وقتی دیسک کمر بیرون می‌زند
واقعیت هایی درباره فتق دیسک
1- دیسک‌ها، لایه‌های نرمی هستند که به عنوان ضربه گیر بین مهره‌های ستون فقرات عمل می‌کنند و تاثیر ضربات ناشی از حرکت بدن روی ستون فقرات را کاهش می‌دهند.
2- هر کدام از دیسک‌ها مانند یک دونات ژله ای است که مواد وسط آن نرم تر است.
3- بیرون زدن غیرعادی قسمت مرکزی دیسک را فتق دیسک می گویند.
4- فتق دیسک در بیشتر موارد، بین مهره‌های چهارم و پنجم کمری (قسمت پایین پشت بدن) اتفاق می‌افتد.
5- اگر فتق دیسک به مقدار کافی بزرگ باشد، بافت دیسک بیرون زده روی اعصاب مجاور آن فشار وارد می‌کند.
6- پزشک برای تشخیص فتق دیسک می‌تواند از معاینه بدنی، آزمایشات تصویرداری و تست های الکتریکی استفاده کند.
7- بسته به شدت علائم فتق دیسک، راه‌های درمان آن عبارتند از: فیزیوتراپی، داروهای شل کننده عضلات، داروهای ضددرد، داروهای ضدالتهاب، تزریق کورتون در محل فتق و انجام عمل جراحی.
در بیشتر موارد فتق دیسک، بین مهره‌های چهارم و پنجم کمری (قسمت پایین پشت بدن) اتفاق می‌افتد
ستون فقرات و دیسک‌های آن چطوری اند؟
مهره‌ها، قطعات استخوانی تشکیل دهنده ستون فقرات هستند. بین هر دو مهره، لایه ای نرم به نام دیسک وجود دارد.
این دیسک‌ها از شدت ضربات وارده به ستون مهره‌ها کم می‌کنند و در حقیقت نقش ضربه گیر را دارند.
ستون فقرات دارای 7 مهره در ناحیه گردن، 12 مهره در قسمت میانی پشت و 5 مهره در ناحیه کمر است.
فتق دیسک و علت آن چیست؟
زمانی که دیسک بین مهره‌های ستون فقرات در اثر افزایش سن و یا آسیبی تخریب شود، قسمت مرکزی آن که نرم تر است، از حلقه دور آن بیرون می‌زند.
بیرون زدن غیرعادی قسمت مرکزی دیسک را فتق دیسک می گویند.
در بیشتر موارد فتق دیسک، بین مهره‌های چهارم و پنجم کمری (قسمت پایین پشت بدن) اتفاق می‌افتد.
دیسک این قسمت از ستون فقرات به طور مداوم، وزن قسمت بالایی بدن را تحمل کرده و جذب می‌کند. این مسئله به خصوص موقع ایستادن و نشستن اهمیت دارد.
همچنین ناحیه کمر در طی روز در حرکت های بدن شرکت دارد، به این صورت که وقتی که ما تنه خود را از یک طرف به طرف دیگر می چرخانیم و زمانی که پشت بدن خود را موقع خم شدن و یا بلند شدن، خم می‌کنیم و می‌کشیم، کمر نیز در این حرکات درگیر می‌شود.
نشانه‌های فتق دیسک چیست؟
نشانه‌های فتق دیسک بستگی به محل دقیق آن در ستون فقرات دارد. گاهی هم ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد.
اما در بیشتر موارد، فتق دیسک باعث بروز درد در آن قسمت از ستون مهره‌ها می‌شود.
اگر فتق دیسک به مقدار کافی بزرگ باشد، بافت دیسک بیرون زده روی اعصاب مجاور آن فشار وارد می‌کند.
فشار روی عصب باعث بروز درد تیرکشنده ای در محل انتشار آن عصب می‌شود و معمولا در یک طرف بدن رخ می‌دهد که سیاتیک نامیده می‌شود.
به عنوان مثال فتق دیسک بین مهره‌های چهارم و پنجم کمری، باعث بروز درد تیرکشنده ای از باسن به طرف پشت ران و پایین ساق پا می‌شود.
گاهی اوقات هم فتق دیسک و درد آن باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن پاها می‌شود.
این درد موقع ایستادن بیشتر و موقع درازکشیدن کمتر می‌شود.
اگر فتق دیسک به شدت زیاد شود، می‌تواند روی اعصاب ستون فقرات هر دو طرف بدن فشار وارد کند.
این مسئله باعث ایجاد درد شدیدی در یک و یا هر دو پا می‌شود. این درد می‌تواند باعث ناتوانی پاها و حتی بی اختیاری دفع ادرار و مدفوع شود.
فتق دیسک چطوری معلوم می‌شود؟
زمانی که علائم بالا در فرد وجود داشته باشند، پزشک به فتق دیسک مشکوک می‌شود.
معاینه عصب شناسی بیمار توسط پزشک می‌تواند واکنش های غیرطبیعی او را معلوم کند. در این معاینه، بیمار دراز می‌کشد و یا می نشیند. سپس پزشک پای او را در حالیکه راست است (یعنی خم نیست) بلند می‌کند. در این حالت درد ایجاد می‌شود.
اگر علائم التهاب و یا عفونت در فرد وجود داشته باشد، انواع مختلفی از آزمایشات خونی از او گرفته می‌شود.
عکسبرداری با اشعه ایکس از ستون فقرات می‌تواند فرسایش و سایش آن را نشان دهد. اما وضعیت دیسک‌ها را معلوم نمی‌کند.
لذا برای تشخیص فتق دیسک از روش ام آر آی (MRI) و یا سی تی اسکن استفاده می‌شود.
گاهی اوقات از روش میلوگرام برای تعیین دقیق تر ساختمان دیسک استفاده می‌شود.
روش الکترومیوگرام برای اثبات دقیق آسیب اعصاب در اثر فتق دیسک به کار می رود.
افراد مبتلا به فتق دیسک بایستی استراحت کنند و از آسیب مجدد آن جلوگیری نمایند
فتق دیسک چطور درمان می‌شود؟
معمولا وقتی که از یک نوع آزمایش مثل ام آر آی برای تشخیص بیماری دیگری استفاده می‌شود، فتق دیسک مشخص می‌شود.
بسته به شدت علائم فتق دیسک، درمان هایی که برای آن به کار می روند، عبارتند از:
فیزیوتراپی، داروهای شل کننده عضله، داروهای ضددرد، داروهای ضدالتهاب، تزریق کورتون در محل فتق و انجام عمل جراحی.
در هر موردی، افراد مبتلا به فتق دیسک بایستی استراحت کنند و از آسیب مجدد دیسک جلوگیری نمایند.
گاهی اوقات حتی بیمارانی که درد نسبتا شدیدی دارند، به روش‌های درمانی غیرتهاجمی جواب می‌دهند و حالشان بهبود می یابد. در این حالت نیازی به عمل جراحی نیست.
روش‌های درمانی غیرتهاجمی شامل فیزیوتراپی همراه با برنامه ورزشی و تزریق یا مصرف داروهای کورتونی است.
در حال حاضر انواع مختلفی از روش‌های جراحی برای درمان فتق دیسک وجود دارد که پزشک بنا بر تشخیص خود، از یکی از آنها استفاده می‌کند.
روند بهبودی فتق دیسک چگونه است؟
روند بهبودی فتق دیسک بستگی به شدت آن و علائم همراه آن دارد. در حالیکه فتق دیسک در اغلب موارد با روش‌های درمانی غیرتهاجمی به طور کامل بهبود پیدا می‌کند، ولی گاهی اوقات به دلیل تداوم علائم آن نیاز به عمل جراحی دارد.
می‌توان از فتق دیسک پیشگیری نمود؟
فقط با جلوگیری از آسیب ستون فقرات می‌توان از فتق دیسک جلوگیری کرد.
مطالب مرتبط:
حرکاتی برای کاهش بیرون زدگی دیسک
تخریب دیسک مهره‌های ستون فقرات
اگر کمردردتان خوب نشد، نزد پزشک بروید
خیلی‌ها از درد سیاتیک می‌نالند
سیاتیک؛ از کمردرد تا ناله پاها