مرحله پیش از دیابت (1)
مرحله پيش از ديابت (1)
افراد پرخطر، علائم و تشخيص
ديابت از بيماري هاي مزمني است که به دليل اختلال در متابوليسم قندها ايجاد مي گردد. شما يک روزه مبتلا به ديابت نمي شويد، بلکه اين بيماري معمولا با اختلال تحمل گلوکز که اصطلاحا مرحله "پره ديابت" يا "قبل از ديابت" شناخته مي شود، آغاز مي گردد.
پره ديابت که به عنوان عارضه عدم تحمل گلوکز نيز شناخته مي شود، معمولا هيچ علامت خاصي ندارد. اين حالت اغلب قبل از ابتلاي جدي به ديابت نوع دوم بروز مي کند.
اگرچه آمار دقيقي در اين زمينه در ايران موجود نيست، ولي به نظر مي آيد که در کشور ايران افراد بسياري مبتلا به پره ديابت هستند. مطالعات انجام شده در شهر تهران نشان دهنده ابتلاي يک سوم از افراد بالغ به ديابت و يا مرحله قبل از ديابت مي باشد.
همواره پزشکان براي تشخيص به موقع پره ديابت اهميت بسياري قائل هستند، زيرا معالجه و بهبود شرايط نامساعد در پره ديابت ممکن است از بروز مشکلات جدي در سلامت افراد پيشگيري کند. براي مثال تشخيص به موقع و درمان پره ديابت مي تواند از بروز ديابت نوع دوم و عوارض مرتبط با آن مانند بيماري قلب و عروق، مشکلات بينايي و بيماري هاي کليوي پيشگيري کند.
مطالعات اخير نشان مي دهد که عوارض مرتبط با ديابت، اغلب قبل از تشخيص باليني ديابت ايجاد مي گردند و بر اين اساس تشخيص ديابت در مراحل اوليه و نيز مراحل قبل از بروز ديابت، داراي اهميت خاص خواهد بود.
کدام افراد در معرض خطر ابتلا به ديابت نوع دوم هستند؟
- افراد با سابقه خانوادگي ابتلا به ديابت نوع 2
- زناني که سابقه ابتلا به ديابت بارداري را دارند و يا داراي فرزندي با وزن تولد بيشتر از 4 کيلوگرم بوده اند.
- زناني که سندرم تخمدان پلي کيستيک دارند.
- آمريکايي هاي با نژاد آفريقايي، آمريکايي هاي بومي، لاتين ها، افراد جزاير اقيانوس آرام، گروه هاي اقليتي که به طور نامتجانس تحت تاثير ديابت هستند و ... .
- افرادي که چاق هستند، به خصوص کساني که چاقي شکمي دارند.
- افرادي که مقدار کلسترول و تري گليسريد خونشان بالاست و مقدار کلسترول بد (LDL) در آنها بالا و مقدار کلسترول خوب (HDL) پايين است.
- افراد غير فعال و با فعاليت بدني کم
- افراد مسن: با افزايش سن توانايي تنظيم قند خون کاهش مي يابد و لذا خطر ابتلا به ديابت نوع دوم افزايش مي يابد.
علايم مرحله قبل از ديابت (پره ديابت) کدامند؟
اگرچه اغلب افراد پره ديابتي هيچ علامت خاصي ندارند، ولي ممکن است برخي از علايم ديابت در آنها ديده شود، مانند: تشنگي هاي غير عادي، تکرر ادرار، تاري ديد و خستگي هاي بيش از حد.
يک بررسي باليني ممکن است برخي از نشانه هاي احتمالي ابتلا به پره ديابت را نشان دهد.
براي بررسي وضعيت پره ديابت مي بايست بر روي کدام افراد، آزمايش صورت گيرد؟
شما مي بايست براي تشخيص پره ديابت آزمايش دهيد، اگر:
- سن بالاي 45 سال داريد.
- داراي هر يک از عوامل خطر ابتلا به ديابت مي باشيد.
- داراي اضافه وزن و يا نمايه توده بدني(BMI) بيش از 25 مي باشيد.
- جزء نژادهاي با خطر زياد براي ابتلا به ديابت هستيد.
- اگر در گذشته، سابقه عدم تحمل گلوکز داشته ايد و يا سطح گلوکز خون ناشتاي شما پايين است.
- اگر سابقه ديابت بارداري داريد و يا کودکي با وزن بيش از 4 کيلوگرم را به دنيا آورده ايد.
- داراي گروهي از عوارض مربوط به سندرم متابوليک باشيد که اين عوارض عبارتند از : کلسترول و تري گليسريد بالا، بالا بودن LDL و پايين بودن HDL، چاقي شکمي، فشار خون بالا و مقاومت به انسولين.
- داراي سندرم تخمدان پلي کيستيک هستيد.
تشخيص پره ديابت چگونه است؟
پزشکتان براي بررسي ابتلا به ديابت در شما، مي تواند از دو نوع تست آزمايشگاهي استفاده کند:
1- تست گلوکز خون ناشتا (FPG)
2- تست تحمل گلوکز خوراکي (OGTT)
تست گلوکز خون ناشتا (FPG)
در آزمايش گلوکز (قند) خون ناشتا، پس از 8 ساعت نخوردن غذا، مقدار گلوکز خون شما اندازه گيري مي شود. اين ارزيابي آزمايشگاهي مي تواند تخمين بزند که آيا بدن شما گلوکز را به خوبي متابوليزه مي کند (مي سوزاند) يا خير.
اگر پس از انجام آزمايش گلوکز خون ناشتا، سطح گلوکز خون شما غيرطبيعي بود، مي توانيد آن را (اختلال در گلوکز ناشتا) نيز بناميد که اين حالت، احتمال وجود پره ديابت را در شما مطرح مي کند.
تفسير نتايج تست گلوکز خون ناشتا (FPG)
| نتيجه آزمايش (FPG) | وضعيت |
| کمتر از 100 ميلي گرم/دسي ليتر | طبيعي |
| 100 تا 125 ميلي گرم/دسي ليتر | پره ديابت |
| بيشتر از 126 ميلي گرم/دسي ليتر در دو مرتبه آزمايش و يا بيشتر | ديابت |
تست تحمل گلوکز خوراکي (OGTT)
آزمايش ديگري که ممکن است پزشک معالج تان از آن استفاده کند، تست تحمل گلوکز خوراکي (OGTT) مي باشد. در اين آزمايش سطح گلوکز خون شما در 2 مرتبه : يک بار پس از ناشتايي و يک بار 2 ساعت پس از نوشيدن يک آشاميدني غني از گلوکز ، اندازه گيري مي گردد. اگر سطح گلوکز خون شما 2 ساعت پس از مصرف آشاميدني غني از گلوکز، بالاتر از حد طبيعي بود، مي توانيد آن را (اختلال عدم تحمل گلوکز) بناميد و اين عارضه احتمال ابتلا به پره ديابت را در شما مطرح مي کند.
تفسير نتايج تست تحمل گلوکز خوراکي(OGTT)
| نتيجه آزمايش (OGTT) | وضعيت |
| کمتر از 140 ميلي گرم/دسي ليتر | طبيعي |
| 140 تا 199 ميلي گرم/دسي ليتر | پره ديابت |
| بيشتر از 200 ميلي گرم/دسي ليتر | ديابت |
براي مشاهده ي وب سايت دکتر حميدرضا فرشچي مي توانيد به آدرس اينترنتي www.novindiet.com مراجعه نماييد.
دکتر حميدرضا فرشچي - همکار تبيان
متخصص تغذيه - فوق تخصص ديابت و چاقي