لايه‌برداري پوست مفيد است يا مضر؟
لایه‌برداری پوست مفید است یا مضر؟
یکی از روش‌هایی که متخصصین پوست در درمان مشکلات زیبایی پوست به کار می‌برند، لایه‌برداری یا پیلینگ است که در بهبود وضعیت پوست از قبیل جوانسازی پوست، درمان جای جوش و لک پوستی استفاده می‌شود.
پیلینگ (peeling) همان لایه‌برداری از پوست است. در این روش، لایه سطحی و خشن شده‌ی پوست برداشته می‌شود.
متخصصان پوست به دلایل متفاوتی، لایه‌برداری را به بیماران‌شان پیشنهاد می‌کنند. بنابراین پزشک متخصص پوست باید تشخیص دهد که آیا انجام این کار، برای بهبود وضعیت پوست‌تان مفید است یا نه؟
از لایه‌برداری برای از بین بردن جای جوش‌ها، چروک‌های خفیف و منافذ باز پوست می‌توان استفاده کرد. برخی متخصصان پوست از لایه‌برداری برای از بین بردن لک صورت یا ملاسما استفاده می‌کنند. از پیلینگ برای برداشتن جای اسکار (مثل جای سالک، بخیه و سوختگی و...) از روی پوست نیز استفاده می‌شود.
لایه‌برداری پوست به سه گروه مختلف تقسیم می‌شود: لایه‌برداری مکانیکی، لایه‌برداری با لیزر و لایه‌برداری شیمیایی.
لایه‌برداری مکانیکی که شایع‌ترین فرم آن میکرودرم ابریژن است، با پاشیدن کریستال‌های اکسید آلومینیوم بر روی پوست و مکش مجدد آن صورت می‌گیرد که اثرات خوبی بر کیفیت پوست دارد. همچنین با تاثیری که بر نفوذ داروهای پوستی دارد، کمک مهمی در درمان لک صورت می‌کند. از طرفی با تحریک پوست، باعث بهبود ساخت کلاژن (پروتئین پوست) شده و در طولانی مدت در بهبود چین‌وچروک نیز موثر است.
در لایه‌برداری با لیزر، از خاصیت لیزر در درمان برخی بیماری‌های پوستی مثل اسکار، کک‌ومک، لک‌های قهوه‌ای که در صورت و دست بیشتر افراد مسن دیده می‌شود و همچنین جوانسازی پوست استفاده می‌شود.
لایه‌برداری شیمیایی بر حسب شدت به سه دسته تقسیم می‌شود:
1- سطحی
2- با عمق متوسط
3- عمیق
در لایه‌برداری سطحی، در اپیدرم یا لایه سطحی پوست تغییراتی ایجاد می‌شود و در پیلینگ‌های عمقی‌تر، عمق نفوذ دارو بیشتر می‌شود.
پیلینگ سطحی معمولا در درمان آکنه و التهاب و قرمزی ناشی از آن، چین‌وچروک سطحی، ضایعات پوستی اپیدرم مثل کراتوز ناشی از آفتاب و لک‌های ناشی از آفتاب در افراد مسن، ملاسما یا لک حاملگی و سایر اختلالات رنگدانه ای به کار می‌رود. تکرار این پیلینگ‌ها برای گرفتن نتیجه بهتر لازم است.
در پیلینگ‌های عمقی، در لایه سطحی پوست (اپیدرم) و درم تغییراتی ایجاد می‌شود. لایه‌برداری عمقی در بهبود اسکارهای (جای جوش) فرو رفته آکنه و جوانسازی پوست انجام می‌شود. البته در این نوع لایه‌برداری اگر بیمار به درستی انتخاب نشود، احتمال بروز عوارض وجود دارد. بروز اسکار، تغییرات رنگدانه‌ای پوست از جمله تیره شدن یا روشن شدن پوست خصوصا در افراد با پوست تیره، از جمله عوارضی است که در این نوع لایه‌برداری مشاهده می‌شود.
پس از پیلینگ سطحی پوست کمی قرمز می‌شود. پزشک معمولا برای شما وازلین یا پمادهای ترمیم کننده تجویز می‌کند.
در صورتی که لایه‌برداری عمیق‌تر باشد، بیمار 3 تا 5 روز تا بازسازی کامل لایه سطحی پوست، از مواد پوشاننده مانند کرم مرطوب کننده و یا آنتی بیوتیکی استفاده می‌کند تا 6 هفته پس از پیلینگ باید از تماس با نورخورشید خودداری کند و به دلیل این که در فصل تابستان، مواجهه با نور خورشید بیشتر و شدیدتر است، انجام پیلینگ‌های عمقی در این فصل توصیه نمی‌شود.
مواردی که می‌توان از لایه‌برداری استفاه کرد
- آکنه: جوش‌های سرسیاه و سرسفید، ضایعات التهابی و ضایعات کیستیک
- تغییرات رنگدانه‌ای پوست: کک‌ومک، لک های صورت و لکه‌های تیره ایجاد شده به دنبال ضایعات التهابی
- تغییرات ناشی از نورآفتاب: چین‌وچروک‌های ظریف و کراتوزهای آفتابی
- اصلاح اسکارهای ظریف
مواردی که نباید از لایه‌برداری استفاه کرد
- پوست‌های شدیدا حساس
- پوست تیره
- مصرف داروهایی که پوست را به نور حساس می‌کند مثل تتراسایکلین
- بروز تبخال مکرر
- درماتیت فعال صورت
- تماس شدید با نور افتاب
- وجود مشکلات روانی
- در بیماران با انتظارات غیر واقعی
- بیماران وسواسی
عوارض لایه‌برداری پوست
1- تیره شدن پوست : شایع‌ترین عارضه لایه‌برداری با تری کلرواستیک اسید، تیره شدن پوست پس از التهاب است که معمولا در اثر برخورد زودهنگام با نور آفتاب ایجاد می‌شود.
2- عفونت : خطر عفونت با ویروس تبخال، هر فردی را با هر نوع لایه‌برداری پوست تهدید می‌کند. لذا تمامی این افراد باید از دو روز قبل از لایه‌برداری، به مدت 7 روز تحت درمان پیشگیرانه با داروهای ضدویروس قرار بگیرند.
3- ایجاد جوشگاه: اگر چه این موضوع نادر است، اما ممکن است جوشگاه (اسکار) ناشی از لایه‌برداری با فنل رخ دهد که برای بیمار ناراحت‌کننده است. نواحی دور دهان به ویژه لب فوقانی و نواحی روی فک تحتانی شایع‌ترین محل بروز اسکار هستند. اسکار ممکن است در نتیجه مراقبت ناکافی از زخم پس از لایه‌برداری رخ دهد.
4- بی‌رنگ شدن پوست : ممکن است بیمارانی که تحت لایه‌برداری با فنل قرار می‌گیرند، دچار بی‌رنگ شدن پوست شوند. علت آن است که در این لایه‌برداری، ملانوسیت‌ها که مسئول ساختن رنگدانه‌های پوست هستند، قابلیت تولید رنگدانه (ملانین) را از دست می‌دهند و این موضوع موجب می‌شود که پوست نمای بی‌رنگ پیدا کند.
فرآوری : زهره لطیفی
بخش سلامت تبیان
منابع :
سایت دکتر محمد علی نیلفروش زاده – متخصص پوست و مو
سایت دکتر گیتا فقیهی - متخصص پوست و مو و زیبایی
سایت دکتر رهام صادقی