توصيه‌های وزارت بهداشت درباره "وبا"
توصیه‌های وزارت بهداشت درباره "وبا"
سالیانه حدود 100 تا 150هزار مورد ابتلا به "بیماری وبا" به "سازمان جهانی بهداشت" گزارش می‌شود كه بیشترین آن از آفریقا، آسیا و آمریكای جنوبی است. بنابر برآورد این سازمان، تنها حدود 5 درصد از موارد، ثبت و گزارش می‌شود كه علت آن، نداشتن نظام مراقبت و ناتوانی در تشخیص موارد ابتلا و عدم گزارش‌دهی موارد یافت شده به علت ترس از برقراری محدودیت‌ها و موانع در تجارت و مسافرت‌های بین‌المللی است.
این موضوع در خصوص برخی كشورهای همجوار ایران دیده می‌شود، طوری كه كشور پاكستان در طی پنج سال گذشته هیچ موردی از ابتلا به وبا را به سازمان جهانی بهداشت گزارش نكرده است.
به گزارش ایسنا، وزارت بهداشت در پی مشاهده مواردی از وبا در كشور، ضمن تاكید بر آموزش همگانی جامعه برای رعایت نكات بهداشت فردی و تشدید نظارت‌ها بر سلامت آب و مواد غذایی، این اقدامات را مانعی برای گسترش بیماری وبا، حتی در صورت ورود آن از كشورهای دیگر می‌داند.
کسب اطمینان از سلامت آب پیش از نوشیدن، استفاده از آب بطری شده در حین مسافرت، شستن دست‌ها با آب و صابون بعد از اجابت مزاج و پیش از صرف غذا، عدم دفع مدفوع در کنار نهرها و رودخانه‌ها، پرهیز از آب تنی در آب نهرها و کانال‌های آب کشاورزی، سالم سازی سبزیجات پیش از مصرف(شامل شستن و انگل زدایی با مایع ظرفشویی و ضد عفونی کردن) از جمله اقدامات ساده بهداشتی هستند که رعایت آن ها باعث حفظ سلامت جامعه خواهد شد.
همچنین در این گزارش به هموطنان توصیه شده است كه در صورت ابتلا به بیماری اسهال بهتر است به جای خود درمانی به پزشک مراجعه كرده و دستورات پزشک را به دقت انجام دهند. بهترین درمان برای وبا جبران سریع آب و املاح است.
ویبریو کلرا(Vibrio Cholerae)، میکروب به وجود آورنده ی این بیماری است که در آب های تمیز حدود یک هفته، در آب‌های حاوی مواد آلی یا آلوده حدود یک ماه و در آب‌های شور دریاها تا چند سال زنده می‌ماند. زمانی که حرارت محیط، میزان شوری آب و مواد غذایی لازم برای رشد میکروب مناسب باشند، ویبریو کلرا سریع رشد و تکثیر پیدا کرده و به حد بیماری‌زایی می رسد. همین امر توجیه کننده حفظ چرخش بیماری در طی فصل سرما و بروز مجدد آن در فصل گرماست.
بر اساس این گزارش، برخی افراد که میکروب وبا وارد بدنشان شده است، ممکن است تا چندین ماه میکروب را همراه با مدفوع خود دفع کنند، از این رو در صورت آلوده شدن منابع آب آشامیدنی و عدم کلرزنی مناسب، زمینه مبتلا شدن سایر مردم فراهم می‌شود.
نکته مهم، توانایی زنده ماندن ویبریو کلرا در محیط یخچال و حتی داخل یخ است که اگر آب آلوده، برای تولید یخ استفاده شده باشد، می تواند سبب ابتلای مصرف کنندگان به وبا شود.
این گزارش درباره اپیدمیولوژی وبا می‌افزاید: هر چند میکروب وبا نسبت به خشکی یا حرارت حساس است و از بین می رود، اما می‌تواند در سطح مواد غذایی مانند سبزیجات تا 4 روز زنده بماند و از این رو اگر آب آلوده به فاضلاب، برای آبیاری مزارع سبزی کاری استفاده شده باشد، مصرف این سبزی ها به صورت خام(به طور مثال سبزی خوردن یا سالاد کاهو یا کلم) می‌تواند عامل انتقال این بیماری به مصرف کننده باشد.
دوره نهفتگی این بیماری معمولا 1 تا 3 روز است، اما از چند ساعت تا 5 روز هم گزارش شده است.
راه انتقال بیماری، مدفوعی- دهانی است و از آنجا كه حدود یك میلیون میکروب برای ایجاد بیماری مورد نیاز است، انتقال عموما از طریق آب یا غذای آلوده انجام می شود و از طریق تماس مستقیم فرد به فرد كمتر رخ می دهد.
میکروب وبا نسبت به اسید معده حساس است و معمولا در معده از بین می رود، مگر این که آب یا غذای خورده شده بسیار آلوده باشد، یا این که فرد داروهایی برای کاهش اسیدیته معده مصرف كند.
به گزارش ایسنا، ویبریو کلرا در روده باریک تکثیر می یابد و با تولید سم توکسین سبب می‌شود که مقادیر فراوانی آب و املاح از جریان خون به داخل روده سرازیر شده و به صورت اسهال دفع شوند. به علت این که میکروب سبب آسیب و زخمی شدن جدار روده نمی شود، معمولأ تب ایجاد نشده و اسهال خونی هم دیده نمی‌شود. در صورت عدم جبران آب و املاح از دست رفته بدن، بیمار دچار شوک ناشی از کم آبی شده و ممکن است تلف شود.
باید توجه داشت که فقط تعداد محدودی از افراد مبتلا، دچار اسهال می‌شوند و از این تعداد هم فقط 20 درصد اسهال شدید می‌گیرند از این رو بسیاری از افراد مبتلا، ممکن است بدون علامت بالینی بوده یا این که اسهال خفیف پیدا کنند که از نظر بالینی به هیچ وجه قابل افتراق از سایر علل اسهال نیست.
یكی از علل عمده ی هراس آور بودن این بیماری برای عموم مردم، مرگ و میر قابل توجه آن در سال‌های دور است. زمان های قدیم که عموم مردم در شهر و روستا به آب آشامیدنی سالم دسترسی نداشتند شمار فراوانی به این بیماری مبتلا می شدند و از طرف دیگر امکانات درمانی برای جبران آب و املاح از دست رفته ی بدن بیماران ناشی از اسهال شدید وجود نداشت و از این رو معمولا همه گیری‌های وسیع و مرگ و میر قابل توجه، دیده می‌شد.
در صورت عدم درمان مناسب میزان كشندگی بیماری تا 50 درصد هم گزارش شده است، اما با درمان مناسب این میزان كمتر از یك درصد می شود.
بیماری وبا همه ساله در كشورمان، طی ماه‌های گرم سال بروز می‌كند. عدم دسترسی برخی مناطق روستایی كشور به آب آشامیدنی سالم، فرسوده بودن شبكه‌های آب در بسیاری از مناطق شهری و روستایی و شكستگی‌های متعدد که می‌توانند باعث ورود فاضلاب به داخل لوله‌های آب شوند، آبیاری برخی مزارع از جمله سبزی كاری‌ها با فاضلاب، شیوع نسبتا بالای بیماری در كشورهای همسایه و احتمال ورود بیماری از این كشورها به داخل، از مهم‌ترین علل شیوع بیماری وبا در کشور ما هستند و بایستی همچنان بیماری وبا را به عنوان یكی از مهم‌ترین اولویت‌های نظام بهداشتی درمانی كشور مورد توجه قرار داد.
گفتنی است، بر اساس آخرین گزارش وزارت بهداشت، از مجموع 73 بیمار مبتلا به وبا، 11نفراز اتباع خارجی(عمدتا افغانی و پاكستانی) و 62 نفر ایرانی بوده اند كه از این تعداد 4 نفر به علت مراجعه دیرهنگام به مراكز درمانی جان خود را از دست داده اند.
بیشترین تعداد مبتلایان به وبا در استان‌های قم، تهران و هرمزگان گزارش شده است.