلاني و بدون شناخت کافي رايي را براي طرف مقابل اتخاذ و يا با او دشمني نمايد. زماني که فرد نسبت به موضوعي شور و شوق افراطي داشته و به شدت هم از آن دفاع کند. وقتي که فرد نظري را با چنان قاطعيتي بيان دارد که گويي ثابت شده است در صورتي که چنان نباشد و  يا انکه فرد تحمل عقائد مخالف خود را ندارد. زماني که فرد به عقيده، آداب و رسومي التزام داشته باشد که ناشي از جهل و  ترس غيرمعقول از امور مجهول باشد، موانعي را براي گفتگوي سالم و مفيد فراهم آورده است.

گفتکو با کودکان و نوجوانان:

در گفتگو با کودکان و نوجوانان رعايت نکاتي جهت داشتن گفتگويي سودمند ضروري است، که اين نکات از اين قرار است:

1- باز نگاه داشتن پل ارتباطي: از او بخواهيم افکار و احساساتش را با ما در ميان بگذارد تا بهتر بتوانيم او را درک کنيم.

2- يادگيري مهارت خوب گوش دادن: در گوش دادن هنگام ارائه بازخورد به گوينده از پيام«تو» استفاده کنيم، مانند : « تو از اين موضوع ناراحت شدي؟»

3- يادگيري مهارت خوب صحبت کردن: در صحبت کردن هنگام انتقال پيام نارضايتي خود به شنونده از پيام «من»استفاده کنيم مانند:«من احساس شرمساري کردم» .

4- پذيرش بي‌قيد و شرط: پذيرش طرف مقابل مانند اين است که به يک دانه ناچيز فرصت مي‌دهد تا تبديل به گلي شود که لياقت آن را دارد.

5- توجه به شيوه فرزند پروري: براي افزايش درک متقابل از طريق گفتگو لازم است الگوي رابطه والدين با فرزندان به سوي خانواده قاطع و اطمينان بخش (آزاد‌منش)  بدون تمايلات سالار منشي حرکت نمايد.

6- ابراز محبت و تکريم: گفتگو هر چه محبت‌آميزتر و همراه با احترام باشد ، نتايج مطلوب‌تر به همراه خواهد داشت.

7- استفاده از چشم:  هنگام گفتگو سعي نماييم به‌صورت و اطراف صورت طرف مقابل نگاه کنيم ولي به ياد داشته باشيم که از خيره شدن به چشم او که مانع تعامل و ادامه گفتگوست اکيداً پرهيز نماييم.

8- سکوت: گاهي در مواجهه با افراد غيرقابل نفوذ سکوت توجه آميز از عوامل موثر در گفتگوست. سکوت به گوينده فرصت مي‌دهد تا فکر کند و در مورد آنچه مي‌گويد بيشتر بيانديشد.

9- تمرکز بر موضوع: هنگام گفتگو تلاش کنيم تا موضوعات مورد گفتگو بررسي شوند نه اشخاص يا شخصيت طرف مقابل.

10- توجه به زبان بدن: هنگام گفتگو توجه به رفتارهاي غيرکلامي طرف مقابل مانند چگونگي نشستن، نگاه کردن مي‌تواند ادامه گفتگو را تا رسيدن به نتيجه مطلوب تضمين نمايد.

11- بيان شفاف: هر چه گفتگو صادقانه‌تر و شفات‌تر باشد ادامه گفتگو ميسرتر است، پس بهتر است هنگام سوال کردن فرزندان در لحظاتي که جواب سوالي را نمي‌دانيم تظاهر به دانستن نکنيم و بي‌پرده و در نهايت ظرافت بگوييم: «فعلا جواب اين سوال را نمي‌دانم ولي مي‌توانيم با استفاده از منابع پاسخ آن را پيدا کنيم.»

12- صبر و حوصله: در گفتگو به مخاطب فرصت  دهيم تا بتواند حتي با جملات طولاني احساس و عواطف خود را بيان نمايد.

به تعبيري «ذهن مانند چتر نجات است تنها زماني عمل مي‌کند که باز باشد.»

منبع: بسته هاي آموزشي اشاره- با تلخيص