سئوالاتی درباره غذا و سرطان (1)

آیا غذاهایی هستند که باعث سرطان شوند؟

تا کنون هیچ غذای خاصی که سرطان‌زا باشد شناخته نشده است، اما بعضی از مواد شیمیایی، آفت‌کش‌ها و افزودنی‌های غذایی می‌توانند خطرزا باشند.

همچنین به نظر می‌رسد، دریافت مقادیر زیاد نمک و نیترات (مثلا در سوسیس و کالباس)، از عوامل مستعدکننده برای ابتلا به سرطان باشند.

آیا غذاهایی هستند که از سرطان پیشگیری کنند؟

آنتی‌اکسیدان‌ها از بروز سرطان جلوگیری می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها از تشکیل رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌کنند. از مهم ترین آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توان سلنیوم، کاروتنوئیدها (مثل بتاکاروتن)، ویتامین E و ویتامین C را نام برد.

مطالعات نشان داده‌اند که ویتامین C علاوه بر خاصیت آنتی‌اکسیدانی‌، خاصیت ضدسرطانی نیز دارد. ویتامین C این خاصیت را با سم‌زدایی از مواد سرطان‌زا اعمال می‌کند.

از منابع غذایی این ویتامین‌ها می‌توان هویج، گوجه‌فرنگی، آب پرتقال، طالبی و سبزیجات سبز مانند بروکلی، اسفناج و لوبیاسبز را نام برد.

گوشت و فرآورده‌های حیوانی از بهترین منابع غذایی سلنیوم هستند. سلنیوم ممکن است در میوه‌ها و سبزیجات هم وجود داشته باشد، اما میزان سلنیوم در آنها بستگی به محتوای سلنیوم خاکی دارد که در آن رشد کرده اند.

آیا فیبر غذایی در کاهش خطر سرطان موثر است؟

رژیم‌هایی که از نظر فیبر، غنی هستند، می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهند، مخصوصاً سرطان روده بزرگ.

رژیم‌های گیاهی، داری چربی کم و فیبر زیاد هستند. این رژیم‌ها بیشتر شامل نان و غلات، سبوس دار، سبزیجات و میوه‌ها هستند.

از آنجایی که فیبرهای غذایی، زمان ماندن غذا در روده را کوتاه می‌کنند، در نتیجه مواد سرطان زا فرصت کمتری برای تأثیر روی سلول‌های دیواره روده دارند و احتمال سرطان روده کاهش می یابد.

فیبر غذایی همچنین با اتصال به اسیدهای صفراوی باقی‌مانده در روده ، باعث دفع آنها از بدن می شود. این اسیدهای صفراوی در مقادیر بالا، خواص سرطان‌زایی دارند.

فیبر غذایی به دو دسته تقسیم می‌شود. محلول در آب و نامحلول در آب.

معمولاً توصیه می‌شود 20 تا 35 گرم فیبر غذایی در روز مصرف شود و باید نسبت فیبر نامحلول به محلول سه به یک باشد. معمولاً این نسبت در غذاهای گیاهی دیده می‌شود.

آیا چربی رژیم غذایی با سرطان ارتباط دارد؟

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد دریافت مقادیر زیاد چربی، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات ، کلیه، روده بزرگ و پستان را افزایش دهد. چربی‌های حیوانی مانند چربی موجود در گوشت قرمز ، تخم‌مرغ و لبنیات خطر بیشتری دارند.

برخی مطالعات ارتباط بین چربی رژیم غذایی و سرطان پستان را تایید کرده‌اند، مخصوصاً بعد از یائسگی. مثلا مصرف چربی های غیر اشباع مانند روغن زیتون می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهد.

روغن ماهی نیز می‌تواند از پیشرفت سرطان جلوگیری کند.

آیا استفاده از مکمل‌ها می‌تواند به خوبی غذاها باشد؟

اگر رژیم غذایی شما متعادل و مناسب باشد، نیازی به مکمل‌ها نیست.

بهترین روش برای بهبود وضعیت سلامتی و پیشگیری از سرطان، استفاده کافی از مواد مغذی موجود در منابع غذایی است، نه مکمل ها، زیرا منابع غذایی حاوی فیبر نیز هستند. همچنین بسیاری از عناصر موجود در مواد غذایی ممکن است هنوز شناخته نشده باشند. مثلاً بتاکاروتن، یکی از 400 کاروتنوئید شناخته شده است.

اکثر غذاهای گیاهی حاوی آنتی اکسیدان نیز هستند که می‌توانند خاصیت ضدسرطانی داشته باشند.

ادامه دارد...

مرضیه اکبرزاده - هفته نامه سلامت