خانم‌ها بیشتر مراقب کم‌خونی باشند

زنان یکی از اعضای مهم هر اجتماعی به شمارمی روند و این قشر مهم و تأثیرگذار در نقش‌های مختلف مادر و همسری در خانواده نمود می‌یابند. اینکه گفته می‌شود دختران، مادران آینده هستند از آن جهت حائز اهمیت است که خانواده‌ای سالم، مادر یا همسری سالم را می‌طلبد بر این اساس باید برای این قشر مهم جامعه برنامه‌های ویژه درمانی و بهداشتی دید تا دچار آسیب نشوند. یکی از موضوعات مهم در مورد زنان که بارها و بارها مطرح شده است، کم خونی آن‌ها است و از این جهت برنامه‌ای خاص تحت عنوان توزیع قرص آهن در مدارس دخترانه سال‌های سال است که اجرا می‌شود.
بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی، کم خونی بر روی باروری ۵۰۰ میلیارد زن در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد. و براساس توصیه این سازمان، کودکان ۷ تا ۱۴ سال باید در طول سال ۱۲ هفته را به صورت مداوم قرص آهن مصرف کنند و نوجوانان به ویژه دختران نیز باید ۱۶ هفته (۴ ماه) در سال را قرص آهن استفاده کنند و در زمان بارداری توصیه می‌شود از ماه چهارم تا سه ماه بعد از زایمان به منظور جلوگیری از کم‌خونی قرص آهن مصرف شود.

کم‌خونی در افراد به سه مرحله تقسیم می‌شود:
در مرحله اول آهن مورد نیاز بدن از مواد غذایی تأمین نمی‌شود و بدن از ذخایر موجود استفاده می‌کند.
مرحله دوم زمانی است که حامل‌های آهن در بدن کم می‌شود به نحوی که پس از تخلیه ذخایر آهن بدن، آهن موجود در بافت‌ها نیز کاهش می‌یابد و ترانسفرین که پروتئین حامل آهن در خون است و آهن مورد نیاز برای ساخت هموگلوبین را به بافت‌های خون‌ساز می‌رساند، کاهش می‌یابد اما، از میزان هموگلوبین کاسته نمی‌شود.
مرحله سوم نیز شامل کاهش ذخایر حامل‌های آهن و هموگلوبین خون در بدن بوده و این مرحله خود را به صورت فقر آهن نشان می‌دهد و این شرایط زمانی بروز پیدا می‌کند که منابعی که فرد مصرف می‌کند از نظر آهن فقیر است و جذب آهن در رژیم غذایی کاهش می‌یابد.

مهران ایزدیار؛ متخصص خون در این زمینه می‌گوید: کم خونی فقر آهن از بیماری‌های شایعی است که باید در افراد در صورت مبتلا به این بیماری آن را درمان کنند.
وی ادامه می‌دهد: در زمان بارداری، کودکی و نوجوانی افراد آهن بیشتری را نیاز دارد، گاهی به دلیل خونریزی شدید در دوران قاعدگی، بیماری‌های گوارشی مانند زخم ‌معده و هم‌چنین خونریزی شدید بینی در کودکان، فرد دچار کم‌خونی شده و آلودگی‌های انگلی و اسهال نیز منجر به فقر آهن و کم‌خونی در بدن می‌شود.
این پزشک، راه‌های تأمین آهن بدن از طریق تغذیه می‌داند و می‌افزاید: افراد می‌توانند آهن مورد نیاز بدن خود را از طریق مصرف گوشت قرمز، جگر، ماهی، حبوبات و مرغ تأمین کنند و در کنار این مواد می‌توانند مصرف ویتامین C را افزایش دهند. 
ایزدیار با بیان اینکه لازم است افراد برای تأمین آهن خون خود از سبزیجات و حبوبات استفاده کنند، اضافه می‌کند: باید گوشت قرمز نیز مصرف شود چراکه باعث می‌شود جذب آهن، بیشتر و سریع‌تر انجام شود و خوردن انواع توت خشک، خشکبار مانند پسته و بادام، کشمش، خرما و برگه‌ها نیز برای رفع کمخونی مفیدند.

مصرف چای بعد از غذا ممنوع

وی تصریح می‌کند: یک ساعت قبل و دو ساعت بعد از مصرف غذا چای مصرف نشود چراکه تانن موجود در آن جذب آهن را مختل می‌کند.
این متخصص خون با اشاره به اینکه فیتات موجود در نان نیز عامل جذب نشدن آهن در بدن است، می‌گوید: زمانی که خمیر برخی نان‌ها به اصطلاح «ور» نیامده حاوی مقدار زیادی فیتات است که مانع جذب آهن در بدن می‌شود.

ایزدیار تصریح می‌کند: کلسیم نیز اجازه جذب آهن را نمی‌دهد و بهتر است در کنار مصرف مواد غذایی حاوی آهن، لبنیات مصرف نشود اما می‌توان ماست را استفاده کرد، چراکه ماست حاوی اسیدلاکتیک است و منجر به جذب آهن می‌شود.

وی اظهار می‌دارد: خستگی زودرس، بی‌حوصلگی، سیاهی رفتن چشم، بی‌تفاوتی، سردرد، سرگیجه، خواب رفتن و سوزن شدن دست و پاها از علایم کم خونی است و در موارد شدید نیز باعث تنگی نفس، تپش قلب، تورم قوزک پا و کاهش ضریب هوشی، حافظه و یادگیری و افت تحصیلی در افراد می‌شود.
ایزدیار، خستگی و احساس فرسودگی، رخوت و بی حالی، ریزش مو، بی قراری و ناراحتی، تنگی نفس و یا مشکل در تنفس، تمرکز ضعیف، تپش قلب، حساسیت به هوای سرد، درد قفسه سینه، وزوز گوش‌ها، سردرد، تأثیر بر حس چشایی، خشکی زبان، مشکل در بلعیدن غذا، سندرم پای بی قرار، ناخن‌های خشک را از نیز از دیگر علایم کم خونی فقر آهن می‌داند.

وی با بیان اینکه بسیاری از انواع کم خونی قابل پیشگیری نیستند، می‌گوید: کمبود خفیف آهن با تجویز فروسولفات یا فروگلوکونات همراه مصرف ویتامین C برای جذب بیشتر آن، قابل درمان است. تجویز ویتامین‌های خوراکی (اسیدفولیک) یا تزریق زیرجلدی ویتامین B۱۲، کمبودهای مربوط به کم خونی را درمان می‌کند.

---

منبع: ایرنا