گاهی به خودت هم نگاه کن

همه ما می دانیم که افراد یک جامعه از جمله مهم ترین سرمایه های آن جامعه محسوب می شوند که سلامت و سعادت آن جامعه  در گرو داشتن افرادی سالم، با کفایت و کارآمد است. اما رسیدن به این مهم که افراد بتوانند هم در زندگی شخصی خویش و هم در زندگی اجتماعی خود احساس کفایت کنند، منوط به این امر است که بدانیم هر فردی چگونه مسیر پر پیچ و خم زندگی را طی می کند. مسلماً همه ما انسان ها به مقصدی برای رسیدن فکر می کنیم. اما از میان همه انسان ها تنها کسانی به مقصد خواهند رسید که حرکت کنند.

 چرا که یک جا ماندن  انسان را به مردابی تبدیل خواهد کرد که هر لحظه می بایستی در انتظار فرو رفتن خود در روزمرگی های زندگی  باشد. و همچنین کسانی می توانند این مسیر را سریع تر و سالم تر پشت سر بگذارند که راه مناسب تر و صحیح تری را برگزینند. مهارت های زندگی نقشه های راه شما هستند که می توانید برای گذر کردن از پیچ و خم ها ی زندگی از آنها استفاده کنید. مجهز شدن هر فردی به این مهارت ها نه تنها می تواند زندگی شخصی او را ارتقا دهد بلکه همچنین سبب ارتقا فرد در اجتماع نیز خواهد شد.

اما یکی از نکاتی که در یادگیری مهارت ها همواره باید مدنظر داشت این است که بدانیم: هر فردی برای رسیدن به مهارت در هر امری نیازمند دو چیز است.1- کسب دانش چگونگی آن عمل2- تمرین های مداوم که بتواند دانش کسب کرده را به عمل و رفتار تبدیل کند.

بنابراین زمانی می توانیم بگوییم فردی ماهر شده است که عملی را به گونه ای شایسته و صحیح در کمترین زمان و با کمترین خطا انجام دهد.

از طرفی این امر بر کسی پوشیده نیست که یکی از مهم ترین و اصلی ترین نیازهای هر انسانی بهداشت روانی است. اما بهداشت روانی تامین نخواهد شد مگر آنکه هر فردی خود را به گونه ای دقیق بشناسد و به خودآگاهی دقیقی از خود در تماهی جنبه های زندگی برسد. این توانایی را داشته باشد  که دیگران را درک کند حتی اگر آن دیگران بسیار متفاوت از او باشند. بهداشت روانی هم چنین مستلزم این امر است که فرد مهارت ارتباط موثر را بیاموزد. چرا که زندگی ما انسان ها از ارتباطات جدا نیست و ارتباطات جزء اجتناب ناپذیر زندگی هر کدام از ما انسان هاست. همچنین هر فردی می بایست هیجانهای مثبت و منفی خود را بشناسد و سعی کند هیجان های منفی را تحت کنترل در آورده و آنها را به گونه ای خلاق و صحیح مدیریت کند. اما رسیدن به تمامی این امور مستلزم تسلط یافتن بر مهارت های ده گانه زندگی است.

برخی از مهارت های ده گانه زندگی عبارتند از:

1-خودآگاهی

2-تفکر نقادانه

3-مهارت های ارتباطی

4-مهارت مقابله با هیجان های منفی

5- مهارت تفکر خلاق

اما از آنجایی که یکی از مهم ترین مهارت های زندگی مهارت خودآگاهی و شناخت خود است به گونه ای که گاه از آن به عنوان مادر مهارت ها یاد می شود، در این مقاله سعی شده است که در ارتباط با خودآگاهی، مزایا و شیوه های دسترسی به آن بنویسیم. تعریف خودآگاهی را بدانیم و با مزایای داشتن آن و معایت فقدان آن آشنا شویم.

برای لحظه ای سعی کنید تنها به سوالات ذکر شده فکر کنید:1-آیا تا به حال از خودتان پرسیده ایدکه (من چه کسی هستم؟)

2-آیا من می توانم به راحتی نظرات ، احساسات و نگرش های خود را صادقانه ابراز کنم؟

3-آیا برای خودم به عنوان یک انسان  ارزش قایلم؟

4- آیا می توانم به خواسته های غیر منطقی دیگران جواب منفی بدهم؟ و یا آنکه با وجود نارضایتی، خواسته های دیگران را می پذیرم؟ و بعدها خودم را به خاطر این عمل سرزنش می کنم؟

5- چه چیزهای مرا عصبانی می کنند و من هنگام عصبانیت چگونه خشم خوده را ابراز می کنم؟

6-هنگام مواجهه شدن با مسئله ای در زندگی چگونه با آن روبه رو می شوم و از چه شیوه هایی برای حل آن استفاده می کنم؟

این سوالات و هزاران سوال مشابه آن، که لازمه پاسخ گفتن به همه آنها مستلزم آن است که شما چقدر خودتان را شناخته اید. خودآگاهی به معنای توانایی شناخت خودمان و آگاهی یافتن از نقاط قوت و ضعف هایمان، استعدادها، توانایی ها و ناتوانایی هایمان می باشد. خودآگاهی تصویری است که هر کدام از ما از خودمان داریم. و همینکه هر فردی خود را چگونه میبیند بر ادراک او از جهان و همچنین بر رفتارهای او تاثیر می گذارد. فردی که خود را شایسته و با کفایت می داند جهان درون و بیرون خود را متفاوت از فردی که خود را بی لیاقت و ضعیف میبیند درک خواهد کرد. خودآگاهی صحیح به معنی آن است که شما خود را آنگونه که هستید بشناسید.

به طور یقین فرایند شناخت خود، و روبه رو شدن با دنیای واقعی خودمان امری نیست که یک شبه حاصل شود و شما نمی توانید به یکباره به تمامی فرایند شناخت خود دست یابید بلکه این مهم نیازمند تلاش و زمان خواهد بود. زمانی که شما فرایند خودآگاهی را طی می کنید آنچه در مسیر این خودآگاهی کشف خواهد شد آگاهی یافتن به بسیاری از خصوصیات، نقاط قوت و ضعف، و استعدادها و توانایی هایتان می باشد. به طور مثال شما نسبت به هیجان های خود شناخت پیدا می کنید و از این پس می دانید که چه افراد و یا چه موقعیت هایی شما را از کوره به در می برند و یا اینکه در مواقع عصبانیت چه تغییرات بدنی  مثل افزایش ضربان قلب و یا چه نشانه های شناختی یعنی افکاری که شما دارید رخ می دهند.

و مسلماً زمانی که نسبت به این امور شناخت کسب کرده باشید در قدم بعدی خواهید توانست خشم خود را به گونه ای موثر مدیریت کنید.

به همان اندازه ای که کسب خودآگاهی می تواند در زندگی فردی و اجتماعی هر کدام از ما اثر گذار باشد،فقدان این مهارت نیز به همان اندازه می تواند ما را برای آسیب های جسمی ، روانی  و اجتماعی آماده کند. چراکه  در بسیاری از موارد آگاه نبودن فرد از استعدادها و توانایی های خود منجر به شکست های فراوان و در پی آن کم شدن اعتماد به نفس خواهد شد.

خودآگاهی جسمانی

متاسفانه اغلب اوقات ما انسان ها نسبت به بعد جسمی خود و شناخت آن بی توجه هستیم. و زمانی که از خودآگاهی بحث می کنیم، اکثر افراد بعد جسمانی را در شناخت خود نادیده می گیرند. در صورتی ما انسان ها موجوداتی تک بعدی نیستیم و اگر تنها به یک بعد از وجودمان بیش از اندازه توجه کنیم و از ابعاد دیگر وجودی غافل شویم مسلماً به خودشکوفایی و رشد و پرورش استعدادهای خود نخواهیم رسید. خودآگاهی صحیح ایجاب می کند که ما هم ویژگی های جسمانی و هم ویژگی های روانی خود را در کنار هم داشته باشیم و آنها را  به درستی بشناسیم.

روبروی یک آینه بایستید و به خودتان نگاه کنید. تمامی آنچه که در ظاهر می بینید ویژگی های جسمی شما هستند. زمانی که شما آن ها را بشاسید و فهرست بندی  کنید متوجه خواهید شد که بسیاری از این ویژگی های جسمانی قابل تغییر هستند.  دسته ای از آنها تا حدودی قابل تغییرند و دسته ای دیگر قابل تغییر نیستند. برای مثال شما می توانید وزن خودتان را با تغذیه مناسب و ورزش، کم و یا زیاد کنید. اما در مورد ویژگیهایی که تغییر پذیر نیستند همانند قد فرد، شما می بایستی یاد بگیرید که آنها را بپذیرید وبا آن کنار بیایید.

خودآگاهی روانی

مهم ترین امور روانی که می بایست در این قسمت شناخته شود. شامل افکار، احساسات و رفتار است.حتماً تا به حال شنیده اید که می گویند انسان ها همان گونه که فکر می کنند احساس می کنند و همان گونه که احساس می کنند  رفتار می کنند. بنابراین همه چیز می تواند با فکر کردن آغاز شود. فکر کردن زمانی است که شما را از یک مجهول به یک معلوم می رساند. اما متاسفانه بسیاری از ما انسان ها افکار خود را تنها نشخوار می کنیم و هیچ راه خروجی برای آن نداریم. بنابراین اگر رفتار غیر منطقی داریم  به این دلیل است که فکر ما منطقی نیست. و برای اینکه رفتار ما تغییر کند می بایستی فکر خود را اصلاح کنیم ، که به تبع آن رفتار نیز اصلاح شود. برای این کار در قدم اول می بایست باور های غلط و باورهای درست خود را بشناسیم.  و در قدم بعدی باید بتوانیم باورهای درست را جایگزین باورهای غلط خود کنیم.

مطالب مرتبط :

دل‌تان را دریا کنید

معجزه‌ی شاکر بودن

اندیشه‌های من،زندگی من

به آسانی ثروتمند شوید

معمار آینده ی شما