تستوسترون؛ هورمونی مردانه
تستوسترون؛ هورموني مردانه
تستوسترون از هورمون هاي استروئيدي بدن است که ساختمان اصلي سازنده آن را کلسترول تشکيل مي دهد.
اين هورمون از سلول هاي ليديگ در بافت بيضه ترشح مي شود و ترشح آن توسط هورمون ديگري به نام LE (که از سلول‌هاي قدامي هيپوفيز ترشح مي شود) کنترل مي شود.
تستوسترون براي اثرگذاري در بافت هدف و جلوگيري از کاهش اثرش، با برخي پروتئين هاي ساخته شده در کبد ترکيب شده و بعد از انتقال به ارگان هاي هدف با گيرنده هاي موجود در بافت ترکيب شده و از جدار سلول عبور کرده و آثارش را ايجاد مي کند.
ارگان هاي هدف شامل پوست، مو، کبد، مغز و بيضه هستند که از اين ميان، پوست بيشترين گيرنده ها را به خود اختصاص داده است.
تستوسترون و دي هيدروتستوسترون، هورمون هاي مردانه اصلي در خون هستند.
ميزان تستوسترون بيشتر از دي هيدروتستوسترون است، ولي با ايجاد اثر در بافت هدف، تستوسترون به دي هيدروتستوسترون تبديل مي شود.
تستوسترون در کبد مي شکند و محصولات ايجاد شده توسط ادرار دفع مي شود. با افزايش سن به تدريج از تعداد سلول هاي ليديگ کاسته شده و مقدار اوليه تستوسترون کاهش مي يابد.
با کاهش تستوسترون، موهاي وابسته به اين هورمون در سطح بدن کاهش مي يابد، حجم عضلات کم شده و از علايم مردانه کاسته مي شود.
علل کاهش تستوسترون
عوامل مختلفي باعث کاهش تستوسترون در مردان مي شود که يکي از شايع ترين علل آن، افزايش سن است.
از علل ديگر مي توان به اين موارد اشاره کرد:
سيگار، الکل، برخي داروها، راديوتراپي، گرما و استفاده از حمام و سوناي داغ، نهاني بيضه‌ها، ديابت، بيماري مادرزادي کالمن، جراحي و برداشت بافت بيضه، تومورهاي بيضه، تومورهاي کبد، واريکوسل و تومورهاي هيپوفيز.
علايم کاهش تستوسترون
اختلال در روابط جنسي از شايع ترين علايم ناشي از کاهش تستوسترون است.
علايم ديگر شامل افسردگي، تغيير در توان شناسايي افراد، کاهش انرژي، کاهش ميل جنسي، کاهش تحرک، پرخاشگري، عدم تمرکز، درد عضلاني، گر گرفتگي و بي خوابي بعد از غذا خوردن مي باشد.
تشخيص کاهش تستوسترون
در معاينه بدني، معمولا کاهش حجم بيضه‌ها، کاهش موهاي بدن، کاهش حجم عضلات و پوکي استخوان را مي توان ديد.
تشخيص معمولا از راه اندازه گيري تستوسترون و LE نمونه خون 8 صبح است. البته در موارد مشکوک مي توان هورمون هاي تيروئيد، ملاتونين،DHEA و فاکتور شبه انسولين را نيز اندازه گيري کرد.
درمان
براي درمان نيز معمولا از تستوسترون استفاده مي شود.
از جمله عوارض درمان با تستوسترون مي توان به موارد زير اشاره کرد:
افزايش آنزيم هاي کبدي و افزايش خطر سرطان کبد، افزايش احتمال ابتلا به سرطان پروستات، افزايش چربي خون، افزايش گلبول هاي قرمز خون و انسداد تنفسي.
* مطالب مرتبط:
وقتي تستوسترون خون پايين مي آيد
آيا مردان سالمند بايد تستوسترون مصرف كنند؟
11 نکته درباره تستوسترون درماني
خوراکي‌هاي فوق‌العاده براي آقايان
علائمي که آقايان بايد جدي بگيرند
داروها عامل 25 درصد از ناتواني‌هاي جنسي هستند
بخش تغذيه و سلامت تبيان