پرتقال و حفظ سلامتی ما

پرتقال از خانواده Rutaceae بوده و به انگلیسی Orange نامیده می شود. منشأ آن را از چین و آسیای جنوب شرقی می دانند. این میوه در طب سنتی چینی كاربردهای فراوانی داشته است. هم اكنون به طور وسیعی در سراسر دنیا پرورش داده می شود و مشهورترین مركبات است.

درختان یا درختچه های همیشه سبزی كه مركبات بر روی آنها رشد می كنند، می توانند به 10 متر یا بیشتر هم برسند. مركبات به لحاظ اینكه سرشار از «ویتامین C» هستند معروف می باشند. دانشمندان كشف كرده اند كه این میوه ها همچنین از انواع وسیعی مواد مغذی گیاهی و انواع مختلف فیبر غذایی برخوردار هستند. 

مشخصات

پرتقال درختی است یا به عبارت بهتر درخت كوچكی است دارای برگ های سبز، گل ها و میوه آن معطر و گل های آن به رنگ سفید و میوه آن متوسط (در برخی ارقام درشت)، پوست آن نارنجی كمی ناصاف و گوشت آن شیرین و یا ترش و بسته به انواع مختلف دارای رنگ زرد، زرد تیره و قرمز می باشد.

درخت پرتقال و به طور كلی مركبات، درجه حرارت پایین را تحمل نمی كنند و باید در مناطق نیمه حاره ای و در آب و هوای مدیترانه ای با زمستان های نسبتا گرم كاشته شوند. درجه حرارت كمتر از 4 تا 5 درجه سانتی گراد در مدت طولانی به آنها صدمه می زند.

در مناطق شمال ایران و همچنین در جنوب ایران كاشته می شود. ارقام مختلف پرتقال را با پیوند شكمی روی پایه های نارنج كه از بذر حاصل شده باشند، به دست می آورند. در برخی موارد برای به دست آوردن ارقام جدید با كاشتن بذر پرتقال نیز برای تكثیر آن استفاده می شود. نهال های بذری خیلی دیر بارور می شوند، ولی پوست میوه آنها نازك تر و طعم آنها نیز شیرین تر می شود.

مواد مغذی پرتقال 

علاوه بر محتوای بالای «ویتامینC»، پرتقال تأمین كننده یك سری مواد مغذی گیاهی حفاظت كننده و آنتی اكسیدان شامل آلفا و بتاكاروتن، لوتئین و بتا كه پیتوزانتین می باشد.  

آب پرتقال

این آبمیوه را می توان به طور تازه و یا به صورت بسته بندی شده و فرآیند شده مصرف نمود. یك لیوان معمولی آب پرتقال تازه، تأمین كننده 800 میلی گرم «ویتامین C»‌ و 400 میلی گرم فولات می باشد. به هنگام مصرف مداوم روزانه میوه و سبزیجات، یك لیوان آب پرتقال به عنوان یك «واحد»‌ میوه محسوب می گردد. 

خواص و كاربرد پرتقال

پوست و آب پرتقال تقویت كننده معده، ضد نفخ، محافظت كننده از بروز عوارض كمبود «ویتامین C» و ادرارآور می باشد. مصرف جوشانده پوست آن، برای آرام كردن سرفه، رفع سرماخوردگی و سوء هاضمه مفید می باشد. پوست آن به عنوان مرهم برای اگزما و ناراحتی های پوستی مفید است. جوشانده برگ های پرتقال مانند سایر مركبات برای شستشوی ورم ها و كاهش درد آنها نافع است. پرتقال به طور كلی ضد اسپاسم و آرام بخش است.

اسانس پرتقال اثر ضد عفونی كننده دارد و از پوست آن گرفته می شود، اما چون خیلی زود فاسد می شود، همیشه باید تازه مصرف شود و اگر نگهداری شود برای مدت كم، در جای تاریك و خنك باید گذاشته شود.

در هند معتقدند كه میوه پرتقال خون را تصفیه می كند و تشنگی را فرو می نشاند و اشتهاآور است. آب پرتقال برای رفع ناراحتی های صفراوی و اسهال های صفراوی نافع است. در چین تخم پرتقال را له كرده و شب روی پوست صورت می گذارند و معتقدند كه برای برطرف نمودن چین و چروك صورت نافع است. برگ پرتقال در هند و چین به عنوان مسكن و در فیلیپین در موارد هیستری و سكسكه كاربرد دارد. دم كرده گل ها و شكوفه آن در موارد آشفتگی و دل به هم خوردگی مفید و مسكن و آرام بخش است و سوء هاضمه را رفع می كند.

در طب چینی پرتقال به طور منظم برای تحریك دستگاه گوارش و درمان یبوست به كار می رود. آنها معتقدند كه پرتقال در مقابله با اسهال خونی، سوء هاضمه و تشكیل بیش از حد مخاط مفید است. در موارد استرس و بی خوابی برای آرام كردن اعصاب پرتقال داده می شود. از دیر باز پرتقال را برای توانایی آن در مبارزه علیه اسكوروی (كمبود ویتامین C) و حفظ استحكام لثه ها می شناخته اند.

مصرف پرتقال سبب قلیایی نمودن خون شده و اعمال عضلات را تسهیل می كند. به علاوه بدن را در برابر ابتلا به انواع عفونت حفظ می كند. عصاره پرتقال گاهی در كیك سازی مورد استفاده قرار می گیرد.  

فواید كلیدی پرتقال:  

* به مبارزه علیه بیماری های قلبی كمك می كند.

* در افراد سیگاری، به حفظ مقدار «ویتامین C» بدن كمك می كند.

* با سرماخوردگی مقابله می كند.

* نقش حفاظتی در برابر مبتلا به سرطان دارد.  

چه مقدار مصرف كنیم؟

یك پرتقال متوسط به وزن 160 گرم، 25 درصد دریافت توصیه شده روزانه بزرگسالان برای فولات (از جمله ویتامین های گروه B ) و بیش از دو برابر نیاز به دریافت «ویتامین C»‌ را تأمین می كند. 

انتخاب و نگهداری:

- انواعی از پرتقال را كه دارای پوست نازك بوده و نسبت به اندازه شان، سنگین هستند، انتخاب كنید.

- پرتقالی را كه دارای قسمت های نرم است، انتخاب نكنید، چون نشانگر خرابی آن است.

- در صورتی كه پوست آن شل و چروك خورده باشد، نشانگر ماندگی میوه است.  

نحوه مصرف:

- ترجیحا میوه را به صورت تازه مصرف كنید.

- به سالاد میوه یا سبزیجات، پرتقال اضافه كنید.

- در كنار انواع غذاهای گوشتی، به منظور افزایش جذب آهن غذا، از پرتقال یا آب آن استفاده كنید، خصوصا افزودن آب پرتقال به مرغ آب پز بسیار طعم خوبی به غذا خواهد داد.

- داخل كیك، میلك شیك (مخلوط با شیر) و انواع شربت از پرتقال استفاده كنید. به علاوه از آن در تهیه مارمالاد می توانید استفاده نمایید.