دستورالعملى از جمال السالكين

دستورالعملى از جمال السالكين ميرزاجواد آقا ملكى تبريزى

لطفا قسمت اول را اینجا مطالعه کنید

 واعظى را آفت هاى ويژه اى است فراوان و ظريف .اين آفت ها همان آفت هاى زبان است كه بزرگان از ترس آنها به سكوت پناه مى بردند و با وجود برترى كلام بر سكوت - چه تمام خوبى ها بوسيله كلام نازل واستوار گشته است و با كلام خوبيها در زمين منتشر مى شود - سكوت را بر كلام ترجيح داده اند.

بر واعظ است كه تمام ريزه كارى هاى بيان شده درامامت جماعت را براى كسب صدق واخلاص مراعات كند وافزون بر صدق واخلاص در وعظ مراقب زبان خويش باشد.

مطلبى را بدون دليل به خدا نبندد، بدون آگاهى و علم سخنى نگويد به هنگام موعظه ديگران خود را مبرا نسازد ديگران را نادان و خود را برتر نپندارد فتنه ايجاد نكند مردم را در جهت كشت و كشتار و ديگر چيزهائى كه بر مسلمين ضرر مى زند واندار.

زينهار كه سخنى گويد كه باعث انحراف  مردم شود ولو بدين صورت كه شبهات ابليس و پاسخ آنها را بازگويد ولى شنونده پاسخ شبهات را درست در نيابد.

در ترسانيدن و يااميدوار ساختن میانروى را مراعات كند و مردم را به ياس يا غرور درانجام گناه مبتلا نسازد.

چيزهايى را كه شنونده در غلوافتد يا اعتقاداو به انبياء و اولياء سست مى شود نگويد.از بردن آبروى اشخاص - بويژه خواص - غيب گذشتگان افترا به پيامبران اوصياء و دانشمندان بپرهيزد.

زينهار كه با سخت گيرى بر مردم و وادر كردن آنان به پذيرش چيزهايى كه ظرفيت آن را ندارند مردم را به خير شريعت، عبادت انبياء ،علم و عالم بدبين سازد.از نشر بديها با نقل داستهاى فاسقان و بدكاران بپرهيزد.

حيله هاى شرعى كه بايسته نيست بر مردم نياموزد از مانور دادن در منبر بويژه اگر زنان درمجلس حضور دارند بپرهيزد و گفتار زشت يا رفتار زشت را در منبر نداشته باشد.

شنيده شده است كه واعظى بر مبنر [ عمل استبراء] را بگونه اى زننده به مردم تعليم داده است واعظى ديگر گناهكاران را بر منبر باالفاظ ركيك و زننده فحش مى داده است . همه اين ها آفت هاى واعظى اند. موعظه را آفت هاى بسيارى ديگر نيز هست .

بر واعظ است كه مراقبت كند - بعداز تكميل مراتب اخلاص و صدق - فرمان خدا: [اتامرون الناس بالبروتنسون انفسكم] را.

نخست به موعظه خود پردازد آنگاه با رفق و مدارا و حكيمانه مردم را موعظه كند حالات شنوندگان را مراعات سازد.اگر شنونده ويژه اى ندارد جانب ترس را در موعظه اش بيشتر آرد واگر شنونده اى دارد كه انذار و ترساندن او را مايوس مى كند يا حالت ديگر دراو پديد مى آورد مراعات حال آن شنونده را بنمايد.

گفته اند حضرت زكريا[ ع] به هنگام حضور حضرت يحى[ ع] در مجلس وعظ او نامى از آتش غذاب و جهنم بميان نمى آورد همچنين اگر شنونده هتاكى حضور داشته باشد ازاميد و عفو سخن گفتن او را بر نافرماين خداوند جرئت مى دهد و به هلاكت افكند.

كوتاه سخن :واعظ با شنوندگان خود بايد حالت پدرى حكيم را داشته باشد. آنچه را بر آنان سودمنداست دريغ ندارد و آنچه را زيان آوراست دفع كند.

 لینک های صوتی مرتبط (تفسیر آیةالله جوادی آملی با موضوع جنبه برهانی و جنبه موعظه‌ای اخلاق

 لینک های صوتی مرتبط (تفسیر آیةالله جوادی آملی با موضوعویژگی آیات قرآن؛ آمیختن موعظه اخلاقی با مطالب علمی

ینک های صوتی مرتبط (تفسیر آیةالله جوادی آملی با موضوع

منبع مجله حوزه شماره 15