استراتژي آمريکا براي خروج از افغانستان

دستور به اراک اوباما براي خروج سربازان آمريکايي از افغانستان – آن هم در ابعادي وسيع‌تر از آنچه فرماندهان نظامي ارشد وي توصيه داشتند - برنامه ريزان پنتاگون را نسبت به افزايش تلفات آمريکايي‌ها در جريان خروج از افغانستان نگران کرده است.

در همين راستا، روزنامه ديلي تلگراف در گزارشي درباره نگراني‌هاي جديد مقامات آمريکايي پس از دستور به اراک اوباما به خروج 33000 سرباز مازاد آمريکا تا پايان تابستان سال 2012 از افغانستان به اظهار نظر يک مشاور دفاعي بلند پايه آمريکا اشاره کرد که گفته بود: در حالي که آن‌ها (سربازان آمريکايي) افغانستان را ترک مي‌کنند، درگيري‌ها شديد خواهد بود و برنامه ريزان انتظار دارند حتي به رغم کاهش تعداد سربازان، ميزان تلفات آن‌ها افزايش پيدا کند و اين موضوع افراد پنتاگون را مي‌ترساند.

برنامه ريزان ستاد مشترک ارتش آمريکا همچنين بر اين عقيده‌اند که اعلام خبر بازگشت يک سوم از يک صد هزار پرسنل نظامي آمريکا در افغانستان به کشورشان تا پايان تابستان سال آينده ميلادي، منجر به تسريع در خروج سربازان کشورهاي هم پيمان ناتو خواهد شد. اين اتفاق در مقابل، حتي فشار افکار عمومي در آمريکا را براي خروج بيش از حد تعيين شده سربازان از افغانستان افزايش خواهد داد.

اعلام سريع خبر خروج مرحله بندي شده 4000 سرباز فرانسوي از افغانستان نيز به نگراني‌هاي مربوط به سلسله خروج نيروهاي غربي از اين کشور و تسريع آن در نتيجه فشار افکار عمومي در اروپا و آمريکا دامن زد.

در راستاي همين تصميمات، ديويد کامرون، نخست وزير انگليس نيز وعده داده بود که تا پايان سال 2015 هيچ نيروي رزمي انگليسي در افغانستان وجود نخواهد داشت و بر همين مبنا از سخنراني اوباما در چهارشنبه شب گذشته نيز استقبال کرد و گفت: جايي که شرايط به ما اجازه مي‌دهد، بازگرداندن سريع‌تر سربازان به وطن کار درستي است.

برخي گزارش‌ها حاکي از آن است که فرماندهان آمريکايي معتقدند اعلام خبر خروج 33000 سرباز آمريکا از افغانستان توسط به اراک اوباما به اين معني است که اکنون لازم است از طرح‌هاي در نظر گرفته شده براي کشاندن جنگ عليه طالبان به کوه‌هاي شرقي در مرز افغانستان با پاکستان دست کشيده شود.

آن‌ها از زماني که به اراک اوباما در سال 2009 به علت تشديد درگيري‌ها در ولايت‌هاي قندهار و هلمند، دستور به افزايش سربازان آمريکايي در افغانستان داد، تمايل داشتند تا برخي موفقيت‌ها را تکرار کنند.

دريادار مايک مولن، رئيس ستاد مشترک ارتش آمريکا و ديويد پترائوس، فرمانده نيروهاي ناتو در افغانستان که اوباما وي را به عنوان رئيس آتي سازمان سيا برگزيده است، هر دو در روزهاي اخير به صراحت با طرح‌هاي خروج به اراک اوباما مخالفت کرده‌اند.

يکي از بزرگ‌ترين نگراني‌هاي برنامه ريزان سياسي و نظامي آمريکا تدارک و ساماندهي يک چنين خروج گسترده و سريع سربازان آن هم از کشوري با اين زيرساخت‌هاي ابتدايي و راه‌هاي ترانزيت محدود و خطرناک است، بطوريکه يکي از مشاوران پنتاگون اظهار کرده است: آن‌ها انتظار دارند ميزان تلفات در نتيجه دستور خروج اين همه سرباز در اين زمان بسيار کوتاه افزايش پيدا کند.

جان پايک، تحليل‌گر برجسته دفاعي آمريکا و مدير وب‌سايت گلوبال سکيوريتي با انتقاد از سخنان اخير اوباما گفت: کوتاهي سخنان اوباما بازتاب دهنده‌ي نبود استراتژي است. او به توضيح راهبرد خود نپرداخت و من فکر مي‌کنم اوباما با مشاورانش پشت ميز مي‌نشيند و سخنان همه را مي‌شنود و بعد با در پيش گرفتن حد وسط اقدام به تصميم گيري مي‌کند.

در ادامه واکنش‌هاي مثبت و منفي به سخنان اخير اوباما، وزير دفاع آمريکا اعلام کرد که با آغاز خروج سربازان آمريکا از افغانستان، راهبرد آمريکا در اين کشور در مسير مبارزه با تروريسم که محدود به هدف قرار دادن رهبران شبه نظامي بوده، به تدريج تغيير خواهد کرد.

رابرت گيتس در مصاحبه‌اي با روزنامه يو.اس.اي تودي گفت: راهبرد آمريکا در افغانستان به رغم دستور به اراک اوباما، رئيس‌جمهوري آمريکا براي خروج 33000 سرباز از اين کشور تا پايان تابستان سال 2012 ، همچنان ترکيبي از مبارزه با شبه نظامي‌گري به عنوان مأموريتي پرزحمت و نيازمند به محافظت از غيرنظاميان و مبارزه با تروريسم به رغم تغيير در تعادل نيروها است.

وي تصريح کرد: وقتي به اواخر سال 2012 و آغاز سال 2013 برسيم، در حالي که هر چه بيشتر مسئوليت‌ها به افغان‌ها واگذار مي‌شود، نقش ما نقش يک ناظر بر امور خواهد بود و وزنه مبارزه با تروريسم سنگين‌تر خواهد شد.

گيتس همچنين اظهار کرد که رئيس جمهور آمريکا به باقي نگاه داشتن نيروهاي اضافي آمريکا در افغانستان براي مدتي بين 18 تا 24 ماه پاينده بوده است.

گيتس با تاکيد بر اينکه تغيير راهبرد اجتناب ناپذير است، افزود: مسئله اين است که آيا اين موضوع با خروج در پايان ماه سپتامبر به جاي ماه دسامبر شتاب پيدا خواهد کرد يا خير. اين زمان چهار ماه است و اعتقاد من اين است که در اين چارچوب زماني تغيير چندان مهمي به وجود نخواهد آمد. همچنان که نيروها کاهش پيدا مي‌کنند، راهبرد و تاکتيک‌هاي ما سيال باقي خواهند ماند و تاکتيک‌ها با توجه به منطقه و شرايط امنيتي تغيير پيدا خواهند کرد.

برخي از دولتمردان آمريکا از جمله جو بايدن، معاون به اراک اوباما، زماني که در ابتدا دولت آمريکا استراتژي خود در افغانستان را مورد بحث قرار مي‌داد، خواستار تغيير سريع‌تر راهبرد به سوي مبارزه با تروريسم بودند.

منتقدان طرح خروج سربازان آمريکا از افغانستان مي‌گويند که خروج سربازان در ماه سپتامبر سبب مي‌شود در ميانه‌ي فصل جنگ، خلاء قدرت رزمي ايجاد شود و پيشرفتي که تاکنون حاصل شده است، از بين برود.

رابرت گيتس همچنين خاطرنشان کرد:‌ ماهيت مأموريت ما در افغانستان تا سال 2013 به وضوح در حال تغيير خواهد بود و ما همچنان مسئوليت‌هاي بيشتري را به افغان‌ها واگذار خواهيم کرد.

حسين هرمزي

بخش سياست تبيان