نویسنده: الهه گودرزی

هر فردی در طول زندگی خود بارها به تب و لرز مبتلا شده است. این تب و لرز گاهی خفیف است و بدون مراجعه به پزشک درمان می‌شود و گاهی آنقدر شدید است که ممکن است روزها طول بکشد و اقدامات درمانی جدی مورد نیاز باشد.

اما بیماری‌های خاصی هستند که علائمی نظیر یک سرماخوردگی ساده دارند، در حالی که مسئله بسیار جدی تر از یک سرماخوردگی است و مصرف خودسرانه داروهای مسکن و آنتی بیوتیک، نه تنها آن را درمان نمی‌کند، بلکه با سرکوب کوتاه مدت علائم، دوره نهفتگی آن را طولانی تر می نماید.

لنفوم یکی از این بیماری‌ها است که به دلیل دارا بودن علائمی نظیر سرماخوردگی اغلب مورد غفلت قرار می‌گیرد و تا زمانی که شدید و جدی نشده، فرد از ابتلای به این بیماری بی خبر است.

در حالی که اگر بیمار علائم بیماری را بداند، خیلی زود آن را شناسایی کرده و مراحل درمان به مراتب ساده‌تر خواهد بود.

بیماری لنفوم مرحله مقدماتی برای سرطان‌های سلول‌های خونی است که یک نوع از گلبول‌های سفید خون یعنی لنفوسیت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تا کنون 70 نوع سرطان مرتبط با لنفوم شناسایی شده است. معمولا این سرطان‌ها را به دو گروه طبقه‌بندی می‌کنند: لنفوم هوچکین و غیر هوچکین.

سلول‌های لنفوسیت نقش بسیار مهمی در سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کنند. آنها از بدن در مقابل میکروب ها مانند ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها محافظت می‌کنند.

این لنفوسیت‌ها به دو گروه کلی کوچک و بزرگ تقسیم می‌شوند و هر گروه دارای زیر مجموعه‌هایی بر اساس عملکرد و فعالیت سلول‌ها می‌باشد. لنفوسیت‌های بزرگ شامل سلول‌های کشنده هستند و لنفوسیت‌های کوچک سلول‌های بی (B-Cell) و سلول‌های تی (T-Cell) را شامل می‌شوند.

سیستم لنفاوی بدن

گره‌های لنفاوی، اجزای کوچک گرد و بادامی شکلی هستند که در سراسر بدن گسترده شده اند. این گره‌ها در قسمت‌هایی از بدن مانند زیر بغل، کشاله ران، گردن و شکم به تعداد بیشتری وجود دارند.

زمانی که لنفوسیت‌ها به طور کنترل نشده و غیرطبیعی رشد می‌کنند و یا بیشتراز عمر طبیعی خود زنده می مانند و فعالیت می‌کنند، سلول‌های سرطانی نات‌ها می‌شوند. در بیشتر موارد، این سلول‌های غیر طبیعی تومورهایی را در گره‌های لنفاوی تشکیل می‌دهند.

هر گره لنفاوی به عنوان مجرایی برای سیستم لنفاوی عمل می‌کند. این گره‌ها با داشتن مایع لنف که مایعی شفاف و شبیه پلاسما است، تشکیل رگی مانند رگ های خونی را در بدن می‌دهند. از این رو سیستم لنفاوی را گاهی گردش خون سفید بدن نیز می نامند.

سیستم لنفاوی شاخه شاخه می‌شود و با گسترش در تمام بدن، نقش تکمیلی برای گردش خون ایفا می‌کند. عوامل خارجی بدن نظیر باکتری ها بعد از ورود به داخل خون، به رگ های لنفاوی احاطه کننده اندام ها وارد می‌شوند و بعد از رسیدن به نزدیک ترین گره لنفاوی، توسط لنفوسیت‌های مقیم آنجا تخریب می‌شوند.

دیگر اجزای سیستم لنفاوی شامل طحال، تیموس، لوزه‌ها و مغز استخوان می‌باشند که کار تولید، تقسیم، تکامل و تجمع لنفوسیت‌ها را بر عهده دارند.

نشانه‌های لنفوم

تشخیص بیماری لنفوم تقریبا ساده است، اگرچه معمولا تشخیص آن در مراحل اولیه بیماری مورد غفلت قرار می‌گیرد، زیرا علائم و نشانه‌های اولیه بیماری با اینکه خود را خیلی زود نشان می‌دهند، ولی با علائم خیلی از بیماری‌ها مشترک هستند.

بسیاری از نشانه‌های شایع لنفوم نظیر خستگی، تعریق شبانه، کاهش وزن بی دلیل، تب و لرز و خارش در بیماری‌های دیگر نیز وجود دارند و می توانند به راحتی توسط بیمار مورد غفلت قرار گیرند.

معمولا اولین آگاهی از بیماری، از طریق تشخیص برجستگی و توده در گره‌های لنفاوی درگیر بوده است. این برجستگی ها معمولا با هر تماسی، درد می‌گیرند. البته در برخی موارد، برآمدگی های بدون درد می‌باشند، مثلا لنفوم غیر هوچکین معمولا بدون درد است.

همانطور که گفتیم گره‌های لنفاوی به طور گسترده ای در سراسر بدن پراکنده شده اند. برخی عمیق هستند و برخی دیگر تقریبا نزدیک سطح بدن قرار گرفته اند. برجستگی های لنفوم در مناطق سطحی تر نظیر زیر بغل، کشاله ران و زیر فک معمولا قابل توجه ترند.

همانطور که تب، خارش و کاهش وزن بی دلیل، از علائم مشترک بسیاری از بیماری‌ها بوده و تشخیص قطعی لنفوم محسوب نمی‌شوند، برجستگی های این نواحی نیز همیشه نشان دهنده لنفوم نیستند.

خیلی وقت‌ها پزشک از لمس این نقاط برای تشخیص بیماری و عفونت‌های مختلف در شخص استفاده می‌کند، چرا که در زمان عفونت، لنفوسیت‌ها برای دفاع از بدن در این نقاط تمرکز می‌کنند. برای مثال برجستگی های گره‌های لنفاوی گردن اغلب در ارتباط با سینوزیت است. برجستگی گره‌های لنفاوی زیر بغل و شکم نشانه قاطع تری از لنفوم است، زیرا این نقاط در عفونت‌های زودگذر و سبک تر کمتر درگیر می‌شوند.

خستگی

خستگی، سستی و بی حالی و احساس نداشتن انرژی می تواند از نشانه‌های لنفوم باشد. البته احساس کمبود انرژی می تواند نشانه رژیم غذایی نامناسب و یا خواب ناکافی نیز باشد و هیچ بیماری در کار نباشد.

زمانی که خستگی و بی حالی با سایر علائم لنفوم همراه باشد، باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.

تب و لرز و تعریق شبانه

تب که معمولا پاسخ طبیعی بدن به عفونت است، در لنفوم نیز شایع است. لرز نیز اغلب به همراه تب وجود دارد. تعریق شبانه معمولا در ارتباط با تب است و در  زمان خواب شبانه شدت می یابد.

زمانی که تب بدون هیچ دلیل خاصی ایجاد می‌شود و فرد به طور مکرر دوره‌های تب را دارد، می تواند نشانه ی محکم تری برای لنفوم باشد و فرد باید حتما به پزشک مراجعه کند.

کاهش وزن غیر عادی

کاهش وزن ناگهانی که در آن 10 درصد وزن بدن و یا بیشتر کم می‌شود، در حالی که فرد رژیم لاغری نگرفته و یا تغییری در فعالیت بدنی خود ایجاد نکرده است، می تواند نشانه لنفوم باشد.

به هر حال مانند سایر علائم لنفوم، کاهش وزن قابل توجه نیز می تواند به بیماری‌های دیگری مربوط باشد. با این حال، کاهش وزن شدید و ناگهانی، مراجعه و مشورت با پزشک را طلب می‌کند.

خارش

لنفوم هایی که لایه‌های زیرین پوست را درگیر می‌کنند ممکن است باعث خارش و جوش های پوستی شوند. این وضعیت ممکن است به صورت بثورات و لکه‌های قرمز و کبودی بروز کند که به راحتی با علائم دیگر بیماری‌های پوستی مانند اگزما اشتباه گرفته می‌شود.

درد قفسه سینه و کمر

تیموس ارگانی از بدن است که نقش مهمی در سیستم ایمنی ایفا کرده و ریه‌ها را احاطه می‌کند. گاهی اوقات لنفوم با تاثیر بر غده تیموس باعث درد سینه می‌شود.

به ندرت پیش می آید که لنفوم، گره‌های لنفاوی موجود در کمر را درگیر کند. در این زمان ورم و برآمدگی گره‌های لنفاوی باعث فشار بر اعصاب نخاع می‌شود که در نهایت باعث درد و ناراحتی در کمر می‌شود. اما در این مورد نیز، مشکلات دیگری هستند که باعث درد کمر می‌شوند.

مطالب مرتبط:

دستگاه لنفاوی چه کار می‌کند؟

وقتی غدد لنفاوی بزرگ و دردناک می‌شود

سرطان دستگاه لنفاوی (لنفوم)

انواع سرطان خون و علائم آنها