رژيم هاي مکرر و عدم کاهش وزن!

www.novindiet.com

شايد شما هم افراد زيادي را بشناسيد که سال هاي زيادي است که در رژيم هستند. اين افراد معمولا عادت دارند که هر وقت احساس خطر نمايند و يا وزن شان در مدت محدودي افزايش يابد دست به يک رژيم سخت مي زنند ولي پس از مدتي انگيزه لازم را از دست مي دهند و به رژيم معمول غذايي خود بر گشته و افزايش وزن مجدد پيدا مي کنند. رژيم هاي سخت که با کاهش شديد انرژي دريافتي همراه است مورد علاقه خيلي از افرادي است که از افزايش وزن شديد رنج مي برند چراکه آنان تصور مي نمايند با اين شيوه خود را در يک فرصت محدود براي شرکت در مراسمي ويژه آماده مي نمايند. ولي از آنجا که اين نوع رژيم ها با زندگي متعارف کاملا منافات دارد مدت طولاني ادامه نداشته و اگر هم موفقيت زودگذري داشته باشد وزن کاهش يافته سريعا باز مي گردد. به اين رژيم هايي که با کاهش وزن و افزايش وزن هاي مجدد همراه است رژيم هاي يويويي مي گويند.

اين شکل از رژيم در زنان شايع تر از مردان است. مطالعات گذشته نشان مي دهند: زناني که وزن شان نوسان دارد نسبت به زناني که اضافه وزن دارند حتي بيشتر در معرض خطر بيماري هاي قلبي قرار دارند.

يکي از مطالعاتي که اخيرا در مجله متخصصين قلب آمريکا به چاپ رسيده است نشان مي دهد، رژيم غذايي يويويي خطر بيماري ها و حمله قلبي را در زنان افزايش مي دهد. آن ها دريافتند، کاهش وزن حدود 5 کيلوگرم در سه دوره رژيم يويويي و سپس بازگشت همين ميزان وزن، اين ريسک را حدود 12 درصد افزايش مي دهد. به نظر مي رسد، ارتباط اصلي اين است که رژيم غذايي yo-yo باعث کاهش کلسترول خوب خون (HDL) مي شود. HDL يکي از فاکتورهاي اصلي محافظتي عليه بيماري هاي قلبي مي باشد. ديگر مطالعات نيز ارتباط مشابهي را بين رژيم يويو و بيماري قلبي نشان داده اند و همچنين ارتباطات احتمالي نيز بين فشارخون بالا، ديابت و نيز سنگ کيسه صفرا و رژيم هاي نوساني و يا يويويي وجود دارد.

از عوارض ديگر رژيم هاي يويويي آن است که سال ها رژيم يويو داشتن ممکن است مسبب کمبود مواد مغذي مانند کلسيم(که ممکن است درطولاني مدت شما را مستعد بروز بيماري پوکي استخوان کند) و يا چربي هاي ضروري امگا(که سلامتي را از راه هاي گوناگون تحت تاثير قرار مي دهند) شود.

با اين وجود، اين تاثيرات مضر ممکن است براي زنان و نيز همچنين مرداني که وزن خود را در يک دوره اي از زمان خيلي پايين نگه مي دارند(بدون yo-yo) نيز صحت داشته باشد.

رژيم غذايي يويو ممکن است ازنظر رواني نيز مضراتي داشته باشد، به اين دليل که مسبب به وجود آمدن احساس نااميدي، گناه، افسردگي و عصبانيت مي شود.

اما خبر خوشايند اين است که هيچ گاه براي جبران اين آسيب ها دير نيست. اگر در حال حاضر وزن شما مناسب است، از يک رژيم غذايي متعادل که کالري آن نيز خيلي پايين نباشد، پيروي کنيد و به طور منظم ورزش هايي که موجب ساخت ماهيچه و در ضمن کاهش وزن مي شود را انجام دهيد. به اين طريق مي توانيد ميزان کلسترول و نيز مواد مغذي خود را بهبود بخشيد.

در ضمن با توجه به سن و ديگر فاکتورها، حتي خواهيد توانست تراکم استخواني خود را افزايش دهيد.

تجويز ريز مغذي هاي ضروري در هنگام رژيم مي تواند از آثار مخرب رژيم هاي غير منطقي جلوگيري نمايد، لذا براي دريافت و نيز نحوه ي اضافه نمودن اين ريز مغذي ها با پزشک متخصص خود مشورت نماييد.

رژيم هاي يويويي و مقاومت به درمان

خيلي از افراد چاق که سال ها رژيم مي گيرند از اين که بدن شان مقاوم به درمان شده است ناراحت هستند. اين عقيده که رژيم غذايي يويويي سوخت و ساز بدن شما را کاهش مي دهد، در حال حاضر به يک اصل تبديل شده است، اما اين موضوع کاملا هم صحيح نيست.

اگر شما وزن کم کرده و مجددا آن وزن کم شده، بازگردد، بدن شما بعد از رژيم گرفتن و بازگشت وزن، نسبت به زمان قبل از رژيم، محتوي بافت ماهيچه اي کمتر و در مقابل داراي چربي بيشتري مي شود. اين موضوع به اين دليل رخ مي دهد که هنگامي که شما وزن کم مي کنيد، هم بافت ماهيچه اي و هم چربي را از دست مي دهيد ولي در بيشتر افراد هنگامي که وزن کم شده مجددا بر مي گردد، بيشتر چربي اضافه مي کنند. چربي از نظر متابوليکي، کمتر از بافت ماهيچه اي فعال است و بنابراين کاهش وزن هاي پياپي و متعاقب آن افزايش وزن، باعث مي شود کسي که اين به اين نحو رژيم مي گيرد، ميزان متابوليسمش کاهش يافته و کاهش وزن نيز در دفعات بعد دشوار تر شود.

کاهش وزن شما چه يک بار رژيم گرفته باشيد چه رژيم هاي مکرر داشته باشيد، به دليل کاهش بافت بدن و به ويژه بافت عضلاني که غير قابل انکار است، موجب کاهش متابوليسم پايه مي شود.

ولي افزايش فعاليت بدني و افزايش انرژي سوخت و ساز از اين طريق علاوه بر تقويت بافت عضلاني آن کاهش متابوليسم پايه را جبران مي نمايد.

لذا راه حل اين موضوع ورزش کردن است. هنگامي که من در بالا ذکر کردم "زماني که بيشتر افراد بعد از رژيم گرفتن وزن اضافه مي کنند، اين وزن برگشته بيشتر چربي خواهد بود" اشاره نکردم که اين امر اجتناب ناپذير است. اگر افراد ورزش منظم و کافي داشته باشند، بخشي از وزن برگشتي آن ها بافت ماهيچه خواهد بود.

توصيه هاي رژيم نوين براي جلوگيري از رژيم هاي مکرر

* از آخرين وزني که داريد خوشحال باشيد اگرچه حتي خيلي هم پايين نباشد. براي افرادي که رژيم غذايي يويويي داشته اند، داشتن شاخص توده بدني حدود 25 مناسب تر از حدود 23 است. اگر باز هم بخواهيد شاخص توده بدني خيلي پاييني داشته باشيد، اين هم خود دليلي مي شود براي شروع يک سيکل يويو ديگر.

* در ابتدا يک کاهش وزن مستمر و نيز آهسته در حدود دو تا سه کيلوگرم در ماه را هدف قرار دهيد، اين امر با رعايت کردن يک رژيم غذايي مناسب که روزانه در حدود 500 کالري از کل کالري دريافتي شما را کاهش مي دهد رخ مي دهد. بدانيد که هر چقدر شما به وزن انتخابي خود نزديک تر مي شويد، کاهش وزن نيز به ميزان قابل توجهي کند مي شود. نگران اين موضوع نباشيد، چرا که اين يک مکانيسم دفاعي بدن شما مي باشد.

* ورزش هاي هوازي منظم و نيز کاهش دهنده وزن را براي کمک به سوختن کالري و نيز افزايش بافت ماهيچه اي در برنامه خود قرار دهيد. ورزش منظم و حساب شده مي تواند شما را از سال ها ياس و نوميدي به دليل کاهش و افزايش وزن هاي مکرر نجات دهد.

* انگيزه خود را در راستاي دست يابي به هدف تان تقويت کنيد. چرا که در رژيم غذايي نگاه منفي ناشي از تجربيات ناموفق گذشته راه حلي براي شما نخواهد گشود و از آن جا که در رژيم غذايي شما بازيگر اصلي هستيد نه پزشک تان، لذا با انگيزه بالا مشکلات گذشته خود را به فراموشي بسپاريد.

* هنگامي که وزن مناسب و ثابتي داريد و يا نزديک اين وزن هستيد، ورزش منظم و عادات غذايي اصلاح شده را بايد به عنوان بخشي از زندگي تان تا هميشه داشته باشيد.

* هر چه سن بيشتر مي شود و به ويژه در سنين ميانسالي، تغييرات فيزيولوژيکي بدن، به بازگشت راحت تر وزن کم شده کمک مي کند.

اين بدين معني است که کمي افزايش وزن تدريجي در بيشتر افراد پديده اي طبيعي است، با اين وجود، توصيه هاي بالا را جدي بگيريد.

در سنين پيري، عکس اين اتفاق به طور طبيعي رخ مي دهد و کمي کاهش وزن تدريجي طبيعي است.

دکتر حميدرضا فرشچي - همکار تبيان

متخصص تغذيه - فوق تخصص ديابت و چاقي