شاه ايراني موميايي شده

هنگامي که در 24 اسفند 1255 ه.ش، در روستاي آلاشت از توابع سواد کوه مازندران، کودکي به دنيا آمد که، عباسعلي معروف به داداش بيگ، پدرش، نام رضا را برايش انتخاب کرد، در تصور احدي نمي گنجيد روزي سرنوشت يک ملت به دست اين کودک تغيير کند. رضا کودکي خود را به علت فوت زودهنگام پدر، در خانه دايي اش گذراند و به تشويق او که خياط قزاق خانه بود،در نوجواني وارد بريگاد قزاق شد. رضا با توجه به خلق و خوي خشن و قلدري که داشت به سرعت در ارتش رشد کرد و با کسب موفقيت هايي در انجام مأموريت‌هاي مختلف، همچون سركوب نهضت آزادي‌خواهانه ميرزا كوچك خان در گيلان، بيش از پيش مورد توجه قرار گرفت.

با پايان يافتن تاريخ مصرف دودمان قاجار، انگليسي ها که به دنبال مهره جانشيني مي گشتند، رضاخان را که اکنون به مير پنج معروف شده بود، گزينه مناسب يافته و با يک برنامه دقيق، ابتدا وي را به مقام فرماندهي کل قوا و سپس نخست وزيري رسانده و نهايتا هم با به تصويب رساندن قانوني در مجلس، وي را به عنوان موسس سلسله پهلوي، منصوب کردند.

رضا شاه مدت  20 سال درايران سلطنت کرد و در اين مدت اقدامات زيادي  انجام داد که در يک جمله مي توان مجموعه اقدامات وي را "تلاش براي مدرن کردن ايران" نام نهاد. بررسي اين موضوع که  وي تا چه حد به اين هدف نائل آمده است، مجالي ديگر مي طلبد؛ اما به هر حال برخي اقدامات و خودسري هاي رضا شاه سبب نارضايتي روس و به خصوص انگليس که  اکنون در قالب نيروهاي متفقين در جريان جنگ جهاني دوم صف آرايي کرده بودند، از شاه ايران شد، به گونه اي که آنها به شدت  به دنبال بهانه اي براي خلاص شدن از دست وي بودند.

در جريان جنگ جهاني دوم، خوشحالي مردم و دولت ايران از پيروزي آلمان‌ها بر روس و انگليس، به نوعي آلمان دوستي و‌ آلمان گرايي دولت ايران جلوه كرد و اين امر با منافع متفقين سازگار نبود. در نتيجه، بهانه ظاهري و تا حدي جدي متفقين براي دخالتي ديگر در امور ايران فراهم شد.در ساعت چها ر روز 3 شهريور سال 1320، سفيران كشور انگليس و شوروي طي يادداشت‌هاي جداگانه‌اي، اعلام كردند كه ارتش‌هاي كشورهاي متبوعشان وارد خاك ايران شده‌اند.رضا شاه دچار هراس شد و براي حفظ ظاهر ، ستاد جنگي تشكيل داد. اين ستاد در روز 4 شهريور، اولين و آخرين اعلاميه‌ جنگي خود را كه در آن از مردم! خواسته شده بود در مقابل قواي متجاوز ايستادگي كنند ، منتشر كرد. روز 5 شهريور ماه، دولت منصور استعفا كرد و فروغي با پشت‌گرمي و هدايت انگليسي‌ها مأمور تشكيل كابينه شد.روز 6 شهريور دولت به عنوان پيروي از نيات صلح‌جويانه اعليحضرت !‌دستور ترك مقاومت نيروهاي نظامي را صادر كرد. به اين ترتيب، پادگان‌ها از سربازان و نظاميان خالي شد و بسياري از سلاح‌ها به دست ايلات و عشاير افتاد و سربازان پياده و پراكنده و گرسنه و تشنه، راهي شهر و ديار خود شدند.

سرانجام در 25 شهريور 1320ش رضاشاه پهلوي به كناره‌گيري از سلطنت وادار شد و به جاي او فرزندش محمدرضا پهلوي بر تخت سلطنت جلوس نمود. سپس رضاشاه مجبور به ترك تهران و عزيمت به سوي اصفهان شد، پس از آن از طريق يزد و كرمان وارد بندر عباس شد و روز پنجم مهرماه با كشتي محقر ي به نام ” بندرا“ به اتفاق خانواده، عده‌اي از خدمه و منشي مخصوص خود، علي ايزدي، خاك ايران را ترك كرد. روز دهم مهر ماه به ساحل بمبئي نزديك شد ولي به دستور دولت انگلستان به جاي توقف در بمبئي با كشتي ديگري به نام ” برمه “ عازم موريس شد، پس از ده روز درياپيمايي كشتي در بندر ” لويي “ لنگر انداخت، رضاخان به اتفاق همراهان با چندين دستگاه اتومبيل به "مکا"،محلي كه براي آنان درنظر گرفته شده بود انتقال يافتند . آب و هواي گرم و شرجي موريس روز به روز رضاخان را ناراحت و بيمارتر مي‌كرد، رضاخان درخواست سفر به امريكاي جنوبي و كانادا را نمود ولي انگليسيها تنها موافقت كردندکه شاه ايران به آفريقاي جنوبي و بندر دوربان يا ژوهانسبورگ سفر كند.

پس از مدتي اقامت در دوربان عازم ژوهانسبورگ شدند. رضاخان پادشاه مستعفي، در ژوهانسبورگ آخرين ماههاي زندگي خود را با اندوه و تلخكامي سپري كرد و با بيماري قلبي كه عارض او شده بود بالاخره در 4 مرداد ماه 1323 درگذشت. تصميم گرفته شد جنازه وي موميايي شود و به جاي ايران به مصر انتقال يابد. بدين ترتيب جنازه وي مدتي در خاك مصر به صورت امانت نگهداري شد. محمدرضا شاه كه جنازه در تبعيد پدرش را نشانه ضعف و نامقبولي خانواده پهلوي مي‌دانست . سرانجام پس از سالها موفق شد آن را به ايران بياورد . براي زدودن چهره ضد مذهبي پدرش ، قصد داشت جنازه وي را در شهري مذهبي دفن كند . تلاش وي براي دفن جنازه در نجف ناكام ماند و پس از تشييع جنازه در قم ، آن را به تهران آورده و در سال 1329 در جوار حرم حضرت عبدالعظيم (ع) به خاك سپرد . سي سال بعد در سال 1359 ، مردم انقلابي ، آرامگاه رضا شاه را با خاك يكسان كردند .

گروه جامعه و سياست - زهرا محمدي

تنظيم براي تبيان:آقازاده