با درد پا چه کنیم؟

کشیدگی پا اصطلاحی کلی برای دردهای شدید پا در اثر کار بیش از حد آن است.

همیشه آسیب‌دیدگی اولین گمان برای درد پا است. چیزی مثل شکستگی استخوان کاملاً واضح است، چون معمولا به‌دنبال یک حادثه روی می‌دهد. پارگی یا کشیدگی ماهیچه هم همین‌طور. اما آسیب ناشی از کار زیاد، به‌تدریج ظاهر می‌شود. از جمله این ناراحتی‌ها چیزی است به نام کشیدگی پا که در ورزشکاران زیاد دیده می‌شود.

کشیدگی پا اصطلاحی کلی برای دردهای شدید پا در اثر کار بیش از حد آن است. کشیدگی پا علل مختلفی دارد؛ از جمله دویدن روی سطوح سفت، پوشیدن کفش نامناسب، گرم نکردن بدن و تمرین‌های سخت ورزشی.

پا هدف انواعی از بیماری‌های دردناک سیاهرگ و سرخرگ‌ها نیز هست. التهاب سیاهرگ همراه با لخته شدن خون در آن احساس سنگینی و درد و سوزش زیر پوست را ایجاد می‌کند. در نوعی سطحی این بیماری قرمزی مختصر پوست دیده می‌شود که اهمیت چندانی ندارد. اما در نوع عمقی آن ممکن است زخم‌های پوستی هم دیده شود و لخته خون درون رگ در صورت کنده شدن می‌‌تواند به شش‌ها رفته و باعث مرگ شود.

علاوه بر این ها، جریان ناکافی خون ناشی از سخت‌شدن سرخرگ‌های پا ممکن است به لنگیدن متناوب پا منجر شود. فرد مبتلا هنگام راه ‌رفتن احساس مبهم گرفتگی عضله می‌کند (چون ماهیچه نیاز به خون اکسیژن‌دار بیشتری دارد) و این حالت با استراحت از بین می‌رود.

لنگیدن متناوب، که نسبتاً شایع است، معمولاً پا را گرفتار می‌کند، اما گاهی در ران هم دیده می‌شود. به‌طور نادر، مشکل گردش خون ناشی از نازک شدن دیواره سرخرگ پشت زانو است.

درد پا امکان دارد از جایی غیر از پا، مخصوصا از ستون مهره‌ها، سرچشمه بگیرد. هر ناهنجاری صفحات بین مهره‌ای یا ستون‌فقرات – مثل تومور یا عفونت – ممکن است با درد پا و بدون درد پشت خود را نشان دهد.

درد سیاتیک یکی از شایع‌ترین این نوع درد است. عصب سیاتیک از ستون مهره‌ها به پا می‌رود و نشستن طولانی روی یک صندلی سفت یا محکم بستن یک کمربند، باعث فشردن قسمت بالای عصب شده و در پا ایجاد درد می‌کند.

خود پا هم ممکن است گرفتار فشردگی عصب شود که ایجاد سوزش، گزگز، کرختی و ضعف می کند. این نوع درد اغلب در کسانی دیده می‌شود که به‌مدت طولانی می‌نشینند، می‌ایستند، چمباتمه می‌زنند، یا زانو می‌زنند.

بالاخره علت درد ممکن است در استخوان باشد؛ مثلا التهاب مغز استخوان و عفونت استخوانی همراه با درد شدید است.

درمان درد پا

علائم را با دقت بررسی کنید. ببینید چه چیز درد پای شما را بدتر و چه چیز آن را بهتر می‌کند. مخصوصا به‌ نوع فعالیتی که بر شدت یا طول مدت درد موثر است توجه کنید.

- اگر حرکت دادن مداوم یا مکرر پا جزئی از کار شما است، بهتر است در فواصل کاری استراحت کنید.

- پا را خنک کنید. گذاشتن کیسه یخ روی پا برای چند روز، جهت تسکین درد ناشی از آسیب‌دیدگی مؤثر است. هر بار تکه‌های یخ را در حوله‌ای پیچیده‌ و به‌ مدت 15 دقیقه روی ناحیه دردناک بگذارید. اما فقط در دردهای ناشی از آسیب‌دیدگی یخ به‌کار ببرید، چون یخ درد بیماری‌های عروقی را تشدید می‌کند.

- پا را ببندید. باندپیچی کشی، درد و ورم ماهیچه‌های جلو و پشت ران را تسکین می‌دهد. برای تسکین درد التهاب همراه با لخته سیاهرگی، پوشیدن جوراب واریس خوب است. پوشیدن زانوبند ممکن است رگ‌ها را فشرده و با کم کردن جریان خون، درد پا را بیشتر کند.

- پا را بلند کنید. بالا گرفتن پای آسیب دیده، مایع جمع شده در آن را تخلیه کرده و درد و ورم را کم می‌کند. این کار سنگینی دردناک ناشی از التهاب همراه با لخته سیاهرگی را نیز کاهش می‌دهد.

- پا را گرم کنید. گرم‌کردن ملایم پا، درد ناشی از گرفتاری‌های عروقی مثل التهاب همراه با لخته سیاهرگی را تسکین می‌دهد. اما تا سه روز بعد از آسیب‌دیدگی پا را گرم نکنید، چون این کار، ورم آن را بیشتر می‌کند.

پیشگیری از درد پا

اگر درد پا مرتبا شما را آزار می‌دهد، می‌توانید از شروع آن جلوگیری کنید.

- پا را مثل قلب خود بدانید. همان طرز زندگی که از حمله قلبی جلوگیری می‌کند، از دردهای عروقی پا هم مانع می‌شود. سیگار نکشید، چربی نخورید و وزن اضافی را کم کنید. ورزش منظم، مخصوصا پیاده‌روی، جریان خون پاها را به‌خوبی حفظ می‌کند.

- ورزش خود را تغییر دهید. کسانی که دچار کشیدگی پا هستند، باید فعالیتی را که باعث درد می‌شود (که غالبا دویدن است) کنار بگذارند و به ورزش ملایم‌تری مثل دوچرخه‌سواری یا شنا روی آورند.

- شکم را ورزش دهید. راست نشستن و کارهایی که ناحیه شکم را ورزش می‌‌دهند، خستگی و ناراحتی کمر را هم کاهش داده و درد پای ناشی از آن را تسکین می‌‌‌د‌هد.

- جیب خود را خالی کنید. گذاشتن کیف پول در جیب عقب شلوار می‌‌تواند باعث درد سیاتیک شود. بستن کمربند سفت و پوشیدن شلوار تنگ هم عصب سیاتیک را تحریک می‌کند.

- بالشتک بگذارید. بالشتک زانو و صندلی‌های بالش‌دار، درد ناشی از سطوح سفت و فشار بر عصب سیاتیک را کم می کنند.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

- درد بیش از سه روز دوام دارد.

- کرختی، سردی، یا ضعف هم در پاها احساس می‌شود.

- درد هم در ساق و هم در ران پا است.

- تغییر رنگ پوست، زخم یا برآمدگی نرم زیر پوست احساس می‌شود.

- به‌دنبال ضربه، تورم و تغییر رنگ پا دیده می‌شود، یا احتمال آسیب دیدن استخوان پا را می‌دهید.

- آسیب ناشی از کار زیاد بعد از سه هفته خوب نمی‌شود.

بخش سلامت تبیان