به نظر مي‌رسد اين حرم با اين خصوصيات ضريحي هم بايد داشته باشد. در مورد ضريح اين حرم توضيحاتي بدهيد.

آنچه از تاريخ به دست مي‌آيد اين است که قبور ائمه بقيع و جناب عباس از قديم‌الايام و بلکه پيش‌تر از قرن هفتم تا زمان تخريب داراي ضريح‌هاي متعددي ‌بوده‌‌اند که به مناسبت نزديکي و اتصال قبور ائمه (عليه‌السلام) همه آنها در داخل يک ضريح و قبر عباس عمومي پيامبر (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) به علت فاصله آن با اين قبور داراي ضريح مستقل بوده است. همه مورخان از ظرافت و زيبايي اين ضريح‌ها تعريف و تمجيد کرده‌اند.

در تاريخ براي اولين بار که از صندوق قبور ائمه بقيع سخن به ميان آمده به وسيله جهانگرد معروف ابن جبير (متوفاي 614 هـ . ق) مي‌باشد. او مي‌گويد: «‌قبرشان بزرگ و از سطح زمين بلندتر و داراي ضريحي از چوب مي‌باشد که بديع‌ترين و زيباترين نمونه از نظر فن و هنر است و نقوشي برجسته از جنس مس بر روي آن ترسيم و ميخ‌کوبي‌هايي به جالب‌ترين شکل در آن تعبيه شده که نماي آن را هرچه زيباتر و جالب‌تر نموده است» و عده‌اي مورخ ديگر که شبيه به اين تعابير را به کار برده‌اند. از آنجايي که اين ضريح از نظر ظاهري شبيه ضريح حرم کاظمين (عليه‌السلام) و عبدالعظيم حسني (عليه‌السلام) است و اين ضريح‌ها به دستور مجدالملک ساخته شده است، مي‌توان گفت اولين ضريح بقيع نيز به دستور مجدالملک ساخته شده است.

همچنين دو ضريح ديگر نيز براي بقيع ساخته و نصب شده است که سومين آنها تا زمان تخريب اين حرم پا برجا بوده است. مرحوم سيد محسن مي‌گويد: «‌در اصفهان ضريح ديگري از فولاد به صورتي ظريف و زيبا ساخته شد که در قسمت بالاي آن اسمأ حسني با آب طلا و خط زيبا ترسيم شده بود که با سختي فراواني به جده منتقل و به خاطر ممانعت سران مدينه سه سال متوقف و با پرداخت مبالغ کلاني به مخالفان، در حرم نصب گرديد.»

بعد از آشنايي با تاريخ ساخت و نوع بناي حرم ائمه بقيع، مهم‌ترين موضوع ويراني اين مکان شريف است. چه دليلي باعث شد که اين بارگاه شريف با آن قداست والاي خود مورد هجوم و تخريب قرار گيرد و اين تخريب توسط چه کساني و با چه انگيزه‌اي بود؟

يکي از آفات بزرگ و خطرناک‌ تمام مذاهب و آيين‌ها کج‌فهمي و تندرويها و برداشتهاي غلط و انحرافي و به اصطلاح قرائتهاي خودساخته از دين است که در مقاطع مختلف از ميان پيروان همان مذاهب به وجود آمده و موجب تضعيف و تفرقه در آن مذهب گرديده است.

از مصاديق و نمونه‌هاي بارز چنين انحراف فکري و برداشت‌هاي ناروا، گروه خوارج هستند که در حال حيات رسول خدا و در ميان جامعه آن روز به وجود آمدند و در زمان اميرمؤمنان (عليه‌السلام) گسترش يافته و سرانجام آن بزرگوار به دست يکي از عوامل همين گروه به شهادت رسيد. يکي از اوصاف خوارج که در احاديث بدانها تأکيد شده، کثرت عبادت و تقيد آنان به نماز و روزه و قرائت قرآن است، به حدي که عبادت ساير مسلمانان نسبت به عبادت آنها حقير و کم مي‌نمايد. ويژگي بعدي فاصله گرفتن آنها از اسلام و دور شدنشان از روح قرآن است که در اثر غرور و تحجر حاضر نبودند از هيچ ناصحي نصيحت بپذيرند. يکي ديگر از اوصاف خوارج تکفير مسلمانان بود تا جايي که هر مسلمان متعهدي را که با عقيده و تفکر انحرافي آنان موافق نبود مرتد و خارج از اسلام مي‌دانستند.

پس از چندين قرن از ظهور خوارج يعني در آستانه قرن هشتم نمونه‌اي ديگر از اين انحرافات ظاهر گرديد. احمد بن تيميه در شام مطالبي را در مسايل مختلف اسلامي خلاف مسلمات اسلام و مخالف با فتاواي علما و پيشوايان به شکل سخنراني و مکتوب منتشر کرد. علما و دانشمندان از شام و مصر و بغداد در مخالفت با نظريات او به ميدان آمدند و به نقد عقايد او پرداختند و بر انحراف و ارتداد او فتوا صادر کردند.

ابن تيميه پس از چند بار زنداني شدن در مصر و شام، سرانجام در سال 728 هـ . ق در زندان دمشق از دنيا رفت. وضع به همين منوال بود تا اينکه در قرن يازدهم، در نجد حجاز فردي به نام محمد بن عبدالوهاب پا به عرصه حيات گذاشت و پس از چهار قرن بار ديگر به ترويج و تبليغ عقايد ابن تيميه پرداخت. اما دلايل مختلفي باعث شد که ابن وهاب در فعاليت‌هاي خود موفق شود. از جمله آنکه وي در شهر نجد به اظهار و نشر عقايد خود پرداخت که مردم آن را افراد دور از تمدن و معارف تشکيل مي‌دادند اما ابن تيميه در مرکز معارف ديني قرار داشت. همچنين با متهم کردن ساير مسلمانان به کفر، مردم نجد به غارت و کسب ثروت تشويق شدند.

فتاواي فقهي وهابيان که موضوع اصلي بحث ما است، چندين مورد است. مهم‌ترين آنها حرمت سفر براي زيارت قبور پيامبران و صالحان و حرمت تبرک و توسل به آنان و ساختن حرم و بارگاه بر قبور آنهاست. بنابراين هرگونه توسل و تبرک جستن به ساحت پيامبران و ائمه اطهار شرک و کفر و بت‌پرستي محسوب مي‌شود و موجب حلال شدن مال و جان چنين افراد است.

مرحوم آيت الله امين عاملي در کتاب خود پيرامون عقايد وهابيان مي‌نويسد:‌ «اعتقاد وهابيان درباره عموم مسلمانان اين است که مسلمين پس از ايمان به کفر برگشته‌اند و پس از توحيد به شرک گراييده‌اند. زيرا آنان در دين بدعت گذاشته‌اند و به جهت زيارت و تبرک جستن به انبيأ و صالحين به کفر و شرک روي آورده‌اند، لذا جنگ با آنان واجب و ريختن خون آنان و تصرف اموالشان بر مسلمانان (وهابيان) حلال است» بر اين اساس بود که آنها به هر جا و به هر شهر و دياري دست مي‌يافتند قبل از هر چيز به تخريب مشاهد شريفه و بقاع متبرکه مي‌پرداختند. کشتار وهابيان در عتبات عاليات صفحه‌اي سياه در تاريخ اسلام است.

در سال 1216 هـ . ق امير سعود با لشگري بسيار به شهر کربلا حمله‌ور شدند. تعداد بيست هزار نفر از اهالي کربلا و زوار کشته شدند و خزانه حرم و تمام تزئينات و جواهرات حرم به تاراج رفت. همچنين آنان به هنگام تسلط بر طائف و مکه قبور جد و عموي پيامبر، خديجه همسر پيامبر و بسياري از اماکن‌ مقدسه را ويران کردند. در ماه رمضان 1344 هـ . ق وارد مدينه شدند و پس از گذشت چند روز در هشتم شوال گنبد و بارگاه ائمه معصومين (عليه‌السلام) در بقيع را به کلي منهدم کردند و از اين حرم و قبور به جز قطعه‌ سنگ‌هايي که در اطراف قبور نصب کردند اثر و علامتي باقي نماند.

به کارگراني که اين عمل ننگين را انجام دادند، مبلغ هزار ريال مجيدي دستمزد پرداخت گرديد. تنها حرم مطهر پيامبر اسلام‌ (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) آن هم در اثر ترس از قيام مسلمانان جهان از تعرض و تخريب مصون ماند که اگر اين ترس نبود حرم پيامبر اسلام (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) پيش از ساير بقاع مورد تعرض قرار مي‌گرفت. بعضي از نويسندگان وهابي اين مصونيت را بدين گونه توجيه مي‌کنند «که ما اين گنبد را به عنوان يکي از گنبدهاي مسجد مي‌شناسيم نه به عنوان گنبد و بارگاه حرم پيامبر والا ...» و اينک با گماردن مأموران تند و خشن و گاهي چوب به دست از نزديک شدن زائران به اين حرم جلوگيري مي‌کنند.

يکي از جهانگردان غربي به نام مستر ريتر که به فاصله کوتاه از ويراني اين حرم، بقيع را ديده، ويراني آنجا را چنين ترسيم مي‌کند: «‌چون وارد بقيع شدم، آنجا را همانند شهري ديدم که زلزله شديدي در آن به وقوع پيوسته و به ويرانه‌اي مبدل ساخته است. زيرا در جاي جاي بقيع به جز قطعات سنگ و کلوخ به هم ريخته و تيرهاي چوب کهنه چيز ديگري نمي‌توان ديد. ولي اين ويراني‌ها و خرابي‌ها نه در اثر وقوع زلزله و يا حادثه طبيعي بلکه با عزم و اراده انسان‌ها به وجود آمده بود و همه‌ آن گنبد و بارگاه‌هاي زيبا و سفيدرنگ که نشانگر قبور فرزندان و ياران پيامبر اسلام بود، با خاک يکسان گرديده است.»

چون خبر هولناک ويراني بقاع و هتک حرمت نسبت به حرم شريف ائمه بقيع در کشورهاي اسلامي انتشار يافت مسلمانان آن را مصيبتي عظيم و حادثه‌اي بس بزرگ نسبت به جهان اسلام تلقي نمودند. تلگراف‌هاي اعتراض از سوي علما و مراجع و شخصيت‌هاي سياسي از عراق و ايران و هند و ساير کشورها به سوي حاکمان حجاز سرازير گرديد. مجالس درس در حوزه‌هاي علميه و نماز‌هاي جماعت در مساجد تعطيل شد. مراسم عزداري به عنوان اعتراض و سوگواري تشکيل گرديد ولي چه سود که اين حادثه بزرگ و تأسف‌بار به وقوع پيوست و اين آثار و ابنيه مذهبي و تاريخي که قداست بعضي از آنها به بيش از ده قرن مي‌رسد، به دست گروهي متعصب و متحجر و بي‌اطلاع به عنوان ايفاي يک وظيفه واجب مذهبي با خاک يکسان شد.

البته پس از آن وهابيان دست به مبارزه فرهنگي زدند تا وجود چنين مکاني را از منابع تاريخ حذف کنند. يکي از ابعاد آن را مي‌توان در تأليفات جديد و متنوعي يافت که در تاريخ حرمين شريفين و مدينه‌شناسي منتشر شده است. در اين کتاب‌ها گزارشي از اين ابنيه تاريخ ثبت نشده است. به طوري که گويي اصلاً چنين آثاري وجود نداشته است.

يکي از اين تأليفات که در سال 1412هـ . ق منتشر شده کتابي است به نام «تاريخ المعالم المدينه المنوره قديماً و حديثاً» به قلم سيد احمد ياسين. مؤلف در اين کتاب چهارصد صفحه‌اي تا آنجا که توانسته است آثار قديمي و تازه‌هاي مدينه را از مساجد و قلعه‌ها و چاه‌ها با عکس و شرح و تفصيل معرفي نموده ولي از بقيع، حساس‌ترين اثر تاريخي مدينه فقط در هفت سطر و به عنوان گورستان عمومي مردم مدينه ياد نموده است.

شيعه نيوز