اگر بدهکار دولت هستید این مطلب را بخوانید
ماجرای دریافت رد مظالم در دولت چیست؟
اولین بار اواسط دهه هشتاد، این حساب تحت عنوان حساب 108 خزانه‌داری برای دریافت اختیاری بدهی و دین کارمندان دولت، نسبت به اموال دولتی درنظر گرفته شد، اما آن زمان بحثی از رد مظالم نبود. تفاوت این خبر با خبرهای قبلی در این بود که علاوه بر شماره حساب، یک شماره کارت هم اعلام شد که امکان واریز از دستگاه‌های خودپرداز را فراهم می‌کرد.
تقارن انتشار این خبر با اعتراضات اخیر، گمانه زنی‌هایی را به وجود آورد. برخی از رسانه‌های خارجی، خزانه خالی مانده دولت را دلیل اصلی اخذ رد مظالم از مردم عنوان کردند. برخی هم احتمال دادند به نوعی دولت از کسانی که در اعتراضات، به اموال عمومی آسیب زده‌اند، خواسته برای جبران خسارت‌ها رد مظالم پرداخت کنند.
بدهی به دولت، رد مظالم نیست
اما آیا از لحاظ فقهی، دِین و بدهی فردی به دولت را «رد مظالم» می‌گویند؟ آیا دولت می‌تواند از مردم رد مظالم دریافت کند؟
پاسخگوی احکام دفتر رهبر معظم انقلاب، در پاسخ به این سوال که آیا می‌توانیم آنچه در ذمه ما از اموال دولتی است را به عنوان رد مظالم به حساب خزانه واریز کنیم، گفت: «رد مظالم آن ضرری است که به شخص حقیقی یا حقوقی خورده شده و ما نمی‌دانیم صاحب مال کجاست. در این صورت شما باید مبلغی را به عنوان رد مظالم به مرجع خود یا با اجازه مرجع به یک فقیر بدهید. اما اگر مثلا بدانید به بیت المال ضرر زده‌اید، باید مبلغ آن را به حساب خزانه بریزید و این رد مظالم نیست، چون صاحب مال مشخص است.»
خزانه‌داری اشتباه کرده است؟
حجت‌الاسلام سیدعباس موسویان، عضو شواری فقهی مشورتی بانک مرکزی در گفتگو با تبیان از موضوع دریافت رد مظالم توسط خزانه‌داری اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: «خزانه‌داری این حساب را سالیان سال است که دارد، اما هیچ‌وقت این طور در سایت‌ها تبلیغ نمی‌کرد. موردش هم رد مظالم نیست، موردش برای جایی است که یک نفر نسبت به اموال دولت سوءاستفاده و تخلفی کرده و به دولت بدهی دارد، حالا می‌خواهد بپردازد، می‌تواند به این حساب خزانه واریز کند. اما این که می‌گویید برای رد مظالم اعلام کردند من خبر ندارم. اگر واقعا خزانه‌داری کل اعلام کرده باشد، شاید اشتباه فکر کردند که این هم رد مظالم است؛ چون ادای دین با رد مظالم شبیه هم هستند.»
تا اینجا مسائل فقهی رد مظالم روشن شد. اما هنوز مشخص نشده که آیا مسئولین خزانه‌داری در نام‌گذاری این شماره حساب اشتباه کردند و یا برای این کار دلیل موجهی دارند؟ آیا تقارن این خبر با اعتراضات اخیر اتفاقی بود یا هدفی را دنبال می‌کرد؟
دادن شماره حساب، ربطی به اعتراضات نداشت
محسن برزوزاده، مديركل خزانه در گفتگو با تبیان، تقارن اعلام این شماره کارت و حساب با اعتراضات بنزینی را کاملا اتفاقی عنوان کرد و گفت: «ما مدتی منتظر این بودیم که بانک مرکزی این کارت مجازی را به ما اختصاص دهد؛ چون حساب‌های دولتی کارت مجازی ندارند. بعد از اینکه نهایی شد، این خبر در سیستم «شادا» وارد شد و روال عادی را طی کرد و در موعد مشخص منتشر شد. این موضوع ربطی به اعتراضات یا مسائل سیاسی دیگر ندارد، خزانه دولت هم پر پول است و همه چیز روی روال عادی در حال انجام است.»
مدیرکل خزانه می‌گوید: «این شماره‌ای که اعلام شد تحت عنوان «حساب متفرقه» است و علت اینکه از اسم رد مظالم استفاده کردیم، این بود که اگر کارمندی به نوعی احساس کرد به بیت المال بدهکار است، مثلا از تلفن، ماشین یا امکانات دولتی نابجا استفاده کرد و خواست بدهی خود به بیت المال را برگرداند، بدون آنکه شناسایی شود، بتواند به این شماره حساب واریز کند.»
همچنین او علت افتتاح کارت مجازی را درخواست مکرر بازنشستگان از وزیر اقتصاد و خزانه‌داری عنوان کرد و گفت: «قبل از این اگر کارمندی می‌خواست به اعتقاد خودش حقی را که از دولت ضایع کرده پرداخت کند، باید به شعبه بانک ملی می‌رفت و این کار برای بازنشستگان مشکل بود. برای همین به ما و وزیر اقتصاد نامه می‌نوشتند که برای تسهیل در پرداخت کاری انجام شود. ما هم این شماره کارت مجازی را برای این دوستان در نظر گرفتیم.»
برزوزاده در پایان اضافه کرد که تا امروز هیچ مبلغی به این شماره کارت واریز نشده است و مردم می‌توانند برای اطلاع از مصارف این حساب به سایت اداره کل خزانه‌داری مراجعه کرده و همه پرداخت‌های دولت را که ما برای شفاف‌سازی منتشر می‌کنیم مشاهده کنند.