اندر مضرات چربی‌های ترانس

واقعیت این است که این چربی‌ها برای سلامت رگ‌های ما مضر هستند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش می‌دهند. سۆال اینجاست: چه می‌شود کرد؟ چگونه می‌توان مصرف این اسیدهای چرب مضر را کاهش داد و از آسیب‌های آن‌ها جلوگیری کرد؟ برای رسیدن به پاسخ این سۆالات با ما همراه باشید.

در سال 2008 آقای آرنولد شوارتزنگر (همان هنرپیشه‌ی معروف فیلم‌های هالیوودی و فرماندار پیشین ایالت کالیفرنیای آمریکا) استفاده از اسیدهای چرب ترانس را در رستوران‌ها و غذاخوری‌های مدارس کالیفرنیا ممنوع اعلام کرد. در واقع این اسیدهای چرب که به ویژه در تهیه‌ی شیرینی‌جات صنعتی به کار می‌رود دشمن شماره یک عروق ما به حساب می‌آیند.

اسیدهای چرب ترانس کدامند؟

اسیدهای چرب ترانس جزو خانواده‌ی اسیدهای چرب اشباع نشده محسوب می‌شود که در حالت کلی مفید هستند. مشکل زمانی به وجود می‌آید که این اسیدهای چرب همانند چربی‌های اشباع شده عمل می‌کنند: یعنی کلسترول خوب خون را کاهش داده و کلسترول بد را افزایش می‌دهند؛ و این اصلی‌ترین و بدترین آسیب را به رگ‌های نازنین ما وارد می‌آورد.

اسیدهای چرب ترانس در چه نوع خوردنی‌هایی بیشتر یافت می‌شود؟

اسیدهای چرب ترانس به طور طبیعی در گوشت قرمز و شیر حیوانات نشخوار کننده وجود دارند. اما باید بدانید که اسیدهای چرب موجود در این مواد غذایی در حالت عادی آسیب چندانی ندارند. اما در عوض باید به اسیدهای چرب ترانس صنعتی بدبین بود. زمانی که پای صنعت و کارخانجات صنعتی به میان می‌آید مشکلات سلامتی نیز خودشان را نشان می‌دهند. در واقع  در کارخانجات با فرایندهای صنعتی کاری می‌کنند که روغن‌های گیاهی، جامد و سفت شوند و مدت طولانی‌تری قابل نگهداری و استفاده باشند. همین فرایندهای صنعتی کاری می‌کند که اسیدهای چرب ترانس به رگ‌های ما رحم نکنند. این قبیل چربی‌های ترانس در تولید محصولات غذایی گوناگونی مانند انواع بیسکوییت‌ها، مارگارین، غذاهای آماده‌ی صنعتی، نان‌های صنعتی و غیره به وفور وجود دارد.

با وجود اینکه برخی از کارخانه‌ها و تولید کننده‌ها ادعا می‌کنند برای تهیه‌ی محصولاتشان از فرمول‌هایی بهره می‌برند که میزان اسیدهای چرب ترانس را کاهش می‌دهند اما واقعیت این است که این اسیدهای چرب در تمام محصولات غذایی صنعتی کمابیش وجود دارند.

مضرات اسیدهای چرب ترانس

افزایش کلسترول خون، ابتلا به سندروم متابولیک، بیماری‌های قلبی عروقی، ابتلا به دیابت نوع 2 و حتی ابتلا به برخی از سرطان‌ها حاصل مصرف اسیدهای چرب ترانس می‌باشد. توجه داشته باشید که علائمی مانند خستگی بدون دلیل، افزایش وزن به ویژه افزایش دور کمر، دردهای بدنی، افت انرژی در وسط روز، مشکلات مربوط به حافظه و فراموشی وقایع اخیر و غیره می‌تواند از علائم مربوط به سندرم متابولیک یا مصرف اسیدهای چرب ترانس باشد.

چگونه می‌توان با اثرات منفی اسیدهای چرب ترانس مقابله کرد؟

برای کاهش اثرات منفی این چربی‌ها لازم است که به سمت مصرف چربی‌های سالمی مانند روغن زیتون، کانولا یا مواد غذایی سرشار از امگا 3 ها مانند ماهی آزاد، تن، ماهی ساردین، بادام، گردو، دانه‌ی کتان و غیره روی بیاورید. اثرات منفی چربی‌های ترانس باعث بروز سندرم متابولیک و حالت مقاومت انسولین می‌شود.

نتایج یک پژوهش آمریکایی نشان می‌دهد که مواد غذایی سرشار از منیزیم از بروز این قبیل مشکلات پیشگیری می‌کند. منیزیم به میزان زیادی در لوبیا، بادام، گردو و آجیل‌ها، غلات کامل، ماهی تن، ماهی ساردین و شکلات سیاه ( 70 درصد) وجود دارد. مصرف منظم دارچین و چوب میخک نیز برای تنظیم میزان قند خون و جلوگیری از ابتلا به سندرم متابولیک و نتایج آن مانند مشکلات قلبی عروقی یا دیابت موثر عمل می‌کند.

چگونه می‌توان از مصرف اسیدهای چرب ترانس پرهیز کرد؟

سازمان جهانی سلامت اعلام کرده است که اسیدهای چرب ترانس نباید بیش از یک درصد جیره‌ی غذایی روزانه‌ی ما را تشکیل دهند. اکثر متخصصان توصیه می‌کنند که تا حد امکان از مصرف مواد غذایی مختلفی که امکان می‌دهید حاوی این چربی‌ها باشند خودداری کنید. برای همین لازم است که در انتخاب مواد غذایی حتی منابع طبیعی و حیوانی آن نیز دقت کنید.

قبل از هر چیز زمانی که به خرید می‌روید برچسب و ترکیبات مواد غذایی را به دقت مطالعه کنید. شاید در برچسب بیشتر مواد غذایی به طور مستقیم به نام اسیدهای چرب ترانس اشاره نشده باشد. برای همین دنبال واژه‌ی «روغن گیاهی نیمه هیدروژنه» بگردید. اگر این واژه را پیدا کردید معنی‌اش این است که آن محصول حاوی اسیدهای چرب ترانس است. توجه داشته باشید «روغن هیدروژنه» مشکل چندانی به بار نمی‌آورد به خاطر اینکه «هیدروژنه کردن کامل» باعث تولید اسیدهای چرب ترانس نمی‌شود.

در زمانی آشپزی نیز سعی کنید تا جایی که می‌توانید از مواد صنعتی استفاده نکنید. خودتان دست به کار شوید و شیرینی و کیک بپزید. در این صورت بیشتر می‌توانید میزان چربی‌های ترانس را کنترل کنید.

فاطمه مهدی پور

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

مطالب مرتبط:

چربی های سیس و ترانس چه هستند؟

کدام چربی مناسب است؟

چربی های مضر در غذاهای مضر

روغن هایی که قلب را به درد می آورند

روغن جامد بهتر است یا مایع؟

دنیای چربی‌ها: از گفته‌ها تا واقعیت

چه روغنی بخوریم؟

منابع‌ چهارگانه ی چربی ها

روغن نباتی جامد نخورید