مضرات افزودنی‌های خوراکی (2)

در قسمت اول این مطلب، در مورد مضرات استفاده از رنگ های مصنوعی، آس سولفام کا، آسپارتام، BHA و BHT در مواد خوراکی برای شما توضیح دادیم.

در ادامه ی این مطلب، مضرات سایر مواد افزودنی را برای شما بیان می کنیم.

5- کافئین

"کافئین" که به‌ طور طبیعی در چای، قهوه و کاکائو یافت می‌ شود، در کارخانه ها به بسیاری از نوشابه‌های گازدار نیز افزوده می ‌گردد.

کافئین سبب افزایش ترشح اسید معده، افزایش موقتی فشار خون و گشاد شدن برخی عروق، هم زمان با تنگی عروق دیگر می‌ شود.

مصرف زیاد کافئین سبب بروز بیماری "کافئینیسم" می ‌گردد که علائمی از قبیل عصبانیت یا بی ‌خوابی را ایجاد می ‌کند. در کودکانی که هر روز نوشابه می‌ خورند، این علائم دیده می ‌شود.

کافئین سبب بروز اختلالاتی در تولید مثل شده، و رشد و تکامل جنین را نیز تحت تأثیر قرار می ‌دهد. بر اساس مطالعات انجام شده روی حیوانات آزمایشگاهی، ارتباط بین مصرف کافئین و بروز نقص‌هایی نظیر لب شکری، فقدان انگشتان دست و پا و بد شکلی‌های جمجمه‌ای در نوزاد ثابت شده است.

کافئین تا حدی اعتیاد آور ست و به همین سبب، افرادی که به خوردن مواد غذایی حاوی کافئین مثل چای و قهوه عادت دارند، با کاهش مصرف آن، دچار سردرد می‌ شوند.

مصرف مقادیر کم کافئین هیچ مشکلی را به وجود نمی ‌آورد، اما چنانچه باردار هستید یا قصد بارداری دارید، از مصرف آن پرهیز کنید. همچنین مواد غذایی حاوی کافئین را از برنامه ی غذایی کودکان حذف کنید.

6- مونو سدیم گلوتامات (MSG)

در اوایل قرن حاضر، یک شیمی ‌دان ژاپنی "مونو سدیم گلوتامات" را به عنوان ماده‌ای در چاشنی‌های خاص که به غذاهای پروتئینی افزوده می‌ شدند، شناسایی کرد.

استفاده ی بیش از حد از این ماده سبب سردرد، گرفتگی در ناحیه ی سینه و احساس سوزش در بازوها و پشت گردن می ‌شود.

در صورت داشتن حساسیت نسبت به این ماده، قبل از مصرف غذاها، برچسب آنها را بخوانید. در ضمن از مصرف پروتئین‌های گیاهی هیدرولیز شده که ممکن است دارای مونو سدیم گلوتامات باشند، اجتناب نمایید.

7- نیترات و نیتریت

قرن‌هاست که از "نیترات و نیتریت" به عنوان نگهدارنده در گوشت ها استفاده می ‌شود. البته نیترات به تنهایی بی‌ ضرر است، اما به آسانی به نیتریت تبدیل می شود که در این صورت زیان آور است.

نیتریت با ترکیباتی به نام آمین‌های ثانویه ترکیب شده و نیتروزآمین‌ها را که فوق‌العاده سرطان زا هستند، به‌ وجود می ‌آورد. این واکنش شیمیایی، اغلب به آسانی در درجه حرارت‌ سرخ کردن ایجاد می ‌شود.

نیتریت به عنوان عامل ایجاد سرطان معده شناخته شده است.

در صورت عدم دسترسی به گوشت تازه، سعی کنید از گوشت‌های فرآیند شده ی عاری از نیتریت مثل گوشت‌های یخ ‌زده استفاده نمایید، چون عمل انجماد نیاز به استفاده از نیتریت را کم می ‌کند.

اصولاً صرف ‌نظر از وجود نیتریت یا نیتروزآمین، از انتخاب گوشت‌های فرآیند شده‌ای(مثل سوسیس و کالباس) که حاوی چربی و نمک زیاد هستند، پرهیز نمایید.

8- اولسترا (Olestra)

"اولسترا"، یک روغن مصنوعی خطرناک است و استفاده از آن ضرورتی ندارد.

این افزودنی هر چند عاری از چربی است، اما اثرات جانبی خطرناکی دارد، زیرا به عناصر غذایی ارزشمند چسبیده و آنها را از بدن دور می‌ سازد. از جمله ی این عناصر غذایی می ‌توان کاروتنوئید‌ها را نام برد که به عنوان محافظ بدن علیه سرطان ریه، سرطان پروستات، بیماری قلبی و تحلیل عضلانی شناخته شده است. مصرف درازمدت میان وعده‌های حاوی اولسترا، سبب افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان‌های ریه و پروستات، و همچنین ابتلا به کوری ناشی از تحلیل عضلات چشم می‌ شود.

اولسترا در مقادیر کم سبب بروز ناراحتی‌های گوارشی به ویژه اسهال می ‌شود.

9- ساخارین

بهتر است در مصرف "ساخارین" که جزء شیرین‌ کننده‌های مصنوعی می ‌باشد، "زیاده ‌روی" نشود.

بعضی مطالعات بر روی حیوانات آزمایشگاهی، سرطان زایی این ماده را ثابت کرده‌اند. البته مصرف آن در مقدار "متناسب" بی‌ خطر است.

10- سولفیت‌ها

"سولفیت‌ها" دسته‌ای از مواد شیمیایی هستند که برای حفظ تازگی سبزیجات و میوه‌ها و همچنین جلوگیری از تغییر رنگ برگه ی زرد ‌آلو، کشمش و سایر میوه‌های خشک استفاده می شوند.

چندین مطالعه، بروز واکنش‌های آلرژیک را در اثر دریافت سولیفت‌ها ثابت کرده‌اند. این ترکیبات هر چند ایمن شناخته شده‌اند، اما بهتر است مورد استفاده قرار نگیرند.

افراد مبتلا به آسم، در مورد مصرف مواد غذایی حاوی سولفیت ها باید احتیاط بیشتری کنند. البته مدت‌هاست که دیگر از سولفیت استفاده نمی ‌شود!

مریم سالک زمانی- کارشناس ‌ارشد علوم تغذیه