کتاب مستند الشيعه فى احكام الشريعة
کتاب مستند الشيعه فى احكام الشريعة
كتاب مستند الشيعه فى احكام الشريعة، يکي ديگر از تاليفات مولى احمد بن محمد مهدى نراقى است . اين كتاب شامل فقه استدلالى گسترده از كتاب الطهارة تا آخر كتاب الارث مىباشد و از مشهورترين آثار فقهى بر جاى مانده از مولى احمد نراقى است كه در نوع خود از نظر زيادى فروعات فقهى، جامعيت طرح اقوال و نظريات فقهى، ايجاز و اختصار متن، مطرح نمودن مهمترين مسائل همراه با كاملترين دلائل، ترك مسائل غير مهم و فروع نادر و قياسهاى ضعيف و اسلوب جديد و عمق تحقيق كمنظير است.
در بين مباحث فقهى اين كتاب، مباحث كتاب قضاء از آنچنان شهرتى برخوردار است كه بعضى آن را بىنظير دانستهاند. از زمان نگارش آن فقهاى بزرگ به آن توجه داشته و بزرگانى همچون سيد محمد بحر العلوم (ره) در بلغة الفقيه شيخ انصارى در كتابهاى زكاة، خمس، صوم المكاسب، سيد محمد كاظم يزدى (ره) در كتابهاى سوال و جواب دليل الناسك، محقق نائينى در كتاب الصلاة، مرحوم حكيم در مستمسك العروة الوثقى، صاحب جامع المدارك و بسيارى ديگر از فقهاى بعد از وى مكررا به بررسى و استناد به نظريات وى پرداختهاند مؤلف نيز در كتابهائى كه پس از مستند الشيعه تأليف نموده مثل عوائد الايام و رسالههاى علميهاش مثل وسيلة النجاة، سوال و جواب، به اين كتاب استناد نموده است.
وى در اين كتاب علاوه از نوآوريهاى فقهى، در مباحث اصولى نيز مثل انقلاب نسبت در روايات، شهرت فتوائى، تعارض اخبار، استصحاب، ابداعات و نوآوريهايى داشته كه مورد توجه شيخ انصارى در الرسائل و ساير علماى علم اصول فقه قرار گرفته كه از اين جهت نيز بر اهميت كتاب مىافزايد .
تاريخ تأليف
آنچنان كه در الذريعه ج 21/ص 14 آمده است اين كتاب در روز جمعه دهم شعبان سال 1234 ق پايان يافته است.
تقسيمبندى مطالب کتاب
همانطور كه گذشت مباحث كتاب شامل كتاب طهارت تا آخر كتاب الارث مىباشد كه به ترتيب ذيل چاپ شده است جلدهاى اول تا سوم كتاب الطهارة، جلد چهارم تا هشتم كتاب الصلاة، جلد نهم كتاب الزكاة، جلد دهم كتابهاى الخمس و الصوم و جلد يازدهم تا سيزدهم كتاب الحج، جلد چهاردهم كتاب المكاسب، جلد 15 كتاب المطاعم و المشارب، صيد و ذبائح، جلد 16 كتاب النكاح، جلد 17 كتاب القضاء و الشهادات، جلد 18 كتاب الشهادات، جلد 19 كتاب الفرائض و المواريث.
ويژگيهاي اين کتاب
مستند الشيعه داراى ويژگيهاى ممتازى نسبت به ساير كتب فقهى است كه به بعضى از آنها به زبان مؤلف كه در مقدمه آمده است اشاره مىشود:
1ـ دورى از بيان موارد نادر و كمياب
2ـ بيان مطالب مهم
3ـ بيان اسامى فقهاء به رمز در عين حفظ احترام آنان
علاوه بر مواردى كه از متن مقدمه كتاب از مولف ذكر شد مىتوان به ويژگيهاى ديگرى نظير؛ استقراء تام اقوال فقها، بررسى عميق مباحث فقهى، بررسى جهات و فروعات مختلف مورد نياز، بيان تعارض آراء و اسانيد، طرح مباحث دقيق علم رجال، بررسى متن روايات و فقه الحديث اشاره داشت.
از مهمترين ويژگيهاى كتاب، طرح نظريات مولى محمد مهدى نراقى از كتاب اللوامع و غير آن است كه مؤلف غالبا با عبارت والدى فى اللوامع به آنها پرداخته است.
"محمدحسين رسولى"
پيوند به: