دلزدگي مخاطبان از دنياي ماورايي تلويزيون

توليد آثار با مضمون ماورايي و متافيزيكي در قالب گونه سينماي وحشت - دلهره - و برخي در قالب علمي - تخيلي رويه اي رايج بوده كه مخاطبان خاص خود را دارد. فيلم هايي كه به مقوله روح و شيطان مي پردازند اغلب در گونه سينمايي وحشت ساخته شده كه از جمله اين آثار مي توان به فيلم جن گير، مه، جن مزاحم، سلطان خيابان ها،تسخير شده، درخشش و... اشاره كرد.

در اين ميان فيلم روح به كارگرداني 'جري زوكر' كه در دهه 80 ميلادي ساخته شده را مي توان تاثيرگذارترين اثر در قالب فيلم هاي متافيزيكي عنوانكرد. اين اثر سينمايي كه حكايت مردي است كه پس از مرگ روح او به دنبال انتقام گيري از قاتلين و حفاظت از همسرش است، بعدها در قالب هاي متفاوت داستاني دستمايه ساخت آثاري بسياري در سينماي جهان و به خصوص در تلويزيون ايران تكرار شد.

يكي از سريال هايي كه در سال هاي اخير با مضمون شيطان و روح ساخته شد مجموعه تلويزيوني 'اويك فرشته بود' است و اين مجموعه را مي توان سرآغاز ساخت سريال هاي ماورايي در تلويزيون دانست. اين مجموعه روايت شيطاني دخترنما بود كه با حضور در زندگي يك انسان مومن موجب مرگ مادر وي از هم پاشيدگي زندگي او شد و در نهايت مرد با توسل به ادعيه الهي توانست خود را از اسارت اين شيطان زيبا برهاند.

اين مجموعه تلويزيوني به رغم مشكلاتي كه در ساختار آن ديده مي شد به دليل تازگي موضوع با اقبال خوبي از سوي مخاطبان روبه رو شد و پس از اين بود كه سيما در ماه رمضان هر سال يك اثر تلويزيوني با درونمايه ماورايي را براي پخش در اين ماه در نظر گرفت كه از جمله اين آثار مي توان به سريال اغما و شخصيت شيطاني الياس اشاره كرد.

اما در ماه رمضان امسال اتفاق ديگري در حوزه برنامه سازي سيما رخ داده است و سه سريال از چهار مجموعه سيما كه در اين ماه از شبكه هاي مختلف پخش مي شوند به مقوله روح آن هم به صورت غير حقيقي و ناشيانه مي پردازند.

مجموعه 'پنج كيلومتر تا بهشت' ساخته 'عليرضا افخمي' را مي توان سرآمد اين سريال ها دانست. در اين مجموعه پسري با نام اميرحسين است كه پس از اصابت ضربه اي به سرش روح شده و با دختر ديگري كه 20 سال روح سرگردان است گره مي خورد و با وي به هرجايي كه مي خواهد سفر مي كند.

نكات قابل توجهي در اين اثر وجود دارد. نخست آنكه روح هاي سرگردان در اين سريال مي توانند وارد وانت يا هر اتومبيلي كه مي خواهند شوند در حالي كه اتومبيل از روي آنان رد مي شد. اين در حالي است كه در يكي از بخش هاي اين مجموعه تلويزيوني زماني كه پسربچه اي اميرحسين را پيدا مي كند و به دليل اصرار مادر سوار بر تاكسي شده و از منطقه اي كه جسد اميرحسين در آن افتاده دور مي شوند اين روح سرگردان چند بار محكم به بدنه اين اتومبيل مي زند و دست وي از آن رد نمي شود و در نهايت روح سرگردان داستان اين سريال براي آنكه با اين خودرو برخورد نكند خود را كنار مي كشد.

رفتن به سر كلاس درس براي آنكه روح هاي سرگردان از وقتي كه در اختيار دارند به بهترين نحو ممكن استفاده كنند از ديگر عجايب اين مجموعه است. همچنين گشنگي روح سرگردان دختر و تلاش براي رفتن روح سرگردان اميرحسين به خواب يك انسان مومن نيز از ديگر بخش هاي اين مجموعه است كه بيشتر به نظر مي رسد كپي برداري از فيلم روح بوده و پيشينه اي ندارد. هرچند كه فيلمساز تلاش كرده تا با ارايه آياتي از قرآن كريم در قالب صحبت هاي بازيگران، اين بخش ها را براي مخاطب توجيه كند اما به نظر مي رسد اين اتفاقات بيشتر جنبه تفريح دارد و عقبه ديني در اين اتفاقات ديده نمي شود.

مجموعه سقوط فرشته نيز نقش شيطان را در فريب يك دختر به تصوير مي كشد. در اين سريال تلويزيوني آشنايي دختر مردي مومن كه پرورش ماهي دارد با پسري متمول سبب مي شود تا وي اسير تخطي هايي شود و با هر خطاي اين دختر، بخشي از ماهي هاي پرورش يافته اين پدر مي ميرد.

درونمايه اين مجموعه تلويزيوني بي شباهت با سريال او يك فرشته بود نيست و در اين سريال نقش شيطان را يك مرد و فرد فريب خورده را يك دختر بازي مي كند در حالي كه در او يك فرشته بود، اين موضوع قرينه بود.

در مجموعه 'سي امين روز' نيز پس از پاره شدن طناب دار پسري كه متهم به قتل بود يكباره با فرشته اي آشنا مي شود و اين فرشته كه نقش او را پژمان بازغي بازي مي كند اين مجرم رها شده از بند دار را راهنمايي مي كند.

در اين ميان مجموعه 'سه دونگ سه دونگ' نيز به عقيده بسياري از كارشناسان اثري سرشار از لودگي و توهين به شعور مخاطب است و آنچه در اين مجموعه تلويزيوني ديده مي شود تنها تعجيل در ساخت سريالي است كه نام طنز را يدك كشيده و شوخي هاي آن به هيچ وجه براي مخاطب جذاب نيست.

در كل پرداختن به مساله روح آن هم به اين شدت و كثرت در سريال هاي تلويزيوني را مي توان حاصل برون سپاري ساخت مجموعه هاي تلويزيوني و از بين رفت نظارت بر محتواي اين آثار مناسبتي دانست.

به عقيده كارشناسان، حضور برخي شركت ها به عنوان مجري طرح برخي سريال هاي تلويزيوني مي تواند زنگ خطري براي مسوولان سيما باشد.

اختصاص سه اثر از مجموع چهار مجموعه ماه رمضان سيما به موضوعي واحد كه پيشتر تكرار شده و مخاطب به نوعي از آن اشباع بوده، اتفاق خوبي نيست و عدم تنوع در سريال ها موجب مي شود كه مخاطب آثار امسال را پس زده و از برنامه هايي تهيه شده از سوي سيما براي اين ماه ارتزاق نكند.

مجموعه هاي ماه رمضان امسال به هيچ عنوان نتوانستند موفقيت آثار تلويزيوني سال گذشته همچون جراحت به كارگرداني محمد مهدي عسگرپور و در مسير زاينده رود ساخته حسن فتحي را تكرار كنندو توليدات عرضه شده در رمضان 90 به رغم گذر از هفته نخست پخش در جذب مخاطب توفيقي نداشتند.

منبع:ايرنا