بيماري هوچکين چيست؟

هوچکين(Hodgkin) يک نوع خاص از لنفوم يا سرطان است که با رشد غير طبيعي سلول ها در دستگاه لنفاوي همراه است. پيشرفت هاي جديد در زمينه تشخيص و درمان اين بيماري باعث شده است که تعداد زيادي از بيماران بهبود يابند. در اين بيماران با تشخيص زودرس  و درمان مناسب، ميزان بهبود افزايش خواهد يافت. گر چه بيماري هوچکين ممکن است در تمامي سنين ديده شود، شايع ترين سن شيوع آن بين 20 تا 50 سالگي است.

بيماري هوچکين دريک منطقه دستگاه لنفاوي و معمولاً در گره لنفي ايجاد مي شود. اگر اين بيماري به موقع کشف و درمان نشود، ممکن است در تمام دستگاه لنفاوي پخش گردد. هوچکين مي تواند باعث درگيري ريه، اعضاي داخل شکم و استخوان ها شود. با گسترش بيماري، گويچه هاي سفيد طبيعي کاهش يافته، در مقابله با عفونت ها اختلال ايجاد مي شود. بنابر اين بيماران مبتلا به هوچکين ممکن است مستعد ابتلا به عفونت ها ي گوناگون گردند.

دستگاه لنفاوي در کجا يافت مي شود؟

بيماري هوچکين در دستگاه لنفاوي ايجاد مي شود. دستگاه لنفاوي از شبکه عروقي کوچکي که به آنها عروق لنفاتيک مي گويند، به همراه بافت هاي لنفاوي که محل تجمع لنفوسيت ها بوده و شامل گره هاي لنفاوي و بافت هاي ديگر مي باشند، تشکيل شده است. عروق لنفاتيک مسئول باز گرداندن مايعات ميان بافتي به گردش خون سيستميک هستند. بافت هاي لنفاوي در بيشتر بافت هاي بدن به ويژه طحال، کبد، مغزاستخوان و روده يافت مي شوند.

در طي مسير عروق لنفاوي، تجمع هاي دانه اي شکل کوچکي از لنفوسيت ها يافت مي شود که به آنها غدد لنفاوي مي گويند. عمل اين غدد، حذف ناخالصي ها و باکتري هاي موجود در لنف است.

گره هاي  لنفاوي در همه نقاط بدن پراکنده اند. درگردن، زير بغل و کشاله ران  به راحتي يافت و لمس مي شوند. اين غدد معمولاً از دانه تسبيح بزرگتر نيستند ولي در صورت ايجاد عفونت يا بيماري هاي ديگر بزرگ مي شوند. يک گره لنفاوي بدون درد بزرگ شده، اگر بيشتر از يک ماه باقي بماند بايد به پزشک مراجعه کرد.

علل بيماري هوچکين

برخي از محققان عقيده دارند که بيماري هوچکين دراثر مقابله دستگاه دفاعي بدن در برابر يک تحريک خارجي مثل يک ويروس ايجاد مي شود. اين بيماري در کشورهاي درحال توسعه که در آنها افراد جامعه تا زمان بلوغ تماس فراواني با عوامل عفونت زا داشته اند، کمترديده مي شود. اين بيماري در کشورهاي توسعه يافته صنعتي که در آنها کودکان تا سن 10 سالگي با بيماري هاي شايع اطفال تماس نداشته اند، بيشتر ديده مي شود. با اين حال دانش ما راجع به علت بيماري هنوز ناکافي است.

تشخيص بيماري

چون علت بيماري هوچکين نا معلوم است، در حال حاضر پيشگيري ازآن امکان پذير نيست. ولي تشخيص زود هنگام و درمان مناسب نتايج خوبي به همراه دارد.

معمولاً اولين علامت، پيدا شدن يک غده لنفاوي بزرگ و بدون درد است ک معمولاً در گردن وگاه در زير بغل يا کشاله ران ديده مي شود. اين غدد لنفاوي گاه در هنگام استحمام يا اصلاح کردن موهاي بدن کشف مي شوند. غدد لنفاوي ممکن است در اثر عفونت ها يا بيماري هاي ديگر غير از بيماري هوچکين نيز بزرگ شوند ولي غده لنفاوي که بيش از يک ماه بزرگ بماند چه دردناک باشد چه نباشد بايد توسط پزشک معاينه گردد. غده لنفاوي عفوني معمولاً دردناک است.

گاه علايم ديگري نيز دربيمار مبتلا به هوچکين ديده مي شود که عبارتند از:

- تب طول کشيده اي که علت آن مشخص نيست.

- عرق شبانه توجيه ناپذير. گاه اين تعريق آن قدر زياد است که بيمار مجبور به تعويض ملحفه مي گردد.

- خارش بدن

- دردهاي غيرطبيعي پشت يا شکم

- کاهش وزن غير طبيعي

- تنگي نفس

اين علائم در بيماري هاي ديگري غيراز هوچکين نيز شايع است ولي در صورت بروز اين علائم براي از دست ندادن شانس تشخيص زود هنگام اين بيماري، بايد به پزشک مراجعه کرد.

پس از مراجعه به پزشک، وي تاريخچه کاملي از وضعيت پزشکي فرد تهيه مي کند. آنگاه معاينه پزشکي به عمل خواهد آمد. اگر حالت غيرطبيعي درگره لنفاوي مشاهده نمايد، آن گره لنفاوي برداشته مي شود ودر زير ميکروسکوپ مطالعه مي گردد. اين آزمايش مشخص خواهد کرد که ضايعه خوش خيم يا بدخيم است.

اگر نتيجه نمونه برداري مشخص کند بيماري هوچکين است، آزمايش هاي تکميلي زيرانجام مي شود:

- پرتونگاري قفسه سينه

- آزمايش خون

- لنفانژيوگرافي : به معني تزريق ماده حاجب به داخل سيستم لنفاوي و سپس تهيه راديو گرافي ازآن که نشان دهند ه وضعيت سيستم لنفاوي و ميزان گسترش بيماري درآن است.

- سي تي اسکن شکم

- آزمايش مغز استخوان

- نمونه برداري از اعضاي داخل شکم براي نشان دادن گسترش بيماري به اين اعضاء

ممکن است انجام تمام اين بررسي ها دريک فرد لازم نباشد. تصميم گيري در باره بررسي هاي لازم توسط پزشک معالج صورت خواهد پذيرفت.

درمان

بيماري هوچکين به خوبي به درمان پاسخ مي دهد. دربيشتر موارد بيماران به طور سرپايي درمان  مي شوند. درمان بيمار مي تواند با پرتو درماني يا شيمي درماني يا ترکيبي از هر دو صورت پذيرد.

در پرتو درماني سعي مي شود با استفاده از پرتوهاي پر انرژي X يا اشعه هاي ناشي از کبالت در منطقه درگير شده توسط بيماري، سلول هاي سرطاني با حفظ بافت هاي سالم از بين برده شوند. خوشبختانه درمراحل اوليه، آسيب بيماري به دستگاه لنفاوي محدود مي باشد و از اين رو درمان مناسب با پرتودهي به قسمتي يا تمام دستگاه لنفاوي باعث بهبود بيماران خواهد شد.

شيمي درماني براي از بين بردن سلول هاي سرطاني درتمام بدن استفاده مي شود. پزشکان مقاديري از داروهاي شيمي درماني را استفاده مي کنند که با حداقل صدمه به بافت هاي سالم بدن بتوان سلول هاي سرطاني را از بين برد. داروهاي شيمي درماني در تقسيم و رشد سلول هاي سرطاني اثر گذاشته و باعث تأخير رشد سلول ها مي شود و بيماران ترکيبي از شيمي درماني و پرتودرماني را دريافت مي کنند.

هر دو روش درماني ذکر شده مي تواند عوارض نامطلوبي را ايجاد نمايد. پرتو درماني ممکن است باعث واکنش پوستي، تهوع، استفراغ  و احساس خستگي شود. تمامي اين عوارض را با استراحت مناسب و تغذيه خوب مي توان تخفيف داد. بعد از قطع پرتو درماني، اين عوارض از بين خواهد رفت.

شيمي درماني ممکن است باعث تهوع، استفراغ، اسهال، ريزش مو ، کم خوني ، خونريزي خود به خود، افزايش بروز عفونت وهمچنين زخم هاي دهاني شود. اين عوارض درتمام بيماران ديده نمي شود، در تمام آنها نيز به يک شدت ظاهر نمي گردد و بعد از درمان از بين خواهد رفت.

*مطالب مرتبط:

تغذيه در سرطان غدد لنفاوي( لنفوم)