منظور از چشمه نور چیست؟ پایه دوم ابتدایی

برای این كه جسمی دیده شود باید به آن نور بتابد، نوری كه به جسم می تابد، از سطح آن بازتابش پیدا می كند. اگر نور بازتابش شده به چشم ما برسد، آن جسم را می بینیم، پس هرشیی كه از آن نور به محیط بتابد، یک چشمه نور است.‏ چشمه های نور به دو نوع كلی تقسیم می شوند.

-چشمه های نقطه ای
- چشمه های گسترده

چشمه نور نقطه ای چیست؟

هرگاه منبع تابش نور به صورت روزنه ای كوچک باشد، آن را چشمه نقطه ای نور می نامند. اگر صفحه ايی از مقوا را كه روی آن روزنه ی كوچکی ايجاد شده است، در مقابل چراغ روشنی قرار دهيم، نور چراغ پس از گذشتن از روزنه منتشر می شود و روزنه مانند یک چشمه نور كوچک عمل ممی كند كه به آن چشمه ی نقطه ای نور می گويند. هرگاه یک چشمه نور، بسیار كوچک باشد یا فاصله از آن به حدی زیاد باشد كه مانند یك نقطه رویت ‏شود، آن را چشمه نور نقطه ای می نامیم، مثالهایی برای یك چشمه نور نقطه ای هستند.‏

‏-‏ یک ستاره
‏-‏ یک لامپ روشن از فاصله چند صد متری
‏-‏ روزنه ای در یك صفحه كدر در مقابل شعله یك شمع ‏
‏-‏ هر نقطه دلخواه از یك منظره یا هر ناحیه كوچك دلخواه از یك جسم

چشمه نوری كه ابعاد آن در مقایسه با فاصله از آن ناچیز باشد، یک چشمه نور نقطه ای است.‏ از یک چشمه نور نقطه ای، پرتو ها یا شعاع های بی شمار نور، به صورت شعاع های یک كره، به همه ‏جهات محیط چشمه (یا ناحیه ای از آن محیط) منتشر می شود، این پرتوها را پرتوهای شعاعی می نامیم، از یک چشمه نور نقطه ای، پرتوهای شعاعی منتشر می شود.‏

 

چشمه نور گسترده ‏ چیست؟

هرگاه منبع تابش نور بزرگ باشد چشمه گسترده نور نامیده می شود. در واقع هر چشمه گسترده شامل تعداد زیادی چشمه نقطه ای است. یک شی نورانی مانند خورشيد، چراغ روشن، شعله ی شمع را چشمه ی نور گسترده نامیده می شود، چشمه های نور غیر نقطه ای را چشمه های نور گسترده می نامند، مثال هایی برای چشمه ‏نور گسترده:

‏-‏ خورشید
‏-‏ چراغ مطالعه
‏-‏ هر یك از اشیای اطراف ما مانند یک گلدان (در محیط غیر تاریک)‏

هر چشمه نور در شرایط مختلف می تواند گسترده یا نقطه ای باشد و این به فاصله آن چشمه نور از ما و میزان روشن کردن محیط اطراف توسط چشمه نور دارد یعنی لامپی که در نزدیکی ما قرا دارد یک چشمه نور گسترده است چون فضای زیادی را روشن کرده اما همین لامپ اگر در فاصله دور دیده شود یک منبع نور نقطه ای در نظر گرفته می شود.

تقسيم بندی اجسام غير منير از نظر عبور نور از آن ها:

- اجسام شفاف: اجسامی كه نور از آن ها عبور می كند مانند؛ شيشه، هوا، آب

- اجسام نيمه شفاف: اجسامی كه نور از آن ها عبور مي كند ولی از پشت آن ها اجسام ديگر به طور واضح ديده نمي شوند. مانند؛ شيشه های مات، كاغذ كالک

- اجسام كدر: اجسامی كه نور از آن ها عبور نمی كند. مانند؛ آجر، مقوا، چوب و غیره.

شواهد نشان می دهد که نور عموما به صورت خط مستقیم حرکت می کند. این واقعیت که کسی نمی تواند از مقابل یک جسم کدر طرف دیگر آن را ببیند مثالی آشکار از این شواهد است.

سایه ای که به وسیله ی خورشید در پشت جسم کدر تشکیل می شود، محیط مشخص و واضحی دارد که به وسیله منبع نوری بزرگ، اما بسیار دور پدید آمده است.

البته، منبع نور کوچک ولی نزدیک به جسم کدر، سایه های مشخصی را در پشت جسم تشکیل می دهد این امر نشان دهنده آن است که نور به صورت خط مستقیم سیر می نماید، زیرا اگر نور از مسیر راست منحرف می شد سایه ی جسم مرز مشخصی نداشتند.

پس نتیجه می گیریم که هر جسمی نور تولید کند چشمه نور نامیده می شود یکی از منابع طبیعی نور، خورشید است که منبع اصلی نور و گرما برای زمین است.

انرژی نورانی خورشید در اثر فعل وانفعالات هسته های اتم مواد موجود در خورشید تولید می شود، از چشمه های طبیعی دیگر نور می توان ستارگان را نام برد، بعضی از موجودات زنده نظیر کرم شب تاب می توانند از خود نور کنند.

منابع مصنوعی نور عبارتند: از شمع، چراغ نفتی، لامپ الکتریکی و غیره می باشند. هر جسم داغ که به حالت التهاب رسیده باشد چشمه نور است. نوری كه از خورشید به زمین می رسد، از رنگ های گوناگونی تشكیل شده است. همچنین از نور برای دادن پیام مثل چراغ راهنمایی، حرکت خودروها به چپ و راست، برای درخواست کمک و غیره استفاده می شود. 

سوالات درس چشمه نور پایه دوم ابتدایی

چشمه ی نور چیست؟
هر چیزی که از خود نور بدهد چشمه ی نور است.

انواع چشمه ی نور را نام ببرید؟
چشمه ی نور طبیعی و چشمه ی نور مصنوعی

چند چشمه ی نور طبیعی نام ببرید؟
خورشید، ستاره، کرم شتاب

چند چشمه ی نور مصنوعی نام ببرید؟
شمع روشن، چراغ قوه ی روشن و ماه

پر نور ترین چشمه ی نوری که می شناسید چیست؟
خورشید

برای دیدن اجسام چه چیزهایی احتیاج داریم؟
- چشم سالم
- چشمه ی نور
- جسم

از نور چه استفاده هایی می کنیم؟
برای مطالعه کردن، دیدن، عکاسی، راهنمایی، روشنایی، اعلام خطر و هشدار

چگونه می توان سایه ی جسمی را کوچک تر کرد؟
با دور کردن چشمه ی نور از جسم

چگونه می توان سایه ی جسمی رابزرگ تر کرد؟
با نزدیک کردن چشمه ی نور به جسم.

چه زمانی سایه ی جسم در اطرافش درست می شود؟
زمانی که چشمه ی نور در بالای آن باشد.

پرنورترین چشمه‌ی نور چیست؟
نور خورشید.

چه اجسام دیگری از خودشان نور دارند؟
لامپ، چراغ راهنمایی، چراغ مطالعه، فانوس، چراغ ماشین.

چرا در روز که لامپ‌ها روشن نیستند، می‌توانیم ببینیم؟
چون نور خورشید همه‌جا را روشن کرده است.

آیا برای دیدن فقط نور لازم است؟
برای دیدن بیشتر چیزها نور لازم است.

آیا چراغ راهنمایی چشمه‌ی نور است؟
بله چراغ راهنمایی کمک می‌کند که ماشین‌ها تصادف نکنند و آدم‌ها به موقع از خیابان عبور کنند.

هر رنگ نور چراغ راهنما چه پیامی را به راننده‌ها می‌دهد؟ 
- زرد؛ باید احتیاط کنیم. 
- قرمز؛ نشانه ایست است. 
- سبز؛ یعنی حرکت کنیم. وقتی چراغ مخصوص عابر پیاده قرمز است. وظیفه‌ی ما چیست؟
باید بمانیم و حرکت نکنیم تا ماشین‌ها حرکت کنند.

---