سرطان دستگاه لنفاوی (لنفوم)

لنفوم سرطانی است که در سلول‌های بافت لنفاوی ایجاد می‌شود.

دستگاه لنفاوی شامل شبکه ای از لوله های نازک است که مانند رگ های خونی شاخه شاخه شده و در بافت های بدن گسترش می یابند.

در این شبکه عروقی، اندام های کوچکی به نام "گره های لنفی" وجود دارند. این گره ها به صورت خوشه ای در زیر بغل، کشاله ران، گردن، قفسه سینه و شکم وجود دارند.

بخش های دیگر دستگاه لنفاوی شامل: طحال، تیموس، لوزه ها و مغز استخوان است. بافت لنفاوی در نواحی دیگر بدن مانند: معده، ‌روده ها و پوست نیز یافت می شود.

درون رگ‌های لنفاوی،‌ ماده‌ای به نام لنف وجود دارد که مایع اضافی را از بافت‌های بدن که حاوی پروتئین، سلول‌های ایمنی و مواد زاید است، خارج می‌کند و با عفونت مبارزه می کند.

همان‌گونه که لنف از گره‌های لنفی و طحال عبور می‌کند،‌ سلول‌های خونی قدیمی، میکروب‌هایی که ممکن است باعث بیماری شوند و همچنین مواد خارجی و اضافی بدن، ‌تصفیه می‌شوند. پس از آن مایع لنف از طریق دو لوله یا مجرا، مجدداً وارد جریان خون می‌شود.

لنفوم چیست؟

لنفوم سرطانی است که در سلول‌های بافت لنفاوی ایجاد می‌شود.

در این سرطان، یک نوع از سلول‌های ایمنی بدن به نام لنفوسیت، بدخیم،‌ خطرناک و کشنده می‌شود و تکثیر پیدا می‌کند و سلول‌های طبیعی را کنار می‌زند.

سرطان لنفوم، به دو گروه تقسیم می‌شود:

هوچکین و غیر هوچکین.

در این مطلب درباره لنفوم غیر هوچکین برای شما توضیح می دهیم.

لنفوم غیر هوچکین

لنفوم غیر هوچکین نوعی سرطان است. در این لنفوم، سلول های دستگاه لنفاوی، حالتی غیرطبیعی به خود می گیرند، طوری که بدون هیچ مهاری رشد کرده و تقسیم می شوند.

ممکن است لنفوم غیر هوچکین تنها در یک گره لنفی، یا گروهی از گره های لنفاوی و یا حتی در اندامی دیگر باشد.

این نوع سرطان قادر است به هر قسمت دیگر بدن نظیر: کبد،‌ مغز استخوان و یا طحال‌ منتشر شود.

انواع لنفوم غیر هوچکین

- لنفوم تهاجمی با درجه بدخیمی متوسط و بالا: تمایل به رشد و انتشار سریع داشته و علائم شدیدی را ایجاد می کند.

- لنفوم تنبل با درجه بدخیمی پایین: خیلی آهسته رشد کرده و علائم بالینی کمتری را ایجاد می کند.

علایم لنفوم غیرهوچکین

- ورم بدون درد غده‌ها و گره‌های لنفی در گردن، زیر بغل و یا کشاله ران

- تب بدون علت

- عرق زیاد شبانه

- خستگی مداوم

- کاهش وزن بی‌دلیل

- خارش پوست

- لکه‌های قرمز روی پوست

هیچگاه منتظر احساس درد نباشید، زیرا ممکن است مراحل ابتدایی لنفوم غیر هوچکین بدون درد باشد.

تمام این علایم ممکن است به خاطر علل یا بیماری‌های دیگری هم ایجاد شوند.

چنانچه این علایم را مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید تا در تشخیص علت به شما کمک کند.

عوامل خطر لنفوم غیرهوچکین

- جنسیت : آقایان نسبت به خانم‌ها بیشتر مستعد ابتلا به لنفوم غیرهوچکین هستند.

- عوامل محیطی : تماس با مواد شیمیایی خاص مانند برخی آفت‌کش‌ها،‌ حلال‌ها و یا کودهای شیمیایی

-  سن بالا

- ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن : کاهش میزان ایمنی بدن در مواردی مثل ابتلا به ایدز و یا استفاده از داروهای ضعیف‌کننده دستگاه ایمنی

راه های تشخیص بیماری

اگر پزشک به لنفوم غیر هوچکین مشکوک شود، از بیمار سؤالاتی را در مورد سابقه پزشکی وی مطرح کرده و معاینه بالینی کاملی به عمل می آورد.

این معاینات شامل: بررسی بزرگ شدن گره های لنفی گردن، زیر بغل و یا کشاله ران می باشد.

تعدادی آزمایشات خونی نیز تجویز می شود.

- تصویر برداری از نواحی داخل بدن بوسیله اشعه ایکس

- سی تی اسکن (تصویر برداری با جزئیات بیشتر از داخل بدن)

- ام آر آی

- لنفانژیوگرام: عکسبرداری از دستگاه لنفی بوسیله اشعه ایکس که متعاقب تزریق یک ماده حاجب صورت می گیرد. در این روش گره ها و رگ های لنفی مشاهده می شوند.

- نمونه برداری: در این روش، جراح بخشی از بافت را برداشته و در اختیار آسیب شناس (پاتولوژیست) قرار می دهد تا وی با مطالعه نمونه بافتی در زیر میکروسکوپ وجود یا عدم وجود سلولدهای سرطانی را بررسی نماید. در لنفوم غیر هوچکین نمونه برداری معمولا از گره لنفی انجام می شود، ولی به هر حال سایر بافت ها نیز ممکن است مد نظر باشند.

- لاپاراتومی: جراح با ایجاد برش روی شکم، نمونه های بافتی مورد نیاز را جهت مطالعه میکروسکوپی، از داخل بدن برمی دارد.

درمان

درمان به مرحله بیماری، نوع سلول های مبتلا، سن بیمار و وضعیت کلی سلامتی وی بستگی دارد.

درمان لنفوم غیر هوچکین توسط تیمی از متخصصین شامل: خون شناس، سرطان شناس و یا متخصص پرتودرمانی انجام می شود.

معمولا درمان لنفوم غیر هوچکین شامل: شیمی درمانی، پرتو درمانی و یا ترکیبی از این دو خواهد بود.

در برخی بیماران؛، پیوند مغز استخوان،‌ درمان زیست شناختی و یا جراحی نیز ممکن است جزو گزینه های درمانی باشد.

اگر لنفوم غیرهوچکین در شما جزو درجات پایین محسوب شود، در این صورت هیچ گونه درمانی صورت نمی گیرد، زیرا این نوع، به آهستگی رشد می کند و ممکن است به هیچ گونه درمانی نیاز نداشته باشد.

فرآوری: مریم سجادپور

بخش سلامت تبیان

روزنامه تهران امروز – مهتاب یزدانی

سایت مجتمع پزشکان