سینمای جنگ پشت خاکریز «دولت و محدودیت»
سينماي جنگ پشت خاکريز «دولت و محدوديت»
سينماگران دفاع مقدس از حال و روز اين ژانر مي‌گويند
يازدهمين جشنواره فيلم دفاع مقدس مي‌تواند آغاز جرياني تازه در اين سينما و نشانگر دغدغه مديران سينمايي براي بازگشت به روزهاي اوج باشد.
به گزارش خبرآنلاين، يازدهمين جشنواره بين‌المللي فيلم مقاومت (دفاع مقدس) جمعه شب در حالي در تالار وحدت به کار خود پايان داد که اما و اگرها درباره روند حيات ژانر سينمايي «دفاع مقدس» در سينماي ايران همچنان ادامه دارد و برگزاري اين جشنواره با پنج سال تاخير هم نتوانسته برخي از ابهامات را برطرف کند.
اگرچه محمد خزاعي، دبير اين جشنواره در گفت‌وگو با خبرآنلاين از برگزاري دوره دوازدهم در سال 91 خبر مي‌دهد اما در عين حال مي‌گويد: «مديريت فرهنگي در ايران کاملاً وابسته به مديران است تا زماني که همين مديران مسئوليت را برعهده داشته باشند ميتوان در مورد جشنواره دفاع مقدس و برگزاري آن اميدوار بود.»
وي همچنين تاکيد مي‌کند: «هر رويداد فرهنگي که به صورت مستمر برپا نشود، داراي آسيب‌هايي است؛ در مورد جشنواره فيلم دفاع مقدس نيز وقفه‌اي که به وجود آمد موجب شد جريان توليد فيلم‌هاي دفاع مقدس دچار خدشه شود. اگر بررسي‌ها به درستي صورت بگيرد متوجه مي‌شويم بين سال‌هاي 82 تا 84 که فاصله مابين دوره نهم و دهم جشنواره بود، 50 فيلم دفاع مقدس توليد شده بود، اما براي اين دوره بين سال‌هاي 84 تا امسال، 47 فيلم توليد شد. اين آمار نشان دهنده نصف شدن ميزان توليد فيلم با موضوع دفاع مقدس است.»
از سوي ديگر زماني که جشنوارهاي برگزار نمي‌شود فيلم‌هايي که با موضوع مرتبط با جشنواره توليد مي‌شوند به لحاظ سير جريان فکري و انديشه‌ها مجهول مي‌ماند و از سوي ديگر کشف استعدادهاي جوان متوقف مي‌شود.
جشنواره دفاع مقدس در شرايطي که بهترين چهره‌هاي اين سينما ديگر در حوزه دفاع مقدس فيلم نمي‌سازند و در غيبت کارگردان‌هاي طراز اول اين ژانر چگونه مي‌تواند به آينده خود اميدوار باشد جز اينکه مسير ناهموار اين سينما را براي همه علاقه‌مندان و به طور خاص سرداران اصلي اين حوزه هموار کند؟
يازدهمين جشنواره دفاع مقدس مي‌تواند آغاز جرياني تازه در اين سينما باشد، و نشانگر دغدغه مديران سينمايي براي بازگشت به روزهاي اوج اما اين اميدواري تنها به برگزاري يک جشنواره منحصر نخواهد شد. اگرچه بقاي همين جشنواره خود نقطه عطفي در مسير توليد آثار سينمايي مرتبط با دفاع مقدس خواهد بود.
وجود کارهاي سفارشي، توليدات تکراري و کليشه‌اي، همراه با برخي افراط و تفريط‌ها با عنوان ساختارشکني، در کنار وجود برخي مناطق ممنوعه توليد فيلم در اين ژانر پر زحمت، بعلاوه نبود حمايت دولتي از توليد آثار فاخر در اين حوزه، از جمله نکاتي است که دست‌اندرکاران سينماي دفاع مقدس بر آن تاکيد دارند و رفع اين مشکلات را راه حل اوج گرفتن سينماي دفاع مقدس مي‌دانند.
سيد محمد حسيني
به دليل ارزش‌ها و ظرفيت‌هاي نهفته در ذات دفاع مقدس و ضرورت‌هاي جهان معاصر لازم است در حوزه سينماي دفاع مقدس و سينماي مقاومت خيزشي بين‌المللي را آغاز کنيم و انتخاب رويکرد بين‌المللي براي جشنواره انتخاب درستي بود.
لازم است جشنواره به صورت دوسالانه و بدون وقفه برگزار شود مضاف بر اينکه رويکرد بين‌المللي جشنواره مي‌تواند آغاز خيزشي بين‌المللي را در عرصه سينماي دفاع مقدس رقم بزند.
در تعريف و تبيين شاخصه‌هاي سينماي دفاع مقدس بايد محورهايي چون مظلوميت، اخلاق، حقانيت، وجه تهور و رزمندگي مردم در صحنه‌ها و پشت صحنه‌ها، نگاه انساني و هويت فرهنگي و اخلاقي ما مورد توجه قرار گيرد.
بايد در فيلم‌ها چند بعدي به دفاع مقدس نگاه کنيم و صرفا به وجه طنز نپردازيم و در سبک و سياق خاصي افراط نکنيم بلکه بايد با جامع نگري به سراغ موضوعات برويم.
علاوه بر تقديرها و تشويق‌ها، نقدها و رويکردهاي چالشي و نگاه آسيب شناسانه نيز در حوزه سينماي دفاع مقدس بايد جدي گرفته شود.
محمدرضا شرف‌الدين
بعد از گذشت سي سال از دفاع مقدس قطعاً نيازمند يک بازنگري جدي علمي و کاربردي به سينماي دفاع مقدس و بازخواني پرونده اين گونه ملي هستيم.
طرح تحول سينماي دفاع مقدس جز با مشارکت صاحب‌نظران، دست‌اندرکاران، نظريه‌پردازان، فرهيختگان عرصه سينما و عرصه‌هاي ديگر از قبيل جامعه‌شناسان، سياستمداران و حتي بخش مهمي از صاحبان انديشه‌هاي اقتصادي موفق جامعه امکان‌پذير نيست.
محمد خزاعي
سينماي دفاع مقدس به دليل کم کاري‌هايي که در آن صورت گرفته يا دچار تکرار شده يا از جريان اصلي عقب افتاده است اگرچه اين سينما، ژانري نيست که عمرش به پايان رسيده باشد، زيرا هر روز ميتوان از منظري تازه به آن نگاه کرد.
سينماگران ما براي ساخت فيلم با موضوع دفاع مقدس محدوديتي ندارند. محدوديت در جايي به وجود مي‌آيد که قرار باشد ايدئولوژي جديدي معرفي شود. بيان خاطرات آنچه که در دوران دفاع مقدس اتفاق افتاده شامل هيچ محدوديتي نمي‌شود.
ميتوان مسائل روزمره خاکريزها را با جذابيت بالايي روايت کرد و به تصور کشيد، اما اغلب زياده‌روي در تصوير کردن چهره غير واقعي از آدم‌هاي جنگ موجب شده تا هر گاه از يک سو دچار مشکل شويم.
ما به دنبال ترغيب فيلمسازان براي فعاليت در حوزه دفاع مقدس و يافتن و نيروهاي جوان فعال در اين حوزه هستيم.
ابراهيم حاتمي‌کيا
همواره براي فيلم ساختن در اين حوزه با مشکلاتي مواجه مي‌شويم، آنقدر نظارت زياد است که نمي‌توانيم بسياري از گفتني‌هاي جالب را بيان کنيم.
هر بار خواسته‌ام درباره جنگ بگويم حقير و تکه تکه شدم. براي همين در ديدار با رهبري گفتم به ما هم درجه بدهيد تا در برابر درجه‌دارها مجبور نباشيم مثل يک سرباز صفر، گردن کج کنيم.
براي برخي فيلم‌هايم، تمام قوايشان را جمع کردند که به من امکانات ندهند، وقتي فيلم با هزار بدبختي ساخته شد و اکران شد از دست همان مسئولي که همه‌جوره مرا در تنگنا قرار داد و طرد کرد، جايزه هم گرفتم!
سينماي دفاع مقدس به دليل کم کاري‌هايي که در آن صورت گرفته يا دچار تکرار شده يا از جريان اصلي عقب افتاده است اگرچه اين سينما، ژانري نيست که عمرش به پايان رسيده باشد، زيرا هر روز ميتوان از منظري تازه به آن نگاه کرد.
حبيب‌الله کاسه‌ساز
برگزاري جشنواره فيلم دفاع مقدس خوني تازه بر پيکر سينماي دفاع مقدس است. دولت بايد از توليد فيلم‌هاي دفاع مقدس حمايت کند و رونق دادن به اين سينما از اهداف جشنواره نيست، جشنواره دفاع مقدس مانند هر جشنواره ديگري مي‌تواند ايجاد انگيزه در فيلمسازان کند اما نمي‌تواند باعث رشد توليد شود اين وظيفه‌اي است که دولت بايد برعهده بگيرد.
اگر دولت وارد گود نشود نمي‌توان اميدوار بود که سينماي دفاع مقدس به روزهاي اوجش برگردد.
عبدالحسن برزيده
مسئولان آن قدر که شعار حمايت از سينماي دفاع مقدس مي‌دهند دغدغه اين سينما را ندارند، در اين سال‌ها که پشت سرگذاشته‌ايم مسئولان سينمايي طوري رفتار کرده‌اند که انگيزه از سينماگران گرفته شده است.
به دليل تاثيري که مديران در بي‌انگيزه کردن فيلمسازان دفاع مقدس داشته‌اند آنها هستند که مي‌توانند گام‌هاي جدي براي رشد اين سينما را بردارند، آنها مي‌توانند با دعوت به کار از فيلمسازان دفاع مقدس زمينه پيوند دوباره آنها با سينماي جنگ را فراهم کنند.
سعيد سهيلي
جشنواره دفاع مقدس در سال‌هايي که برگزار شده نتوانسته در کشف استعدادهاي جوان موفق باشد. اکثر فيلمسازني که وارد گود شدند به دليل حمايت نشدن از گردونه فيلمسازي حذف شده يا به دليل شرايط دشوار انگيزه و علاقه‌شان را براي کار از دست داده‌اند.
براي رشد سينماي دفاع مقدس بايد محدوديت‌ها برداشته شود، مخاطب منتظر شنيدن تازه‌هايي درباره جنگ و دفاع مقدس است، مسئولان و مديران سينماي دفاع مقدس بايد اين فرصت را به سينماگران بدهند که با کاوش در زواياي تازه سينماي جنگ حقايق را روايت کنند که در نهايت به نفع سينماي ايران است.
جواد اردکاني
فعاليت در حوزه سينماي دفاع مقدس کار سختي است و نياز به امکانات مادي و معنوي فراوان و حمايت‌هاي دولتي گسترده دارد، تنها برگزاري جشنواره فيلم دفاع مقدس نمي‌تواند به توليد فيلم جنگي رونق بدهد، جشنواره دفاع مقدس بخشي از اين زنجيره است و نياز به حلقه‌هاي ديگري است تا سينماي دفاع مقدس به روزهاي اوج بازگردد.
فيلمسازان دفاع مقدس هنوز انگيزه بالايي براي روايت ماجراهاي جنگ هشت ساله دارند و اين دل‌مشغولي تمام نشدني است، مسئولان سينمايي و نهادهاي مربوط به دفاع مقدس بايد همکاري کنند تا مخاطبان دوباره به سمت سينماي دفاع مقدس بروند و اين فيلم‌ها در چرخه طبيعي اکران قرار بگبرند.
محمد علي طالبي
جشنواره فيلم دفاع مقدس بهانه‌اي است براي يادآوري حقايق جنگ، فرصتي است تا سينماگراني که مي‌خواهند در اين حوزه فعاليت کنند با يکديگر تعامل کنند اما مهمتر از اين فرصت، تلاش مديران براي رسيدن به موضوع‌هاي متفاوت درباره تاريخ جنگ هشت ساله است.
سينماي جنگ براي احياي دوباره نيازمند ترويج نگاه‌هاي تازه و همکاري فيلمسازان از قشرها و گروه‌هاي مختلف است، سينماي دفاع مقدس تنها متعلق به يک جريان فکري يا يک عده فيلمساز خاص نيست و همه سينماگران مي‌توانند در ثبت اين خاطره‌ها سهميم شوند.
انسيه شاه حسيني
متاسفانه شرايط به گونه‌اي شده که اگر هنرمندي در حوزه دفاع مقدس کار کند مايوس مي‌شود و هميشه به اينگونه افراد انگ مي‌زنند.
در حال حاضر فيلم‌هاي اين وادي در راستاي تخريب فضاي دفاع مقدس هستند. فضايي که عده‌اي با خون دل براي آن زحمت کشيدند اما افرادي با تخريب فضاي دفاع مقدس پول به جيب مي‌زنند.
در حال حاضر اگر فيلمسازي بخواهد فيلم ارزشي دفاع مقدس بسازد اگر محاکمه نشود قطعا مورد حمايت قرار نمي‌گيرد.
خسرو سينايي
اگر ابعاد گسترده‌تري را در ساخت و نمايش فيلم‌هاي دفاع مقدس در نظر بگيريم، به طور قطع اين سينما از رکود و رخوت رهايي خواهد يافت.
متاسفانه فيلم‌هايي که کمي از کليشه‌هاي رايج در حوزه سينماي دفاع مقدس فاصله مي‌گيرند يا نمايش داده نمي‌شوند يا اجازه ساخت نمي‌گيرند.
آنچنان به کليشه‌هاي دفاع مقدس عادت کرديم به محض اين که شاهد اين کليشه‌ها نباشيم، احساس مي‌کنيم اين فيلم ضد جنگ است در حالي که تکرار کليشه‌ها سبب از بين رفتن جذابيت خواهد شد و عليرغم هزينه‌هاي هنگفت براي ساخت فيلم باز هم سالن‌هاي سينما خالي از تماشاگر خواهد بود.
حميدرضا آشتياني‌پور
جشنواره فيلم دفاع مقدس در ادوار مختلف نتوانسته در کشف استعدادهاي جوان يا رونق دادن به توليد در اين سينما موفق باشد.
شرايط ساخت فيلم خوب دفاع مقدس فراهم نيست و استعدادهايي که در اين زمينه فعاليت مي‌کنند فضا و امکان کار مناسب را ندارند.
محدود شدن مميزي و توجه به نيروهاي تازه مي‌تواند سينماي دفاع مقدس را به روزهاي اوج برگرداند.
ساخت فيلم‌هاي سفارشي ظاهر يک جشنواره را پررونق مي‌کند اما نمي‌تواند فضاي پرشور واقعي براي يک جشنواره به وجود آورد.
تنظيم براي تبيان : مسعود عجمي