چرا تقلب!

جمله «لطفاً نگاهتون به ورقه خودتون باشه» برای همه ما بسیار آشناست؛ زیرا تقریباً همه معلم‌ها موقع امتحان گرفتن آن را می‌گویند. در آمار به دست آمده، تخمین زده شده است که بیش از یک سوم دانش آموزان، حداقل یک بار در طول دوران تحصیلاتشان تقلب می‌کنند. اما، دلیل این عمل ناپسند چیست؟ والدین و معلم‌ها چگونه می‌توانند دانش آموزان را در این مورد راهنمایی کنند؟

دلایل متعددی برای تقلب در کودکان وجود دارد. کودکان کوچک‌تر دوست دارند همیشه برنده باشند و مهم نیست که چگونه؛ ولی حتی یک بچه پنج ساله نیاز به درستکار بودن را حس می‌کند و در عمق وجودش دوست دارد چیزی را که می‌خواهد، بدون تقلب به دست آورد. اما، گاهی شرایط در خانه و مدرسه گونه‌ایی است که به طور ناخودآگاه، کودک را به تقلب وا می‌دارد. محیط آکنده از رقابتی است که در آن برای گرفتن نمره و برد و باخت تاکید زیادی می‌شود. وقتی انتظارات و توقعات از کودک، بیش از حد زیاد می‌شود و هنگامی که نمره در سر کلاس مخفی نمی‌ماند و دانش آموزان با هم رقابت می‌کنند. بنابراین، معلم نباید با توجه به کودکان زرنگ در دانش آموزان احساس حقارت ایجاد کند؛ بلکه باید بر پیشرفت درسی تمام شاگردانش حساس باشد نه بالا رفتن نمره!

بعضی کودکان که قبول شکست برایشان مشکل است، در بازی‌ها برای برنده شدن تقلب می‌کنند؛ چنین کودکانی در مدرسه نیز ممکن است از عواقب نمره بد بترسند. وقتی کودک نمی‌تواند نمره دلخواه را کسب کند، ممکن است نتواند در مقابل میل نگاه کردن به ورقه دانش آموز بغل دستی‌اش مقاومت کند. به ویژه در مدرسه‌ای که دانش آموزان با یکدیگر رقابت درسی دارند. گاهی دیده شده که کودکان ضعف درسی خود را با تقلب پوشانده‌اند. برخی کودکان هم نه به این دلیل که به تقلب نیاز دارند، بلکه از آنجا که می‌خواهند به همکلاسی خود این امکان را بدهند که از روی ورقه‌شان بنویسد، دست به تقلب می‌زنند. حتی دانش آموزان بسیار خوب هم بارها در هنگام تقلب رساندن مورد سرزنش قرار گرفته‌اند!

تقلب‌های مکرر و همیشگی که یکی دیگر از جوانب الگوی عمومی دروغ‌گویی هستند، با لغزش‌های گاه گاهی تفاوت بسیار دارند. این گونه تقلب‌ها نشان دهنده مشکلات احساسی، عاطفی و روانی جدی‌تری است و اغلب برای عادت ترک تقلب به کمک یک متخصص نیاز است. در نتیجه، راهکارهایی که می‌تواند به والدین و معلم‌ها کمک کند تا برخورد درستی با مسئله تقلب داشته باشند در ذیل بیان می‌شود:

در پی علت باشید

وقتی تقلب کودک بر ملا شده است، به تندی از او نپرسید که آیا این کار را کرده یا نه؟ بلکه با خونسردی سر صحبت را باز کنید. بعضی دانش آموزان در کمال آرامش و با اصرار بسیار زیاد قضیه را انکار می‌کنند؛ اما برخی دیگر به راحتی گناهشان را می‌پذیرند. در هر صورت نباید مثل یک دشمن با کودک برخورد کرد. محاکمه و سرزنش نکنید؛ به او زخم زبان نزنید. بکوشید تا دریابید که چرا بین همه راه‌ها، تقلب را انتخاب کرده است؟ آیا به اندازه کافی درس نخوانده بوده؟ آیا احساس می‌کرده که تحت فشار است تا نمره خیلی خوبی به دست آورد؟

نارضایتی و ناپسند داشتن خود را بیان کنید

به دانش آموز بفهمانید که تقلب کار درستی نیست. این کار را با آرامش ولی خیلی جدی انجام دهید. برای کودک توضیح دهید که به چه علت تقلب انتخاب صحیحی نیست و راهکارهای دیگری را به او پیشنهاد کنید تا نتایج خوبی را بدون تقلب به دست آورد.

کودک را به درستکاری تشویق نمایید

اهمیت تلاش درست کارانه و صادقانه را در ذهن کودک جا بیندازید. برای این کار باید بدانید که چگونه می‌خواهید او را نصیحت کنید و حتماً برای حرف خود مثالی بیاورید. به دانش آموز بفهمانید که در درس، خوب یاد گرفتن مهم‌تر از نمره است. از آنجا که لازم است کودک، پیامدهای رفتارش را دریابد، کاری کنید که به عمل نادرستش اقرار کند و برای آن جریمه شود. حتی اگر بار اول است (شاید به ویژه به خاطر اینکه بار اول است) قضیه را پر اهمیت جلوه دهید.

تنظیم: علی سرمدی