مشكلات پوستی شایع در شناگران

اصولاً شایع ترین بیماری های ناشی از شنا در استخرها و سواحل دریا از نظر متخصصین پوست و مو چیست؟

سئوال مهمی مطرح كردید. پاسخ به این سئوال، هم می تواند نظر شناگران و متصدیان مرتبط را به عنوان افراد در معرض خطر جلب نماید و هم نظر پزشكان عمومی را كه اصولاً در خط اول مواجهه با كسانی هستند كه با مشكلات خاص فصل شنا به آنها مراجعه می نمایند.

به طور کلی مشكلات پوستی شایع در شناگران را می توان چنین بر شمرد:

1- Swimmer's Xerosis :

Swimmer's Xerosis یا پوست خشك كه در شناگران شایع است. علت این پدیده حل شدن و از بین رفتن تدریجی چربی محافظ پوست است كه منجر به كاهش رطوبت لایه ی شاخی شده و سبب ایجاد یك پوست خشك،‌ پوسته پوسته و خارش دار می گردد.

این وضعیت با دوش گرفتن های داغ و طولانی كه شناگران به انجام آن شهرت دارند و نیز باقی ماندن به مدت طولانی در جكوزی های گرم بدتر می شود.

برای رفع این معضل می توان با كاهش مدت دوش گرفتن و در واقع یك دوش سریع با آب ولرم، از خشكی بیش از حد پوست جلوگیری كرد و از صابون های ملایم تر استفاده نمود.

همچنین باید بلافاصله پس از خشك كردن بدن با حوله، از یك نرم كننده چرب استفاده كرد. وازلین طبی یك مرطوب كننده خوب و ارزان قیمت است.

اگر خشكی پوست به اگزما تبدیل شود، باید از داروهای تركیبی حاوی كورتون موضعی استفاده کرد و میزان استروئید بستگی به وضعیت بیماری دارد.

2- التهاب پوست در اثر پوشیدن لباس شنا (Bikini Bottom) :

ممكن است، پس از یك روز استفاده ی طولانی مدت از یك مایوی مرطوب و تنگ و چسبان، این حالت اتفاق بیفتد كه در واقع یك التهاب عفونی عمیق(فولیكولیت باكتریال عمیق) با درگیری شایع میكروب هایی مانند: استرپتوكوك و استافیلوکوک طلایی است که بیمار دچار توده های زیر پوستی عمیق ملتهب و سفت در طول ناحیه ی باسن می شود.

یك دوره ی آنتی بیوتیك درمانی سیستمیك (مثل سفالكسین برای ده روز) در این موارد لازم است. كشت های پوستی برای شناسایی موارد استاف طلایی مقاوم به متی سیلین در 35 درصد مناطق جغرافیایی كمك كننده است. استفاده از آب گرم در مناطق درگیر به تسریع درمان كمك می كند.

3- التهاب فولیكول با لوله آب داغ (فولیكلیت Hot- tube):

این عارضه توسط نوعی باكتری به نام سودومونا آئروژینازا ایجاد می شود و در افرادی كه از whirpool یا استخرهای آب گردان و جكوزی با لوله های داغ استفاده می كنند، دیده می شود. نواحی تماس داده شده با آب داغ ضایعات پوستی به صورت دانه های برجسته ی قرمز رنگ یا چركی پیدا می كند كه خود به خود در طول 7 تا 10 روز خوب می شوند. ممكن است سندرم پای داغ سودومونا(pseudomonas hot foot syndrome) به شكل برجستگی های زیر پوستی حساس روی پاشنه ی پای بچه ها پس از استفاده از جكوزی دیده شود.

درمان معمولا حمایتی و با استفاده از داروهای ضد خارش خوراكی است. كمپرس اسید استیك 5 درصد به مدت 20 دقیقه دو بار در روز نیز علائم را بهتر می كند. در صورت وجود علائم عمومی (مثل تب و لرز و برجستگی های غدد لنفاوی)، یك دوره درمان با آنتی بیوتیك خوراكی با تجویز پزشك توصیه می شود. رساندن كلرین كافی و كنترل PH لوله های آب می تواند به جلوگیری از این مشكل كمك كند.

اگر PH آب استخر شدیداً قلیایی یا اسیدی باشد می تواند سبب گلو درد، تحریك و سوزش پوست و چشم ها شود. PH آب استخر باید در حدود 4/7 نگه داشته شود.

گاهی ممكن است شنا در استخر سبب سبز شدن موهای روشن شود. در این صورت میزان مس موجود در آب استخر زیاد است و این ممكن است به علت اسیدی بودن آب استخر باشد كه مس موجود در لوله های آب را حل كرده و سبب تغییر رنگ موهای روشن و رنگ كرده می شود.

4- حساسیت پوستی آلرژیك نسبت به وسایل شنا:

چند ضایعه ی پوستی، منحصراً توسط وسایل شنا ایجاد می شود. سودای (درماتیت) غواصی توسط یك حساسیت پوستی آلرژیك به عینك شنا یا ماسك غواصی ایجاد می شود و علائم آن عبارتند از قرمزی،‌ خارش و گاهی ضایعات ترشحی یا دلمه بستن در قسمت تحت تماس.

سودای لباس غواصی، گردن،‌ تنه و اندام ها را به علت آلرژی تماسی نسبت به مشتقات تیوره آ (thiourea) درگیر می كند و باید آن را از جوش های ناشی از فشار، افتراق داد. حساسیت پوستی نسبت به گیره ی بینی، گوشی ها و وسایل دیگر شنا نیز ممكن است دیده شوند.

test (آزمایش) پوستی می تواند در تایید تشخیص درماتیت (التهاب پوستی) تماسی آلرژیك نسبت به وسایل شنا كمك كند. استروئید موضعی یا خوراكی و آنتی هیستامین برای درمان موارد حاد و شدید استفاده می شود. باید به بیمار توصیه كرد كه از مواد ایجاد كننده ی آلرژی دوری كنند ( مثل استفاده از عینك های شنای بدون لاتكس).

5- برجستگی گره ای(گرانولوم) استخر شنا:

این بیماری به علت نوعی میكروب از خانواده ی میكوباكتریوم به نام مارینوم (marinum) كه یک میكوباكتریوم آتیپیك است، در آكواریم های خانگی و آب شور ایجاد می شود. پوست، برجستگی های سطحی یا عمقی قرمز تا تیره دارای سفتی و دلمه روی زانوها، آرنج یا سطح پشتی دست ها و پاها پیدا می كند كه ممكن است بعد زخمی شوند. علائم اغلب مختصرند، ولی ممكن است درد و خارش موضعی دیده شود.

برای درمان آنتی بیوتیك خوراكی لازم است و درمان 4 تا 6 هفته پس از فروكش علائم كلینیكی ضایعات ادامه پیدا كند.

6- خارش شناگران یا درماتیت لاروی (cercarial dermatitis ):

یك واكنش آلرژیك نسبت به لارو نوعی كرم است كه با خارش و دانه های قرمز موقتی همراه است كه پس از شنا به صورت لكه و دانه های برجسته ی قرمز ظاهر شده و در عرض چند روز ناپدید می شوند. اگر مناطق درگیری بزرگ نباشد، نیازی به درمان ندارد. آنتی هیستامین خوراكی و كمپرس سرد همراه با كورتون موضعی با قدرت متوسط ممكن است مفید باشد.

7- قارچ تینه آپدیس یا قارچ كف پا:

این قارچ پوستی روی كف پا و كناره های پاشنه و پنجه ی پا رشد می كند و به علت اینكه معمولا شناگران با پاهای برهنه در محوطه ی استخر راه می روند، به آسانی قابل انتقال به دیگران می باشد.

علائم می تواند شامل لكه های قرمز یا قهوه ای همراه با پوسته پوسته شدن و گاهی ایجاد تاول باشد.

برای رفع این مشكل از درمان های رایج موضعی ضد قارچ می توان بهره گرفت.

دکتر محمد علی نیلفروش زاده- متخصص پوست، مو و زیبایی