آفتاب و دخیل‌ها
آفتاب و دخیل‌ها
اگر حاجتی دارید و می‌خواهید زود جواب بگیرید من به شما آران و بیدگل را معرفی می‌كنم. شما در عرض چند ساعت می‌توانید با حدود چهل امامزاده درد دل كنید و به داستان‌هایی كه اهالی مجاور هر امامزاده ازحاجت‌های داده شدة امامزاده محله‌شان برایتان تعریف می‌كنند، گوش دهید.
در هیچ كدام از شهرهای ایران، یك‌جا این تعداد امامزاده نمی‌توانید زیارت كنید. اینجا هر محله‌ای، یك امامزاده دارد. تنها رنگ متفاوت در این شهرِ یك‌دست خاكی، آبی گنبدها است.
اگر كنار یكی از این گنبدها بایستید و با دست روی چشمتان سایه بیندازید (اینجا هر چه نداشته باشد به اندازه همه دنیا آفتاب دارد) می‌توانید بدون هیچ مانعی كویر مركزی ایران را ببینید.
اینجا دروازه كویر است. دو روستای بزرگ بسیار قدیمی كه اكنون با هم یكی شده اند و شهری بزرگ را ساخته‌اند و با این‌كه در نقشه به هم چسبیده‌اند، اگر به یك بیدگلی بگویید شما آرانی هستید، سریع حرف شما را رد و اصلاح می‌كند و بر عكس.
نظام وفا شاعر و نمایش نامه‌نویس و صاحب مجله وفا در آران به دنیا آمده. یحیی آرین‌پور می‌گوید: او نخستین كسی بود كه بر نیما تأثیر شگرفی گذاشت و به قول خود نیما، تشویق‌ها و مراقبت‌های او بود كه او را به خط شعر گفتن انداخت .
وطن به بیدگل، اما كسی ندید صباحی/ به دست، دستة گل یا به فرق شاخة بیدم.
این آخرین بیت شعری است كه روی سنگ قبر رفیق شفیق هاتف اصفهانی، كنده شده. صباحی بیدگلی دویست سال پیش این شعر را گفته.
مسجد نقشینه در بیدگل و مسجد قاضی در آران، از مساجد كهن سال و قدیمی‌اند با شبستان‌ها و مقرنس‌كاری‌های زیبا.
روایت است كه زینت بیگم، عمه شاه عباس و بانوی اول حرم، یكی از شفاگرفته‌گان امامزاده قاسم بیدگل است و بنای امامزاده هم به اشارة او ساخته شده .
اینجا كویر مرنجاب است كه كاروانسرای مرنجاب درست وسط آن است. كاروانسرایی كه بین راه كاشان و گرمسار (یكی از مسیرهای جاده ابریشم) است . كنار كاروانسرا هم ، دریاچه نمك قرار گرفته. مساحت دریاچه تقریبا به اندازه كشور قطر است. از آران و بیدگل دو ساعتی راه است تا دریاچه نمك.
برای تمامی بیماران (روحی و جسمی) این سفر را تجویز می‌كنیم. هیچ كجای طبیعت مانند كویر بی‌صدا نیست. آن‌قدر كه شك می‌كنید نكند كر شده‌اید.
فقط گاه گاهی صدای ماشینِ آدم‌ها، كویر را از خواب بیدار می‌كند. اگر شب هم ماندید كه دیگر خودتان صاحب كرامات می‌شوید. البته در طول شب چند تا عقرب هم ممكن است سری به شما بزنند تا تنها نمانید
اینجا ساختمان مزرعه صالح‌آباد است. خانه‌ای كه روزگاری پر از رفت و آمد بزرگان مملكت بود. مزرعة مبصر‌الممالك پدر صالح‌ها؛ اللهیار و جهانشاه و پاشاصالح. اگر آن‌ها را نمی‌شناسید از پدرهایتان بپرسید، می‌شناسند. اندرین كشور هركس لاف یاری می‌زند/ یار بسیارست اما هركس اللهیار نیست. این بیت را دكتر افشار گفته
دخیل‌آقا ناظرناظرحضرت یكی از خادمین ارثی هلال علی بوده. پدرش و پدر بزرگش هم خادم امامزاده بوده‌اند. دخیل‌آقا جای قبر تمامی بزرگانی كه در صحن دفن بوده‌اند را به من نشان می‌دهد (به خاطر این‌كه سنگ قبرها را در نوسازی حرم كنده‌اند و الان هیچ نشانی از آن‌ها نیست.) و اشعار و ماده تاریخی همه را بدون كلمه‌ای كم و زیاد برای من می‌خواند (با این‌كه هشتاد و چند ساله است).
از زحمات پدرش می‌گوید وقتی كه گلدسته‌ها را می‌ساخته و از مقاومت خودش می‌گوید در برابر مردم كه می‌خواستند سر در هفتصد ساله صحن را به بهانة كوچك بودن خراب كنند. و كردند.
می‌گوید من تا آخرین لحظه پای بنا ایستادم و مردم به من سنگ زدند و بنا را خراب كردند. و در آخر می‌گوید: «هر بنا مانند یك سند است.» (لطفاٌ چند بار این جمله را با خودتان تكرار كنید. دخیل‌آقا چند شعر زیبا هم گفته كه جا كم است و فونت ریز و...
اینجا زیارتگاه پسر امام علی‌ست. می‌گویند امام علی بعد از دیدن او رو به آسمان كرد و گفت: «هذا هلال وجهه» به همین خاطر به هلال علی معروف است. روز بیست و یكم رمضان، روز زیارتی این‌جاست. نصف مردم كاشان و آران روز شهادت امام علی این‌جایند. اینجا یك گنجینه هم دارد كه از همت اللهیار صالح است. گنجینه كتابخانة هلال ابن‌علی حدود پانصد نسخه خطی دارد كه از بسیاری از آن‌ها، فقط یك نسخه در دنیا موجود است. البته خدا را شكر مسئولین كتابخانه متوجه اهمیت نسخه‌ها هستند
اینجا هم بقعه یكی امامزادگان بیدگل است. شاهزاده هادی فرزند امام چهارم كه مردم بیدگل هنگامی كه اختلافی بین‌شان پیدا می‌شود به این امامزاده قسم می‌خورند. بنای صفوی با یك صحن زیبا. زیر گنبد فرشتگانی دسته گل به دست پرواز می‌كنند و می‌خندند. (البته چند وقتی است كه پیراهن و شلوارهای شكلاتی به آن‌ها پوشانده‌اند)
اینجا شهر هراسكان است. شهری در دل كویر .با قدمتی چند هزارساله. هنوز میراث فرهنگی سراغ اینجا نیامده ولی عاشقان عتیقه با بولدوزر به اینجا می‌آیند و ویرانه‌ها را دنبال عتیقه زیر و رو می‌كنند. وقت راه رفتن در اینجا بارها تكه‌های سفالی چند هزارساله زیر یایتان صدا می‌كنند.
قرار است سال دیگر یك هیأت باستان‌شناسی به هراسكان بیاید. البته اگر تا آن وقت چیزی باقی مانده باشد
نویسنده : ابوالفضل شاهی
مطالب مربوط به استان:
سابقه تاریخی وآثار باستانی اصفهان