خساست از نوع کودکانه
خساست از نوع کودکانه
تا به حال شده است كه رفتار فرزندتان شما را به فكر وادارد كه چرا او در بخشش اموال خود به دوستان و همبازي‌هاي خود تا اين حد ممسك و خسيس است و هيچگاه به اين موضوع فكر كرده‌ايد كه چگونه مي‌توانيد فرزندتان را در زندگي بخشنده و سخاوتمند بار بياوريد، علي‌الخصوص كه خود نيز از اين خصلت برخوردار باشيد؟
اكثر كارشناسان امور تربيتي معتقدند كودكان، سخاوتمندي را از والدين خود مي‌آموزند. كودكي كه در يك خانواده بخشنده بزرگ شده باشد، به طور حتم ياد گرفته است كه چگونه در اجتماع و در جمع دوستان و محيط كار خود دست و دلباز باشد، ببخشد و چشمداشتي نيز به داشته‌هاي ديگران نداشته باشد. بخل در بينش قرآني امري اكتسابي نيست. كه اجتماع به عنوان بستر و يا زمينه اي براي پديداري صفت بخل در آدمي باشد بلكه بخل غريزي و امري ذاتي براي انسان است و به عنوان صفتي در ذات آدمي به وديعت نهاده شده است. از اين رو مي توان صفت بخل را همانند صفت پرخاشگري و ديگر صفات ذاتي انسان دانست كه در تعبير قرآني از آن ياد مي شود. به هر حال بخل در نگرش قرآني، امري ذاتي، غريزي و فطري است و اجتماع در ايجاد آن نقشي اگر ايفا كند تنها در حوزه بروز و ظهور و يا تشديد و تضعيف آن است. اين بدان معنا نيست كه اين دسته از صفات قابل مهار و تعديل و يا تضعيف نيست، بلكه به معناي دشواري اين گونه تصرفات در امري ذاتي و غريزي است. چنان كه به معناي عدم قابليت تربيت فرد در اين حوزه نمي باشد.
اگرچه در دنياي بي‌عاطفه و خشن امروزه ما انسان‌ها بايد قدر نعمت‌هاي خود را بدانيم ولي مي‌توانيم با تقسيم دارايي‌هاي خود با مردم نيازمند از زندگي بيشتر لذت ببريم. با اين كار رضايت خاطر بيشتري احساس مي‌كنيم و زندگي در تك‌تك لحظات آن برايمان زيباتر و دلپذيرتر مي‌شود. حال چگونه مي‌توانيم در اين دنياي پررقابت فرزندانمان را عاطفي، سخاوتمند و بخشنده بار بياوريم؟ اگرچه پرورش اين خصوصيات در عصر كنوني بسيار مشكل مي‌نمايد، اما امكانپذير است.
زمان را فراموش نكنيد
همه كودكان به طور طبيعي در دوره‌اي خاص اسباب‌بازي‌ها و وسايل خود را در اختيار ديگران قرار نمي‌دهند. بنابراين خيلي متوقع نباشيد و صبر كنيد تا زمان مناسب فرابرسد. اصرار مستقيم شما در از بين بردن اين امر چه بسا که اين رفتار را تشديد و کودک شما را مقاوم نمايد. بسياري بر اين باورند كه كودكان تا 4-3 سالگي مسائل را بدرستي نمي‌فهمند. محققان سوئيسي با بررسي آزمايشهايي که در خصوص حس بذل و بخشش در کودکان با سنين مختلف انجام شده متوجه شدند در سه سالگي کودکان به شدت خودخواه هستند و فقط در هفت سالگي بيشتر آنها خوراکيهاي خود و از جمله شيريني و شکلات را با بقيه تقسيم مي کنند و اين حس با افزايش سن تقويت مي شود.
كودكان زير 18 ماه در حين بازي وسايل خود را به ديگران مي‌دهند و دوباره آن را پس مي‌گيرند. در واقع تقسيم وسايل در اين مرحله صورت نمي‌گيرد و بچه‌ها چيزي در مورد بخشيدن و سخاوتمندي نمي‌دانند. شما مي‌توانيد با دادن وسيله‌اي به دست كودك و پس گرفتن آن از نوع واكنش او آگاه شويد. كودك به محض اين كه معناي مالكيت را مي‌فهمد، ديگر آن وسيله را به شما برنمي‌گرداند. بچه‌ها وقتي با سخاوت وسايلشان را در اختيار همسن و سالان خود قرار مي‌دهند كه احساس امنيت كنند و بدانند كه اختيار اموالشان را دارند. به گفته آنها حس بذل و بخشش ارتباط مستقيمي با حس مسئوليت دارد و علاوه بر اين کودکاني که خواهر يا برادري ندارند بيست و هشت درصد از بقيه دست و دلبازترند.
وقتي بدون پرسش از كودك، اسباب‌بازي او را در اختيار فرزند مهمانتان قرار مي‌دهيد، كودكتان احساس حقارت مي‌كند؛ چون مي‌پندارد كسي براي نظر او ارزش قائل نيست، اما زماني كه با پرسش از او و جلب موافقت و رضايت او چنين اقدامي بكنيد، كودك احساس غرور مي‌كند و از اين عملكرد خرسند خواهد شد. در هنگام کمک و ياري رساندن به ديگران و بخشش به آنها کودک خود را در جريان قرار داده و علت اين کار را در حد توان ذهني او برايش توضيح دهيد تا کاملا علل مورد پسند بودن بخشش را درک کنند.
بچه‌ها بايد ياد بگيرند كه جز خودشان به كس ديگري هم فكر كنند. وقتي خودشان را در انجام كارهايي چون كمك به ديگران قادر و توانا مي‌بينند، ديگر كمتر از اتفاق‌هاي عجيب و غريب و حوادث ناگوار جهان احساس ترس و وحشت مي‌كنند. وقتي آنها قادر باشند به ديگران كمك كنند، احساس خوبي نسبت به خودشان پيدا مي‌كنند.حتما تا به حال شاهد رفتارهاي خودخواهانه فرزندانتان بوده‌ايد. بعضي وقت‌ها آنها از لغت‌هاي بسيار خودخواهانه استفاده مي‌كنند و دوست دارند به هر عنواني دستور بدهند.
در اين موارد بيشتر از اين واژه‌ها استفاده مي‌كنند: «آن را بده به من» يا «آن مال من است». بچه‌ها در سال‌هاي نخستين زندگي ياد مي‌گيرند كه غذا يا لباس يا چيزهاي اطرافشان را با ديگران قسمت كنند. اين گونه بچه‌ها بسيار با ديگران سازگار هستند. يكي از راه‌هاي بسيار ساده‌اي كه مي‌توان با آن بخشندگي كودكان را محك زد، مشاهده رفتار آنها در هنگام بازي كردن با ديگر بچه‌هاست. بچه‌اي كه خودخواه باشد، نسبت به اسباب‌بازي‌هايش احساس مالكيت بسيار مي‌كند. در موارد اينچنيني، آنها حتي اجازه نمي‌دهند كه بچه‌هاي ديگر به اسباب‌بازي‌هايشان دست بزنند. لذا بهتر است کوچکترين تغيير رفتاري را در اين زمينه مورد تحسين قرار دهيد.
پورتال نور -با تغيير و اضافات
تنظيم براي تبيان: کهتري