جمع شدن خلط زیاد در گلو
در مواردی که میزان ترشحات بینی و سینوس ها افزایش یابد یا قوام، طعم، بو یا غلظت ترشحات تغییر کند، معمولا فرد متوجه وارد شدن این ترشحات از پشت بینی به حلق خود می شود و از آن رنج می برد.
غدد طبیعی موجود در بینی و گلو، در شبانه روز حدود یک تا دو لیتر ترشح دارند. این ترشحات سطوح داخلی حفره های بینی را مرطوب می کند و باعث تمیز و مرطوب شدن هوای داخل بینی و به دام افتادن ذرات مضر و باکتری های موجود در هوای استنشاقی می شود.
سلول های سطوح داخل بینی و سینوس ها حاوی مژک هایی هستند که به طور هماهنگ و منظم به طرف ته حلق نوسان می کنند و باعث می شوند ترشحات بینی و سینوس ها به طرف ته حلق رانده شوند.
وقتی ترشحات به ته حلق رسیدند، به طور طبیعی و به نحوی ناخودآگاه توسط فرد بلعیده می شوند. در مواردی که میزان ترشحات بینی و سینوس ها افزایش یابد یا قوام، طعم، بو یا غلظت ترشحات تغییر کند، معمولا فرد متوجه وارد شدن این ترشحات از پشت بینی به حلق خود می شود و از آن رنج می برد. اختلال در بلع نیز از جمله علل احساس افزایش ترشحات پشت حلق است.
علائم ترشحات غیرطبیعی
به دنبال سرماخوردگی، آنفلوآنزا، آلرژی، قرار گرفتن در هوای سرد یا نور خیره کننده، مصرف بعضی موادغذایی مثل فلفل و ادویه تند، حاملگی و تغییرات هورمونی، ترشحات روشن و شفاف بینی افزایش می یابد.
بعضی از داروها از جمله قرص های ضدبارداری و داروهایی که برای درمان فشارخون مصرف می شوند و همین طور اختلالات ساختمانی بینی مثل انحراف تیغه بینی نیز می تواند باعث افزایش ترشحات روشن و رقیق بینی شوند.
افزایش ترشحات غلیظ
در زمستان، استفاده از وسایل گرمازا باعث خشک شدن هوای داخل منازل می شود. این خشکی هوا باعث غلیظ شدن ترشحات داخل بینی می شود.
عفونت بینی و سینوس ها (سینوزیت) نیز عامل افزایش ترشحات غلیظ بینی است. اگر ترشحات رقیق و روشن بینی به ترشحات غلیظ و سبزرنگ تبدیل شود نشان از عفونت باکتریایی سینوس هاست.
در بچه ها، ترشحات غلیظ یک‌طرفه بینی (یعنی فقط از یک بینی) احتمالا به دلیل وجود جسم خارجی در داخل بینی است. در چنین موردی معمولا ترشحات بینی کودک بدبو نیز هست.
سینوس ها حفره هایی در داخل استخوان های صورت هستند. هر کدام از سینوس ها از طریق مجرایی به داخل بینی راه پیدا می کند. ترشحات طبیعی سینوس ها از طریق این مجرا به بینی وارد می شود. اگر به دلیل روندهای التهابی مثل سرماخوردگی یا حساسیت بینی، مجاری ارتباطی سینوس ها به بینی بسته شوند، سینوس ها دچار عفونت حادی می شوند که به آن سینوزیت اطلاق می شود.
مبتلایان به سینوزیت حاد باید تحت درمان دارویی قرار گیرند.
وقتی مجرای ارتباطی سینوس به بینی مدت طولانی بسته باقی بماند به تدریج بر تورم مخاط مفروش کننده داخل سینوس ها افزوده می شود به نحوی که داخل سینوس پولیپ یا کیست تشکیل می شود. این حالت را سینوزیت مزمن می نامیم که علامت اصلی آن ترشحات عفونی مزمن و مداوم پشت حلق است.
سی تی اسکن و آندوسکوپی تشخیصی در داخل مطب برای تشخیص سینوزیت مزمن کمک کننده هستند.
سینوزیت مزمن معمولا به درمان دارویی جواب نمی دهد و در چنین موردی لازم است با عمل جراحی آندوسکوپیک، مجاری سینوس به بینی باز شوند.
مشکل در بلع غذا
اگر کسی مشکل بلع داشته باشد، موادغذایی جامد یا مایع ممکن است در ته حلقش جمع شوند و بیمار احساس کند که ترشحات پشت حلقش افزایش پیدا کرده است.
زمانی که تعامل عضلات دهان و حلق و اعصاب این ناحیه کاملا برقرار نباشد، ممکن است مختصری از ترشحات حلق وارد حنجره شود و باعث خشونت صدا یا سرفه شده یا بیمار را مجبور سازد که اصطلاحاً به طور مکرر سینه اش را صاف کند.
معمولا با افزایش سن، قدرت عضلات دخیل در عمل بلع و همچنین هماهنگی بین این عضلات کمتر می شود و بنابراین در افراد مسن ممکن است ترشحات طبیعی بینی به راحتی بلعیده نشده و وارد مری نشود و در ته حلق جمع شود.
به هنگام خواب، دفعات بلع ناخودآگاه ترشحات خیلی کمتر از زمان بیداری است و ممکن است ترشحات در حلق جمع شده و به سرفه منجر شود.
عضلات حلق فردی که مضطرب است و دچار استرس های روحی است، دچار انقباض خواهند شد. این امر ممکن است به احساس گیر کردن چیزی در گلوی وی منجر شود.
سینه صاف کردن مکرر این افراد باعث تحریک ناحیه شده و مشکل را تشدید می کند.
برگشت محتویات معده به مری (ریفلاکس) نیز می تواند باعث مشکلات بلع شود. سوزش معده، سوءهاضمه و گلودرد از علائم شایع این اختلال هستند.
رفلاکس با دراز کشیدن تشدید می شود، به خصوص اگر بیمار قبل از دراز کشیدن مایعات یا غذایی میل کرده باشد.
ترشحات مزمن پشت حلق غالباً به تحریک گلو و سوزش مداوم آن منجر می شود. در این حالت با وجودی که حلق و لوزه ها عفونی نیستند، ولی باز هم ممکن است متورم باشند.
درمان موفق ترشحات مزمن پشت حلق، احساس ناخوشایند گلو را نیز برطرف می کند.
درمان
برای تشخیص علت ترشحات پشت حلق، معاینه دقیق گوش و حلق و بینی الزامی است و در مواردی ممکن است لازم باشد آزمایش خون، آندوسکوپی و عکسبرداری رادیولوژی نیز انجام شود.
به طور کلی اقداماتی که باعث رقیق شدن ترشحات شود و حرکت آنها را تسریع و تسهیل کند، مثل مصرف مایعات و داروهای خلط آور سودمند است.
شست وشوی بینی باعث رقیق تر شدن ترشحات بینی می شود. به این منظور می توان داخل بینی را با سرم چهار - پنج بار در روز شست وشو داد.
اگر عامل ترشحات پشت حلق، عفونت باکتریایی باشد درمان آنتی بیوتیکی موثر خواهد بود.
در مواردی که حساسیت بینی عامل افزایش ترشحات باشد، باید آلرژی درمان شود. متاسفانه داروهای ضدحساسیت قادر نیستند حساسیت را به طور کامل ریشه کن کنند، اما علائم حساسیت و از جمله افزایش ترشحات بینی را به میزان زیادی بهبود می بخشند.
مبتلایان به رفلاکس، علاوه بر مصرف داروهایی مثل امپرازول و فاموتیدین (تحت نظر پزشک) باید یاد بگیرند که غذاهای حجیم مصرف نکنند، وقتی دراز بکشند که حداقل سه ساعت از زمان آخرین غذا یا مایعاتی که مصرف کرده اند، گذشته باشد. اگر این افراد از یک بالش اضافی زیر سر نیز استفاده کنند علائم شان کمتر خواهد شد.
بخش سلامت تبیان
منبع: سایت دکتر محمدحسن عامری - متخصص گوش، حلق و بینی
مطالب مرتبط:
