جواهري در آسمان

کاوشگر  رزتا در اين هفته با گذر از نزديکي استين، يکي از اجرام کوچک کمربند اصلي سيارک ها اطلاعات با ارزشي را از اين گونه کمياب اجرام کوچک منظومه شمسي جمع آوري کرد.

در ساعت 18:58 (شنبه 16 شهريور ماه) کاوشگر  رزتا (Rosetta) با نزديک شدن به سيارک 2867 استاينز (2867 Steins) تنها از فاصله 800 کيلومتري اين سيارک عبور کرد. اين سيارک نخستين هدف علمي ماموريت رزتا در سفر 11.5 ساله آن به شمار مي رود. ماموريتي که در نهايت با کاوش هسته دنباله دار چوريموف – گرازمينکو (67P Churyumov/Gerasimenko) به پايان خواهد رسيد.

موفقيت اين ماموريت اما ساعتي بعد و بعد از دريافت اطلاعات دورسنجي (telemetry) از سوي مرکز کنترل ماموريت در داموشتات آلمان تاييد شد. در هنگام مواجه با اين سيارک ارتباط فضا پيما با زمين، به دليل جهت قرار گيري آنتن فضا پيما ، قطع بود. اين ملاقات در فاصله 41/2 واجد نجومي از زمين و جايي رخ داد که امواج الکترومعناطيس بايد 20 دقيقه زمان را تا رسيدن به مرکز اطلاعات پرواز در راه باشند.

سيارک استاينز

استاينز، سيارکي کوچک با ظاهري نا منظم و سيب زميني شکل است که قطري معادل 6.4 کيلومتر دارد و از خانواده  سيارکهاي رده E  است که تاکنون اعضا آن به طور مستقيم از سوي فضاپيماهاي زميني رصد نشده بودند. اين سيارکهاي کوچک عموما در بخش داخلي کمربند سيارکها که در مدار ميان مريخ و مشتري قرار دارد منظم مي شوند. تصور مي شود که اين سيارکها حاصل برخورد سيارکهاي بزرگتر در دوران جواني منظومه شمسي باشند. عمده ترکيبات اين سيارکها را مواد سيليکاتي تشکيل مي دهد و يا فاقد مواد آهني بوده يا ميزان اين مواد در آنها بسيار اندک است.

اگرچه تا تحليل کامل داده هاي ملاقات ديشب که تا روزهاي آتي به طول خواهد انجاميد زمان باقي است اما از هم اکنون مي توان مطمئن بود اين اطلاعات ارزشمند رزتا دريچه جديدي به درک ما از ماهيت سيارک استاينز و در پي آن تاريح شکل گيري منظومه شمسي و تحول آن باز خواهد کرد.

2 سال قبل و در ماه مارس سال 2006 ميلادي براي نخستين بار رزتا به کمک دوربين اوزيريس خود و از فاصله 159 ميليون کيلومتري نگاهي به اين سيارک انداخت و متوجه گردش وضعي 6 ساعته اين سيارک شد پس از آن نيز چندين بار اطلاعات مختلفي از اين سيارک جمع آوري شد و در نهايت در ساعاتي پيش از ملاقات رزتا با اين سيارک که اولين ملاقات يک فضاپيماي اروپايي با سيارکها بود تمام دستگاههاي علمي عرشه رزتا براي جمع آوري اطلاعات به حالت آماده باش درآمدند.

تمرکز اصلي ابزارهاي رزتا بر کسب داده هايي از ساختار، چگالي و مشخصات مداري اين سيارک بود و با نزديک شدن به آن اين ابزارها به بررسي ساختارهاي سطحي، و تحليل شيميايي سطح و تاثير بادهاي خورشيدي بر آن پرداختند.

دکتر ديويد ساوت وود (David Southwood) مدير بخش تحقيقات رباتيک آژانس فضايي اروپا درباره اين ماموريت گفت: اگرچه اين سيارک، سيارک کوچکي است اما داده هاي علمي فراواني را به ما هديه خواهد کرد. اين سيارک به درک ما از انواع مختلف سيارکها کمک مي کند و ما را در شناخت منشأ منظومه و گذشته آن ياري مي دهد.

فضاپيماي رزتا

فضا پيماي رزتا از زمان پرتاب خود در سال 2004 تا کنون در حدود 3.7 هزار ميليون کيلومتر سفر کرده است و 2 بار از گرانش زمين و يک بار از گرانش مريخ براي ادامه سفر خود سود جسته است. 17 دسامبر سال جاري رزتا به دورترين فاصله خود از خورشيد  در مدار کنوني اش مي رسد و سپس بارديگر به سمت زمين مي آيد تا براي آخرين بار از نيروي گرانشي زمين کمک بگيرد. اين کمک گرانشي فضا پيما را به سوي مقصد نهايي اش پرتاب خواهد کرد.

در اين مسير رزتا بار ديگر به ملاقات يکي ديگر از اجرام کمربند سيارکها – سيارک لوتيتا (Lutetia) خواهد رفت و در نيمه سال 2014 با  هدف نهايي خود ، دنباله دار چوريموف – گرازمينکو ديدار خواهد کرد تا يکي از هيجان انگيز ترين کاوش هاي فضايي دوران معاصر آغاز شود.

رزتا نام خود را از کتيبه اي مصري گرفته است که به کمک آن باستان شناسان توانستند زبان هيروگليف مصري را رمز گشايي کنند و به گنجينه اطلاعات مصر باستان دست يابند. دانشمندان اميدوارند رزتا نيز کليد گنجينه هاي درک تحول گذشته منظومه شمسي را براي آنها به ارمغان بياورد.

پوريا ناظمي   

منبع:

Space Flight Now

به نقل از:

http://nojumnews.com/