90 دقيقه با طبقه متوسط ايراني

«درباره الي» سرانجام بر پرده سينما‌ها آمد. فيلمي كه نماينده جريان متفاوت سينماي ايران است.

سينمايي كه نه تن به پسند عامه مردم مي‌دهد و نه انتزاعي و نخبه گراست. «الي» نشان مي‌دهد كه مي‌توان فراتر از دو گونه مسلط سينماي ايران و جاده‌اي كه با وجود همه تفاوت‌هايشان با يكديگر تلاقي مي‌يابند و خوشبختانه فيلم فرهادي نه فيلم فارسي است و نه فيلم جشنواره‌اي. «درباره الي» از معدود فيلم‌هاي سينماي ايران است كه تصوير درستي از طبقه متوسط ارائه مي‌دهد. با آدم‌هايي ملموس و باور پذير كه نشان مي‌دهد سازنده‌اش ستايش بي‌دريغ منتقدان و درخشش در جشنواره‌هاي داخلي و بين‌المللي، مي‌تواند مقدمه‌اي بر اكران عمدي موفق آن باشد. حتي اگر شرايط و زمان اكران اين فيلم چندان مطلوب نباشد.

به گزارش همشهري ، به اعتقاد حسين علم الهدي، مدير امور تامين و توزيع فيلم خارجي بنياد سينمايي فارابي «درباره الي» مي‌تواند براي مخاطب روشنفكر، تحصيل‌كرده و فرهيخته جذاب‌تر از مخاطب عام باشد. اين روزها فصل امتحان‌ دانشجويان است و به‌زودي دانشگاه‌ها تعطيل مي‌شوند‌، تمركز محافل دانشجويي از بين مي‌رود و فيلم بخشي از مخاطبانش را از دست مي‌دهد. جريان‌سازي كه از طريق استقبال اين قشر به‌وجود مي‌آمد در شرايط فعلي مخدوش مي‌شود.

وي با اشاره به جوايز داخلي و بين‌المللي «درباره الي» و حمايت منتقدان از آن گفت: اين امتيازها مي‌تواند برگ برنده فروش فيلم باشد. اما به‌نظر من زمان نمايش «درباره الي» با توجه به قابليت آن براي جذب مخاطب مناسب نيست. بهترين وقت براي اكران عمومي فيلم عيد نوروز بود. در شرايط فعلي نمايش در كنار چند كمدي عامه‌پسند به جرياني كه «درباره الي» مي‌توانست ايجاد كند، ضربه مي‌زند. با اين حال اميدوارم اين درام انساني در جذب مخاطب موفق باشد.

«درباره الي» مي‌تواند مخاطب گريزان از سالن‌هاي سينما را جذب كند؛ مخاطبي كه با سينماي روز جهان آشناست و البته «اخراجي‌ها» را هم ديده است. تناقض شايد اين باشد كه چه فصل مشترك ميان «درباره الي» و «اخراجي‌ها» وجود دارد.‌«اخراجي‌ها» پديده سينماي عامه پسند ايران است كه با متوسل شدن به هر چيزي، مي‌خواهد تماشاگرش را بخنداند و «درباره الي» را مي‌توان پديده سينماي متفاوت ايران دانست. سينمايي كه به مخاطب گريزي شهره است و اينكه حضور در جشنواره‌هاي خارجي را به اكران داخلي ترجيح مي‌دهد ولي «الي» با وجود آنكه در اين ماه‌ها موفق‌ترين فيلم سينماي ايران در محافل بين‌المللي بوده، مي‌تواند با تماشاگر ايراني هم ارتباط خوبي برقرار كند.

سينماي ايران در بزنگاهي كه اقبال عمومي به‌خود را در فيلمي مانند «اخراجي‌ها» مشاهده مي‌كند، نياز به اثري چون «درباره الي» دارد. طبقه متوسط شهري هم با استقبال از اين فيلم مي‌تواند نشان دهد كه گرايش به چه سينمايي دارد و همراهي مقطعي‌اش با موج آفريني‌ها، يا بيشتر از سر نوعي كنجكاوي عمومي است يا به شوخي گرفتن همه چيز در شرايطي جفنگ! نوعي پوزخند پوچ انگارانه به جابه‌جايي مفاهيم...

«درباره الي» در روزهاي انتخابات و رقابت‌ حساس تيم ملي فوتبال براي صعود به جام جهاني، شرايط چندان مناسبي براي اكران ندارد ولي فيلم در همين روزهاي نخست نيز نشان داده كه مي‌تواند تماشاگر خود را بيابد. فيلمي كه نه تنها به تماشاگر باج نمي‌دهد بلكه انگاره‌هاي تثبيت شده ذهني‌اش را به هم به چالش مي‌گيرد.

«الي» دشواري‌هاي قضاوت كردن را نشان مي‌دهد و اينكه در نهايت هم گريزي از قضاوت نيست! فرهادي تناقض‌هاي جامعه‌اي را به نمايش مي‌گذارد كه همچنان مسير دشوار رو به مدرنيته را پشت سر مي‌گذارد. او خواست، سليقه و خورند طبقه متوسط ايراني را به تصوير مي‌كشد؛طبقه‌اي كه ناديده گرفتنش گر چه رسم روز شده ولي نفي حضورش، انكار واقعيت است.

تنظيم براي تبيان : مسعود عجمي