فوايد و خطرات آسپيرين براي خانم ها

آسپيرين مي تواند به خانم هاي مسن 65 سال به بالا، هم در مورد سكته هاي مغزي و هم در مورد حملات قلبي كمك كند. در خانم هاي جوان تر، خطرات آن بيشتر از منافعش است.

از زماني كه يك تحقيق در پزشكان مرد در سال 1988 نشان داد كه آسپيرين مي تواند به پيشگيري از نخستين حمله قلبي كمك كند، همواره اين پرسش مطرح بوده كه آيا آسپيرين در مورد زنان نيز موثر است؟

بلافاصله تلاش هايي براي دادن پاسخ به اين پرسش آغاز شد. گروه پژوهشي در بيمارستان بريگام و زنان وابسته به دانشگاه هاروارد كه سرپرستي مطالعه بهداشت پزشكان را بر عهده داشت، انستيتوي سل، قلب، ريه و خون را متقاعد كرد كه انجام آزمايش مشابهي در مورد زنان بسيار حياتي است.

جولي بورينگ و همكارانش حدود 40 هزار نفر از كاركنان زن مشاغل بهداشتي را كه حداقل 45 سال سن داشتند، جهت يك بررسي 10 ساله برگزيدند. نيمي از زنان يك روز در ميان قرص هاي حاوي 100 ميلي گرم آسپيرين دريافت كردند. نيم ديگر از دارونمايي كه از نظر ظاهري و مزه كاملا مشابه قرص هاي آسپيرين 100 ميلي گرمي بود، استفاده كردند. (در اين بررسي منظور اين بود كه با يك تير، دو نشان بزنند؛ براي همين ويتامين E نيز در اين مطالعه مورد بررسي قرار مي گرفت. در گروهي از زنان كه نه آسپيرين و نه قرص هاي شبيه آسپيرين دريافت مي كردند، نيمي از هر گروه ويتامين E و نيم ديگر دارونمايي كاملا مشابه آن مصرف مي كردند.)

در طول مدت اين بررسي، توصيه ها و رهنمودهاي عملي، عمدتا رويكردي محافظه كارانه داشتند و از زنان مي خواستند تا زمان روشن شدن نتايج مطالعه بهداشت زنان، دست نگه دارند. با توجه به فوايدي كه از آسپيرين در نزد مردان آشكار شده بود، طبيعتا اين كار چندان آسان نبود. ميليون ها زن، با تصور اينكه آنچه كه براي مردها مفيد است، لابد براي زن ها هم مفيد خواهد بود، براي پيشگيري از حملات قلبي از آسپيرين استفاده مي كردند. با اين حال به نظر مي رسد كه انتظار گزينه بهتري مي رفت.

نتايج يافته ها، آن طور كه پژوهش گران انتظار داشتند، چندان واضح و قاطع نبودند. در يك جمله، مطالعه نشان داد كه آسپيرين احتمالاً بر قلب زنان تاثيري متفاوت از مردان دارد و سن زنان از اين لحاظ حقيقتاً مهم است.

نتايج كار اين 40 هزار زن اين طور بود: آسپيرين هيچ اثري بر حملات قلبي نداشت و تاثيري نيز بر مرگ هاي ناشي از بيماري قلبي يا سكته مغزي نگذاشته بود، البته تا حدي يعني 17درصد خطر بروز برخي از موارد سكته هاي مغزي را كاهش داد.

اين يافته ي مهمي است، چرا كه همه ساله زنان بيشتري دچار سكته هاي مغزي مي شوند تا سكته هاي قلبي و اين، درست برعكس آن چيزي است كه در مطالعه روي مردان حاصل شد؛ آسپيرين مانع حملات قلبي در مردان مي شود، ولي به نظر مي رسد كه اثر كمي بر سكته هاي مغزي دارد. بيشتر داوطلبان در زمان شروع مطالعه، كمتر از 65سال عمر داشتند.

در اين زنان جوان تر، نفع اندك آسپيرين با مشكلات ناشي از خطر خونريزي خنثي مي شد و اما نكته جالب داستان، حدود 10درصد داوطلبان به هنگام شروع بررسي 65 ساله يا مسن تر بودند. در اين گروه، آسپيرين جلوي تعداد زيادي از موارد سكته هاي مغزي يا حملات قلبي را گرفت. در واقع اين تاثير بر حملات قلبي درست در جهت همان نتيجه گيري هاي حاصل از مطالعه روي مردان در مطالعه بهداشت پزشكان بود.

آسپيرين به قدري ارزان قيمت است كه اگر داروي كاملا بي خطري بود، ديگر مهم نبود چه كسي آن را مصرف مي كند. اگر اين طور بود، اگر سود نمي برديم، دست كم چيزي را از دست نمي داديم.

رويه تاريك آسپيرين

هنگامي كه صحبت از قلب است، جادوي آسپيرين، همان توانايي آن در جلوگيري از لخته شدن خون است. با اين انباشته شدن و به هم چسبيدن گلبول هاي قرمز خون، پلاكت ها و پروتئين هاي رشته اي مي توانند رگ هايي را كه به قلب و مغز، غذا و اكسيژن مي رسانند، مسدود سازند. به همين دليل، اينكه نگذاريم خون به آساني لخته شود، مي تواند موجب خونريزي شده و در كنار كمكي كه به ما مي كند، زيان نيز برساند. مصرف آسپيرين مي تواند موجب خونريزي در لوله گوارش و ساير نقاط بدن شود. همچنين رابطه اي ميان مصرف آسپيرين و افزايش خطر بروز سكته هاي حاصل از خونريزي داخل جمجمه وجود دارد. نتايج مطالعه بهداشت زنان اين خطرات آسپيرين به ويژه در مورد زنان را برجسته مي سازد.

خانم هايي كه آسپيرين مصرف مي كنند، اندكي بيشتر دچار سكته هاي ناشي از خونريزي مغزي مي شوند.

خونريزي هاي گوارشي كه گاه آنقدر جدي بودند كه نياز به انتقال خون پيدا كردند، همچنين خونريزي ها در كساني كه آسپيرين مصرف مي كردند نسبت به كساني كه دارونما استفاده كرده بودند، بيشتر رخ داد و اين تفاوت درخور توجه بود.

خون دماغ، خون در ادرار و كبود شدن پوست در اثر يك ضربه كوچك، در دو گروه گزارش شدند و در گروه مصرف كننده آسپيرين شايع تر بودند.

معني همه اين حرف ها چيست؟

اگر بخواهيم خيلي كلي صحبت كرده باشيم، بايد بگوييم مصرف يك عدد آسپيرين در روز براي برخي از زنان سالم مسن تر از 65 سال فكر خوبي است، ولي نه در مورد زنان جوان تر.

باز هم به خاطر داشته باشيد كه در اينجا ما داريم صحبت از پيشگيري اوليه مي كنيم، يعني تلاش براي پيشگيري از حمله قلبي يا سكته مغزي در كسي كه تا كنون موردي برايش پيش نيامده است.

در مورد كساني كه دچار بيماري قلبي هستند يا خصوصياتي دارند كه آنها را به اين سمت سوق مي دهد، آسپيرين توصيه مي شود؛ خواه مرد باشد يا زن.

ترجمه: عبدالوهاب فخر ياسري