تالاب انزلی در آستانه فاجعه محیط زیستی

تالاب انزلی سرنوشتی شبیه ارومیه خواهد داشت

سال گذشته، در گزارشی از روند بحرانی تالاب انزلی خبر دادیم و کارشناسان از ورود رسوب‌های بی‌رویه، فاضلاب‌های صنعتی و شهری به این اکوسیستم حساس هشدار دادند. همچنین کاهش سطح آب دریای خزر و افزایش خشکسالی‌ها، به عنوان عوامل تشدیدکننده این وضعیت مطرح شد. کارشناسان در آن زمان پیش‌بینی کرده بودند که تالاب انزلی اگر به همین شکل رها شود، ممکن است به سرنوشتی مشابه دریاچه ارومیه دچار شود.

امروز، اما هشدارها به حقیقت پیوسته‌اند. استاندار گیلان اخیراً اعلام کرد که عمق تالاب در بسیاری از نقاط به کمتر از ۲۰ سانتیمتر رسیده است و در بعضی قسمت‌ها کاملاً خشک شده است. این وضعیت نشان‌دهنده آن است که نه تنها اقدامات کافی برای بهبود شرایط انجام نشده، بلکه بحران زیست‌محیطی تالاب انزلی در حال وخامت بیشتر است.

از ورود فاضلابها به انزلی تا کاهش عمق خزر

رسوب‌گذاری‌های نادرست، ورود فاضلاب‌های صنعتی و شهری و کاهش میزان آب دریای خزر همچنان مهم‌ترین عوامل تشدید این بحران هستند. علاوه بر این، تغییرات اقلیمی که بر کاهش بارش‌ها و افزایش دما اثر گذاشته، موجب تسریع در خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها شده است. تالاب انزلی، که روزگاری زیستگاه گونه‌های مختلف پرندگان و حیوانات بود، حالا به یک منطقه بحرانی تبدیل شده که بسیاری از گونه‌ها دیگر قادر به زیست در آن نیستند.

اما بحران تالاب انزلی تنها یک تهدید محیطی نیست. این تالاب برای کشاورزان، ماهی‌گیران و صنعتگران منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کاهش آب تالاب به معنی آسیب به منابع معیشتی این افراد است. کشاورزی در حاشیه تالاب، ماهی‌گیری و گردشگری که در سال‌های گذشته به عنوان منابع درآمدی اصلی مردم این منطقه شناخته می‌شد، اکنون در معرض خطر جدی قرار دارند.

زنگ خطر برای سایر تالاب‌ها

در حالی که سال گذشته کارشناسان بر لزوم اقدامات فوری برای احیای تالاب و جلوگیری از بحران‌های بیشتر تأکید کردند، هنوز به نظر می‌رسد که اقدامات مؤثری در این زمینه انجام نشده است. مدیریت منابع آبی، اصلاح سیستم‌های آبیاری و کنترل آلودگی‌ها باید در اولویت قرار گیرد. بدون این اقدامات، بحران تالاب انزلی به سرعت می‌تواند به یک فاجعه زیست‌محیطی تبدیل شود که تأثیرات آن به تمام کشور گسترش یابد.

این بحران باید به عنوان زنگ خطری برای سایر تالاب‌ها و دریاچه‌های کشور در نظر گرفته شود. اگر مسئولان به وضعیت تالاب انزلی توجه نکنند، ممکن است شاهد گسترش این بحران‌ها در دیگر نقاط کشور باشیم. از این رو، ضرورت اقدامات فوری و اصلاحات بنیادین در مدیریت منابع آبی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

---