برنده و بازنده اعتراضات بنزینی چه کسانی بودند؟

دولت ترامپ تا جایی که می‌توانست تحریم‌ها علیه حکومت و مردم ایران را تشدید کرد. بیشتر از یک سال از شروع سیاست فشار حداکثری می‌گذرد و تا امروز نتیجه دلخواه ترامپ به دست نیامده است.

رهبر ایران شهریور امسال گفته بود که آمریکا مذاکره با ایران را نتیجه سیاست فشار حداکثری می‌داند: «سیاست دولت آمریکا، فشار حداکثری به ایران در قالب تحریم‌های گوناگون، تهدید و یاوه‌گویی‌های مختلف است، چراکه دولت کنونی آمریکا معتقد است با رودربایستی و تعارف نمی‌توان جمهوری اسلامی را به‌ زانو درآورد و وادار به تواضع و قبول کرد. رژیم ایالات‌متحده به دنبال آن است که هم برای رقبای داخلی خود و هم برای اروپایی‌ها این را به‌ عنوان یک سیاست قطعی جا بیندازد که تنها راه مواجهه با ایران، فشار حداکثری است. هدف آن‌ها از مذاکره این است که به همه ثابت کنند فشار حداکثری جواب داد و مسئولان جمهوری اسلامی برخلاف آنکه می‌گفتند مذاکره نمی‌کنیم مجبور شدند پای میز مذاکره بیایند، بنابراین تنها راه مواجهه با ایران، فشار حداکثری است.»
علاوه بر رهبر ایران بسیاری از کارشناسان جهانی هم معتقد بودند سیاست فشار حداکثری شکست‌خورده است. وبگاه روزنامه «ایندیپندنت» در گزارشی به بررسی سیاست‌های دولت آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران پرداخته و به نقل از تحلیلگران سیاسی نوشت «کارزار فشار حداکثری ترامپ نتیجه عکس داده و شکست خواهد خورد.»

همچنین نشریه فارین پالیسی نوشت سیاست فشار حداکثری بر ایران شکست‌خورده و نیروهای همسو با ایران در منطقه، قدرتمندتر از همیشه هستند. دولت دونالدترامپ از زمان به دست گرفتن سکان ریاست جمهوری آمریکا راهبرد فشار حداکثری را برای اصلاح مسیر سیاست‌های امنیتی و خارجی ایرانی‌ها در پیش‌گرفته است. این راهبرد عمدتاً بر تحریم‌ها برای تغییر رفتار ایران با پیچیده کردن دسترسی‌اش به بازارها و زیرساخت‌های مالی بین‌المللی استوار بوده است. اما این رویکرد در تغییر سیاست خارجی ایران به موفقیتی نرسیده است. 

اندیشکده امریکن کانزروتیو هم بر این باور است با توجه به اینکه بنیان فکری سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران، به‌ طور اصولی ذاتاً اشتباه است این سیاست واشنگتن محکوم‌ به شکست بوده و هیچ امیدی نیز برای حفظ توافق هسته‌ای ایران (برجام) وجود ندارد.

آمارها هم ادعای تحلیلگران مبنی بر شکست سیاست حداکثری را تایید می‌کند شاخص‌های اقتصادی ایران در یک سال اخیر نه‌ تنها بدتر نشده بلکه در بسیاری از موارد اوضاع بهتر شده است. در یک سال اخیر که سیاست فشار اکثری دنبال شده قیمت سکه، قیمت دلار، نرخ بیکاری و نرخ تورم کاهش‌یافته است.
اما در روزهای اخیر مسئولین برای کمک به اقشار ضعیف نحوه توزیع یارانه بنزین را تغییر دادند. در این طرح قیمت بنزین بین 50 تا 200 درصد گران شد و پول حاصل از آن بین شهروندان تقسیم می‌شود.

دولت درآمدی از گرانی بنزین ندارد و قرار نیست این پول برای هزینه‌های دولت صرف شود. این طرح به دلیل بی‌تدبیری در زمان و نحوه اجرا با مخالفت مردم روبرو شد و منجر به اعتراضات بنزینی شد.
اما این اعتراضات خیلی زود رنگ عوض کرد و برخی افراد اقدام به تخریب گسترده اموال عمومی کردند. خرابی‌های گسترده، کشته و زخمی شدن برخی شهروندان و اختلال اینترنت بازتاب زیادی در دنیا داشت.

برخی رسانه‌های خارجی این اعتراضات را نتیجه به ثمر نشستن سیاست فشار حداکثری آمریکا می‌دانند. تحلیلگر نشنال ریوو می‌نویسد کمپین ترامپ علیه ایران موفق شده و اقتصاد ایران را مختل کرده است. ایلان برمن از اعضای اندیشکده شورای سیاست خارجی آمریکا بعد از اعتراضات بنزینی از نتایج کمپین ترامپ نوشت.

شواهد میدانی نشان می‌دهد خشونت گسترده در ناآرامی‌های اخیر ارتباط چندانی با مردم معترض ندارد. معترضین بازنده اصلی ناآرامی‌ها بودند و خواسته‌هایشان در حاشیه خشونت و خرابی اخیر قرار گرفت. آمریکا توانست از اجرای نسنجیده طرح بنزینی دولت بیشترین سود را ببرد و شکست تحریم‌ها را مخفی کند.

هم‌زمان با اعتراضات بنزینی در ایران، ناو آبراهام لینکلن که 8 ماه در دریای عمان و دریای سرخ و خلیج عدن و... پرسه می‌زد و جرائت آمدن به خلیج‌فارس را نداشت هم‌زمان با این ناآرامی‌ها وارد تنگه هرمز شد.

این اولین بار نیست که آمریکا از آشوب و ناآرامی در ایران برای خودش ماهی می‌گیرد! ایده فشار حداکثری علیه ایران بعد از اعتراضات دی‌ماه 96 ایران طرفداران زیادی پیدا کرد. سال 88 هم بعد از ناآرامی‌های ایران طرف غربی امیدوار شد و تحریم‌ها علیه ایران را شدت بخشید.

 

---