ششمین فضانورد تاریخ درگذشت

پاول رومنویچ پاپویچ، ششمین فضانورد تاریخ، چهارشنبه دو هفته پیش و پنج روز پیش از تولد ۷۹ سالگی‌اش، در بیمارستانی واقع در شبه جزیره کریمه اوکراین بر اثر سکته قلبی درگذشت.

پاپویچ در ابتدا قرار بود از بین 20 نامزد نهایی سفر به فضا، نخستین فضانورد تاریخ باشد؛ اما در نهایت این یوری گاگارین بود که این پرواز را انجام داد و پاپویچ به عنوان رابط مابین اتاق کنترل و گاگارین در فضا انتخاب شد؛ بطوری‌که در جریان مأموریت، مستقیماً با گاگارین صحبت می‌کرد و فرمان‌ها را به او انتقال می‌داد. اما یک سال بعد و در آگوست 1962 بود که او نخستین پرواز فضایی‌اش را در جریان مأموریت «وستوک - 4» تجربه کرد.

این عبارت در زبان رمز فضانوردان شوروی زمانی به کار برده می‌شد که فضانوردان در حین مأموریت دچار مشکلات جسمی می‌شدند.

هر چند در روز 12 آگوست 1962، پاپویچ در فضاپیمای تک صندلی‌اش تنها به فضا سفر کرد؛ اما در فضا تنها نبود. در واقع «آندریان نیکولایف»، فضانورد مأموریت «وستوک ?» که یک روز قبل از او به فضا پرتاب شده بود، در آن‌جا انتظارش را می‌کشید تا برای نخستین بار در تاریخ دو محموله سرنشین‌دار هم‌زمان در مدار زمین باشند. هر چند آن‌ها تا فاصله 5کیلومتری یک‌دیگر نزدیک شدند، به طوری‌که قادر به تشخیص فضاپیماهای هم‌دیگر بودند؛ اما بر خلاف گزارش رسانه‌ها اتصالی مابین آن‌ها صورت نگرفت. در واقع فضاپیمای وستوک برای چنین مانوری به اندازه کافی مجهز نبود و این پرواز دوگانه تنها با هدف تجربه هدایت مأموریت های همزمان برنامه ریزی شده بود. نیکولایف، چهار روز در فضا بود و رکورد اقامت در فضا را نیز بهبود بخشید. پرواز پاپویچ نیز قرار بود به همین میزان به طول انجامد؛ اما بروز مشکلی در سیستم داخلی فضاپیمای وستوک که به افت دمای اتاقک سرنشین انجامید، مهندسان زمینی را مجبور ساخت تا پرواز پاپویچ را سه روزه به اتمام برسانند. البته خود او نیز در این قضیه تا حدی مقصر یود؛ چراکه در یکی از مکالماتش با اتاق کنترل گفته بود: «طوفان‌هایی را می‌بینم.»

این عبارت در زبان رمز فضانوردان شوروی زمانی به کار برده می‌شد که فضانوردان در حین مأموریت دچار مشکلات جسمی می‌شدند. اما در حالی‌که در زمین همه نگران وضعیت جسمانی پاپویچ بودند، او به اشتباه خود پی برد و در ارتباطی رادیویی با زمین گفت که واقعاً آذرخش‌هایی را بر فراز خلیج مکزیک مشاهده کرده است!

پاپویچ سرانجام در پانزدهم آگوست 1962، با چتر نجات فرود آمد و به مأموریت فضایی 48 ساعته‌اش پایان داد. اما بیش از 10 سال تا پرواز فضایی بعدی‌اش وقفه ایجاد شد؛ چراکه تلاش شوروی برای فرود آوردن انسان بر روی ماه ناکام ماند و این در حالی بود که او از سال 66 تا 68، برای فرماندهی یکی از مأموریت‌های سرنشین‌دار سفر به ماه آموزش دیده بود. از آن پس، او به عنوان یکی از فضانوردان نخستین ایستگاه فضایی نظامی شوروی انتخاب شد. اما بار دیگر دومین پروازش با شکست پروژه سالیوت -2در سال 1973، به تعویق افتاد؛ پروژه‌ای که قرار بود در جریان آن، نخستین ایستگاه فضایی نظامی شوروی در مدار قرار گیرد. بالاخره در سوم جولای 1974 بود که پاپویچ به همراه «یوری آرتیوخین»، در مأموریتی 16روزه تحت عنوان سایوز - 14، ساکن نخستین ایستگاه فضایی نظامی شوروی، یعنی سالیوت3 شد.

او برای دومین و آخرین بار در نوزدهم جولای ۱۹۷۴ به زمین بازگشت و به عنوان نخستین اوکراینی در فضا، مجموعاً ۱۹ روز اقامت در فضا را به نام خود ثبت کرد. او فعالیت‌های خود را در این حوزه پس از شش سال از سر گرفت و در سال ۱۹۸۰، به عنوان معاون مرکز آموزش فضانوردان در شهر ستارگان روسیه انتخاب شد؛ جایی که او ۲۰ سال پیشتر آموزش‌های فضایی خود را در آن‌جا دیده بود. در اواخر دهه ۸۰ میلادی نیز به سمت مدیر مؤسسه نظارت بر اکوسیستم‌های زمینی منصوب شد؛ مؤسسه‌ای که در آن، از ماهواره‌ها برای مدیریت منابع زمینی و امور کشاورزی استفاده می‌ شود.