ردپاي هويت هاي بن تني

نسل بعد از انقلاب در کشور ما الگوهاي مناسب و عيني مانند شهدا و ايثارگران براي رفتار و عمل داشتند که تا حدود زيادي نيز از آن درشکل دادن به هويتشان استفاده مي کردند اما دو نسل بعد از انقلاب همانگونه که شاهد آن هستيم کم کم خود را به ارزشهايي پايبند نشان ميدهند که فاصله فکري و ذهني آنها را روز به روز از خانواده و جامعه شان بيشتر مي کند.

نسل بعد از انقلاب در کشور ما الگوهاي مناسب و عيني مانند شهدا و ايثارگران براي رفتار و عمل داشتند که تا حدود زيادي نيز از آن درشکل دادن به هويتشان استفاده مي کردند اما دو نسل بعد از انقلاب همانگونه که شاهد آن هستيم کم کم خود را به ارزشهايي پايبند نشان ميدهند که فاصله فکري و ذهني آنها را روز به روز از خانواده و جامعه شان بيشتر مي کند و آنچه شاهد آن هستيم پيروي و تقليد کورکورانه از ظواهر، گاه در حد افراطي آن است که موجب آسيب هاي اجتماعي و فرهنگي خواهد شد . اين يعني يک فاجعه براي جامعه زيرا که در اين مسير جامعه فرهنگ مادي و معنوي خود را از دست مي دهد و با از دست دادن آنها هر چه سريعتر راه هلاکت و نابودي خود را مي پيمايد .

هنوز دوران اسپايدرمن و بتمن و ردپاي عکس ها و بقاياي عروسک ها و سپرها و ماشين هايشان لابلاي اسباب بازي ها تمام نشده بود که در اين مرحله، سر و کله بن تن و هيولاها و ساعت شگفت انگيزش پيدا شد. بن تن داستان يک پسر بچه معمولي آمريکايي است که همراه پدربزرگ و دختر عمويش گوئن به سفرمي پردازد و پس از برخورد يک شهاب سنگ با زمين و پيدا کردن يک ساعت عجيب الخلقه داراي قدرت مافوقي مي گردد .

در حال حاضر نمايش بن تن توانسته کودکان زيادي را به طرف خود جلب کند. کودکان و خصوصا پسر بچه هايي که در پي خريد اسباب بازي ها و وسايلي اند که بر روي آنها عکس بن تن حک شده است، همچنين آنها با پوشيدن لباس هاي مختلف با شمايل کارتوني اين انيميشن خود را آراسته اند و اين امر تا جايي پيش رفته که والدين با وجود تفاوت قيمت دفترچه هاي فانتزي داراي طرح هاي بن تن و معمولي که به نرخ دولتي توزيع مي شود، توانايي مقابله با خواسته فرزندان خود را ندارند و اين نشان دهنده آن است که انيميشن بن تن تا چه حد توانسته نظر بچه ها را جلب کند.

در حال حاضر مهم اين است که بدانيم وجود چه عواملي شخصيت و نمايش بن تن را نزد کودکان و نوجوانان جذاب کرده است. به واقع استفاده جالب سازندگان در ترکيب رنگها، نور ، صدا ، دکور، طراحي لباس و تصاوير ترکيبي انيميشني است که به خوبي توانسته نه تنها نظر مخاطب کودک بلکه نظر مخاطب بزرگسال خود را هم جلب کند. و اين گونه است که در يک دوره جومونگ و سوسانو و در يک دوره عکس شخصيت هاي سريال ها و کارتون هاي غربي مانند بن تن يار دبستاني بچه هاي ابتدايي ما مي شوند.

اينک مسئله اين است که چرا چنين تصاويري بايد 9ماه جلوي چشم دانش آموزان و آينده سازان کشورمان باشد؟ چرا هيچ نظارتي نيست؟و آيا قانوني وجود دارد که از عرضه چنين محصولاتي جلوگيري کند؟

به بياني ديگر علت آن است که وقتي فرد در شرايطي قرار گيرد که نيازهايش برآورده نشود و الگويي مناسب براي تقليد نداشته باشد در اين صورت جذب الگوهاي گروه هاي بيگانه اي مي شود که کشش به توليد و الگوبرداري در آن گروهها بيشتر باشد که اين امر در نهايت باعث آسيب هاي اجتماعي بسياري خواهد شد.

براي مثال از آنجا که در سال هاي اخير عروسك زيباي «باربي» در بين بچه‌ها جا باز كرده بود مسئولين براي مقابله با اين امر تصميم به ساخت عروسکي گرفتند که به جاي عروسك فرنگي باربي وارد بازار شوند.بسياري از رسانه‌ها بي‌آن‌كه بدانند اين عروسك‌ها چه ويژگي‌هايي دارند آن‌ها را رقيبي جدي براي باربي عنوان و بارها مطرح كردند كه ساراي ايراني به همراه برادرش دارا، سخت امپراتوري باربي پلاستيكي را به خطر مي اندازند  .سرانجام پس از مدت ها تبليغ عروسک هاي دارا و سارا رونمايي شدند و ديري نگذشت که مسئولين متوجه شدند اين عروسک به هيچ وجه ياراي مقابله با حريف قدر خود يعني باربي را ندارد.

علت اين بود که در طراحي عروسك‌هاي دارا و سارا خلاقيت و كودك محوري لحاظ نشده و همين امر باعث شد تا دارا و سارا نتوانند بچه‌ها را جذب كنند، به خصوص آن كه رنگ‌هايي كه در ساخت اين عروسك‌ها استفاده شد براي بچه‌ها جذاب نبود در حالي كه لباس‌هاي رنگارنگ باربي و همراه داشتن وسايلي مانند وسايل آشپزخانه و وسايل شخصي، نياز بچه‌ها را در دوران كودكي اقناع مي كند. همچنين استفاده از لباس‌هاي محلي ايراني بر تن آن‌ها از عواملي بود كه باعث شد كودكان توجهي به اين عروسك‌ها نداشته باشند، ضمن آن كه براي مانوس شدن بچه‌ها با اين عروسك‌ها هيچ گونه فرهنگ سازي صورت نگرفته بود.اين عوامل به همراه عواملي همچون قيمت بالا ، وزن سنگين، عملكردي شتابزده( در مقابل سال‌ها فعاليت عروسكي مانند باربي بود، كه با سلايق و قيمت‌هاي مختلف توليد شده بود )مانع از مانوس شدن کودکان با اين عروسک ها شد.

در واقع توليد و ورود عروسكي ملي در كشور ما كه كشوري با فرهنگ ايراني و اسلامي است نيازمند طراحي و بررسي دقيق است تا بتواند در مقابل رقباي سر سخت خود سر بلند كند و خلاء عروسكي را با ويژگي‌هاي ملي كشور پر شود و اين كار نيازمند صرف زمان و انجام كار كارشناسي دقيقي است كه متاسفانه در طراحي و ساخت عروسك‌هاي سارا و دارا لحاظ نشده بود. اما با اين وصف باز هم به نظر نمي رسد براي اقدامي مجدد و رفع ايرادات عروسك ملي كشور، دير شده باشد زيرا بن تن و عروسک ها و تبليغاتش بر روي وسايل کودکان هنوز مانند باربي فراگير نشده و هم اکنون فرصت آن است که به فکر راه چاره هاي بود تا زمان کاملا از دست نرفته زيرا که پشيماني سودي ندارد.

به هر روي ذکر اين نکته ضروري است که براي مقابله با تهاجم فرهنگي در اين عرصه تنها مقابله و جمع آوري اقلام و کالاهايي که با فرهنگ ايراني و اسلامي مغايرت دارند کفايت نمي کند. بلکه بايد براي اين منظور و نيل به هدف ، توليدکنندگان داخلي، کالاهاي با کيفيت را که جاذبه هاي لازم را با توجه به شرايط سني و ويژگي هاي شخصيتي دانش آموزان دارند توليد کنند زيرا که كودك در تعامل با جهان بيرون، ياد مي گيرد و تجربه اندوزي مي كند و از اين تجربيات در زندگي خود بهره مي برد. بنابراين عروسك مي تواند در منش و رفتار كودك تاثيرگذار باشد، به خصوص دريک جامعه مسلمان.همچنين به طور حتم در فرهنگ غني ما، شخصيت ها و قهرماناني که بتوان آن ها را در قالب تصاوير و... روي لوازم التحرير و کيف مدرسه دانش آموزان به نمايش گذاشت کم نيستند و اين هنر توليدکنندگان است که وارد اين عرصه شوند و مسئولان نيز با حمايت از آنان زمينه را براي ترويج فرهنگ خودي فراهم کنند تا شاهد هجوم فرهنگ بيگانه به شکل هاي مختلف به ويژه در ميان دانش آموزان که آينده سازان جامعه اند نباشيم .

فرآوري:فاطمه برادران

بخش اجتماعي تبيان

منابع: تابناک/ جوان آنلاين/ خراسان

لينک هاي مرتبط  :

• مصيبت‌هاي فرهنگ ويتريني 

• ورود باربي دوربين دار به ايران + عکس