نجات با موسيقي

داستان فيلم «امشب شب مهتابه» و چگونگي روايت آن به‌گونه‌اي است كه در نظر اول به‌دليل آهنگساز و خواننده بودن شخصيت اولِ داستان در فيلم، انتخاب احسان خواجه اميري براي آهنگسازي آن انتخابي منطقي و درست به‌نظر مي‌رسد اما خروجي نهايي مجموعة اثر بيانگر اين نكته است كه اين انتخاب، انتخاب مناسبي نبوده است.

به گزارش همشهري ، داستانِ تكراري و بارها ديده شدة فيلم و ريتم كُند و روند روايي ملال آور داستان، اهميت حضور يك آهنگساز متخصص و باتجربة فيلم – و نه يك آهنگساز ترانه‌هاي پاپ – را براي كمك به فيلم بيشتر مشهود مي‌كند. به بياني ديگر با توجه به داستانِ فيلم، حضور يك آهنگساز ترانه‌هاي پاپ (به معناي متداول آن) در كنار فيلم شرطي لازم اما ناكافي بوده و كارگردان براي كمك به فيلم نيازمند حضور يك متخصص آهنگسازي فيلم در كنار خود بوده است.

آهنگساز و خواننده بودن شخصيت محوري فيلم (و شايد هم حضور احسان خواجه اميري به‌عنوان آهنگساز اين فيلم) سبب مي‌شود كه بيننده در طول حدود 90دقيقه فيلم، 9 ترانه به شكل كامل يا ناقص بشنود؛ ترانه‌هايي كه بخش قابل توجهي از زمان فيلم را به‌خود اختصاص داده‌اند.

استفاده از موسيقي در فيلم به شكل ترانه و يا هر گونة ديگر از انواع موسيقي في‌نفسه محل اشكال نيست اما توجه به نقش و وظيفة موسيقي در تقويت بار دراماتيك داستان در لحظات حضورش در فيلم است. نكتة آزار‌دهنده درخصوص ترانه‌ها در اين فيلم اين است كه اين موسيقي‌ها كاركردي تصويري در فيلم ندارند و در روند روايي داستان نيز كمكي به بار دراماتيك آن نمي‌كنند. به‌نظر مي‌رسد كارگردان بيشتر از اينكه متعهد به فيلمِ خود باشد مجذوب ترانه‌هاي فيلم است.

به بياني ديگر اين ترانه‌ها عنصري در خدمت اهداف فيلم نيستند بلكه بيشتر از اينكه اين قطعات نقشي در كمك به داستان و فيلم داشته باشند فيلم تلاش مي‌كند تا خود را به آنها نزديك كند.

نماهاي استفاده‌شده در بسياري از صحنه‌هاي فيلم تصاويري هستند كه بيش از اينكه در راستاي تقويت روند روايي داستان مؤثر باشند سعي مي‌كنند كليپ‌وار به ترانه‌ها كمك كنند.

از ترانه امشب شب مهتابه ساخته زنده ياد علي اكبر خان شيدا تا اجراي تقريبا كامل ترانه تو قلبت مال من نيست... ساخته احسان خواجه اميري كاركرد موسيقي فيلم در داستان ندارند. موفق‌ترين لحظة حضور ترانه در اين فيلم استفاده‌اي كوتاه از يكي از فرازهاي ملودي ترانه «يه شب مهتاب» در سكانس مُردن پيام روي تخت بيمارستان است. اطلاق واژة موفق به اين لحظه از حضور موسيقي در فيلم بيشتر به جهت شكل اركستراسيون و شيوة اجراي آن است.

صرف‌نظر از نكات پيش‌گفته، آنچه مي‌تواند درخصوص موسيقي‌هاي متن مورد توجه قرار گيرد اين است كه در اين فيلم قطعات ساخته شده براي موسيقي‌هاي متن از ساختار فني قدرتمندي برخوردار نيستند.

توجه به تيتراژ ابتدايي فيلم مي‌تواند دليلي بر اين مدعا باشد. اين قطعه (يا وارياسيون‌هايي از آن) كه به دفعات در بخش‌هاي مختلف فيلم شنيده مي‌شوند، از نظر فرم، ساختاري سرد و ملال آور دارد.

درخصوص اين موسيقي اين نكته نيز قابل توجه است كه قطعات ساخته شده در برخي از سكانس‌ها در تناسب با اتفاقات صحنه نيز خوب عمل نمي‌كنند. به‌عنوان نمونه در نماهاي بيرون آمدن سحر از امامزاده و فال گرفتن و همين‌طور سكانس گفت‌وگوي سحر و پدر پيام در مورد اعتقادِ پيام به خدا، موسيقي مي‌توانست نقش فعال‌تري در تقويت صحنه‌ها ايفا كند.

از نگاهي ديگر در موسيقي اين فيلم، احسان خواجه اميري لحظات موفقي نيز داشته است. در اجراي ترانه‌ها مي‌توان لحظات خوب و موفقي را در ترانه‌هاي مختلف سراغ كرد. اجراي خوب و تحسين‌برانگيز تحريرهاي فواصل چهارم و سوم پايين رونده در ترانه آخر فيلم از آن جمله است.