چند تجربه موفق برای کاهش آلودگی هوا

با سرد شدن هوا بیش از آن که نگران سرماخوردگی باشیم، نگران آلودگی هوا و بیماری‌های ریوی و تنفسی خواهیم بود.
معضل آلودگی هوا بیش از دو دهه گریبان شهروندان تهران را گرفته است و هر ساله به‌جز تعطیلی مدارس و افزایش محدودیت‌های ترافیکی تدبیر دیگری نمی‌شود.
اما نگاهی به تجربه کشورهایی که با معضل آلودگی هوا روبرو بودند، می‌تواند الگویی برای خروج از وضعیت بحرانی کنونی در کلانشهرهای ایران باشد.

گسترش حمل‌ونقل عمومی در مکزیکوسیتی

طبق بررسی‌های وزارت راه و شهرسازی، 80% آلودگی هوا با استفاده از وسائل نقلیه عمومی حل خواهد شد. شهر مکزیکوسیتی 21 سال پیش آلوده‌ترین شهر جهان محسوب می‌شد. اما در چند سال اخیر با اقداماتی در جهت کاهش آلودگی هوا، نام خود را از 20 شهر آلوده جهان حذف کرد.
مهم‌ترین برنامه‌ای که در مکزیکوسیتی به اجرا در آمد، برنامه بلند‌مدت ارائه خدمات حمل‌ونقل عمومی با محوریت گسترش مترو و ایجاد خطوط اتوبوس تندرو بود. استفاده از اتوبوس‌هایی با حداکثر ظرفیت و حداقل آلایندگی، نه‌تنها ترافیک را کاهش داد بلکه سالیانه 80 هزار تن از میزان آلاینده دی‌اکسیدکربن این شهر نیز کاسته است.
مدیران شهری مکزیکوسیتی بسیاری از کارخانه‌های داخل شهر را به اطراف شهر بردند و برای تشویق مردم به استفاده از دوچرخه مسیری 21 کیلومتری برای دوچرخه سواری ایجاد کردند.

شلیک به قلب آلودگی در پکن و شانگهای

چین اما خلاقیت‌های بیشتری در حل مشکل آلودگی هوا داشت. برای مثال در شهرهای پکن و گوآنجو، طرح «بام سبز»  را اجرا و مردم را تشویق به پرورش گل و گیاه و درخت در پشت بام کرد.
طرح دیگری که به پیشنهاد موسسات محلی در چین اجرا شد، شلیک مه غلیظ توسط توپ‌های مخصوص به سمت هوای آلوده بود. در این روش مه غلیظی به سمت نواحی ساختمانی و صنعتی شلیک می‌شود. این دستگاه که توسط شرکت تولیدکننده‌ی ابزار ایمنی معدن ساخته شده، ابتدا برای حل مشکلات تنفسی کارکنان معدن در نظر گرفته شده بود اما از سال ۲۰۱۳ سازمان‌های دولتی به عنوان وسیله‌ای برای رفع آلودگی هوا از آن استفاده کردند. این توپ‌ها مایعات را به قطرات بسیار ریز تبدیل کرده و در هوا پخش می‌کنند. این قطرات پس از برخورد با ذرات آلودگی، آن‌ها را جمع کرده و همانند باران به زمین باز می‌گردند.

 

فرار از آلودگی با خودروهای هیبریدی

دهلی‌نو در سال 2014 توسط سازمان جهانی بهداشت آلوده‌ترین شهر جهان اعلام شد. به علاوه، 12 شهر دیگر هم از کشور هند دیگر هم در میان 20 شهر آلوده جهان بودند که سالانه آلودگی 600 هزار مرگ به دلیل آلودگی هوا روی دست این کشور .
هندی‌ها ابتدا با وضع مقرراتی سعی کردند مواردی که آلودگی ایجاد می‌کند به صورت دائمی یا موقت حذف شود. از جمله مقررات عبارت بود از: کاهش تردد خودروهای تک سرنشین و فرسوده، دور کردن صنایع آلاینده به اطراف شهر و ممنوعیت فروش برخی خودروهای دیزلی در پایتخت.
در گام بعدی استفاده از اتوبوس شهری در هند رایگان شد و برای ورود خودروهای شخصی به نقاط اصلی شهر دهلی و سایر شهرهای آلوده، طرح زوج و فرد ایجاد کردند.
اما شاید گره‌گشاترین برنامه هند سرمایه‌گذاری روی خودروهای هیبریدی بود. دولت هند برای تولیدکنندگان خودروهای الکتریکی تسهیلاتی ایجاد کرد و طبق پیش‌بینی شهردار دهلی‌نو در سال 2020 بیش از 7 میلیون خودرو هیبریدی وارد شهر خواهند شد.

استفاده از سوخت قهوه در انگلستان

لندن جزو شهرهای پر بارش در ایام سال است اما آلودگی گریبان ساکنان لندن را نیز گرفته و این شهر را تبدیل به یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان کرده‌است.
شهرداری لندن برای حل این معضل ابتدا وسایل نقلیه آلاینده(شخصی و عمومی) را تعویض کرد و سپس برای ورود به مرکز شهر عوارض تعیین کرد. این کار باعث کاهش نسبی آلودگی شهر لندن شد.
اما عجیب‌ترین اقدام انگلیسی‌ها استفاده از یک نوع "بیوسوخت" تهیه شده از قهوه در برخی از اتوبوس‌های لندن بود. «بیو–بین» که کمپانی بازیافت پسماند قهوه و یک شرکت استارتاپ انرژی سبز در لندن است اعلام کرد توانسته به اندازه‌ای بیوسوخت از روغن قهوه تولید کند که برای مصرف یک سال هر اتوبوس کافی است. این کمپانی، پسماندهای قهوه مصرف شده در کافی‌شاپ‌های لندن را جمع‌آوری کرده و پس از فرآوری، روغن قهوه به‌دست آمده را با طیفی از روغن‌های حیوانی و گیاهی ترکیب می‌کند. ترکیب‌ نهایی که حاوی ۸۰ درصد دیزل و ۲۰ درصد بیوسوخت است می‌تواند حجم تولید کربن حاصل از سفرهای درون شهری یک دستگاه اتوبوس را ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش دهد.(1)

در دیگر شهرهای جهان نیز، راه‌کارهای متفاوتی اجرا می‌شود. برای مثال در میلان ایتالیا، در ایام خاصی از سال که آلودگی بالاست، 6 ساعت از شبانه‌روز تردد وسائل شخصی ممنوع است. همچنین بسیاری از خودروها تبدیل به گازسوز(CNG) شده‌اند. در توکیو ژاپن هم خانه‌ها به محل کار نزدیک شده تا استفاده از وسایل نقلیه کاهش پیدا کند و برای سهولت دسترسی به مترو، خطوط مترو بسیار گسترده شده است.
پی‌نوشت:
1. ایسنا

---