جشنواره سی و ششم قبل از اکران

میلاد یا ملت؟

روابط عمومی سی و ششمین جشنواره ملی فیلم فجر، در اطلاعیه ای اعلام کرد بعد از تاکید دبیر جشنواره جهت حرفه‌ای‌تر شدن فضای رسانه‌ها و خروج از برج میلاد که طی هشت دوره اخیر میزبان اهالی رسانه در کنار هنرمندان و مدیران بوده است، بعد از بررسی گزینه‌های موجود در نهایت، پردیس سینمایی ملت به عنوان میزبان اهالی رسانه در این دوره از جشنواره توسط شورای سیاست‌گذاری انتخاب شده است. بعد از اعلام این خبر اظهار نظرهای مختلفی در موافقت و مخالفت با این تصمیم مطرح شد. 
با نزدیک شدن به شروع جشنواره و اعلام برخی رسانه ها مبنی بر تغییر این تصمیم، ابراهیم داروغه زاده در خصوص احتمال جابجایی مجدد محل برگزاری جشنواره فجر می گوید: «پردیس ملت همچون گذشته که اعلام کرده بودیم میزبان اهالی رسانه و فیلمسازان خواهد بود و همه امسال شاهد فضایی حرفه‌ای خواهند بود.»

واکنش ها به طراحی پوستر جشنواره

پوستر جشنواره فیلم فجر در دو دوره اخیر هویت یافته بود و به شیوه جشنواره کن با چهره بزرگان سینما همراه بود. در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر، طرح چهره خسرو شکیبایی روی پوستر جشنواره ملی فجر نقش بست و در پوستر سی و چهارمین جشنواره بین المللی فجر نیز تصویر عزت الله انتظامی ثبت شد. همچنین در پوستر سی و پنجمین جشنواره ملی فجر نیز چهره علی حاتمی بر پوستر نقش بست و در سی و پنجمین جشنواره بین المللی فیلم فجر، یکی از عکس‌های عباس کیارستمی، پوستر جشنواره شد. اما با انتشار پوستر جشنواره سی و ششم داستان تغییر کرد. برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها به شباهت این پوستر با طرح‌های آماده‌ای که با جست‌وجو در گوگل به دست می‌آید، اشاره کردند که پاسخ طراح پوستر را به دنبال داشت:
حمید بیدقی درباره استفاده از طرح‌های آماده برای پوستر جشنواره سی و ششم در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «قطعا بخش سرچ امری طبیعی، درست و مورد نیاز برای یافتن هر گونه بافت مورد نیاز برای طراحی‌های خاص هست. یعنی جستجوی گوگل برای کسی که با قطرات آب کار می‌کند، امری طبیعی است. پلاگین‌ها و تصاویر و بافت‌های سرچ شده خود به تنهایی قابلیت شکل گیری ندارد، آنها همچون قطعات تشکیل دهنده یک ساختمان با ذهن طراح کنار هم چیده می‌شوند و تشکیل طرح را می‌دهند. بنابراین استفاده از هر بافت نه تنها اشتباه نیست و به هیچ عنوان کپی نیست، بلکه امری حرفه‌ای، لازم و صحیح هست که در مورد این پوستر انجام شده و عجبا که این تکنیک و چیدمان خلاق، دیده نشده و حتی طراح متهم به کم کاری یا حتی کپی کاری می‌گردد... ».

بازبینی شورای سه نفره

روزنامه جوان با انتشار مطلبی مدعی شد که در جشنواره فیلم فجر امسال شورای سه نفره‌ ای پیش از نمایش فیلم‌های سینمایی برای هیات انتخاب، فیلم‌های متقاضی را تماشا می‌کنند تا اگر فیلمی مشکل داشته باشد، در همان مرحله حذف شود. ابراهیم داروغه زاده دبیر سی وششمین جشنواره فیلم فجر در واکنش به این ادعای روزنامه جوان اعلام کرد که این خبر شایعه‌ای بیش نیست و تمامی فیلم‌های راه یافته به جشنواره فیلم فجر توسط هیات انتخاب دیده و برگزیده خواهند شد. داروغه راده گفت: «این خبر شایعه‌ای بیش نیست و تمامی آثار راه یافته به سی و شمین جشنواره فیلم فجر توسط هیات انتخاب 7 نفره (محمود اربابی، احمد امینی، مجید رضابالا، پوران درخشنده، سیدجمال ساداتیان، حسین کرمی و محمدهادی کریمی) که اعضای هیات انتخاب سی و ششمین جشنواره ملی فیلم فجر هستند، دیده و انتخاب خواهند شد».

غیبت چند باره آشغال های دوست داشتنی!

امیریوسفی اولین بار سال 92 برای حضور «آشغال‌های دوست داشتنی» در جشنواره فجر اقدام کرد. همان سال مسئولان وزارت ارشاد و سازمان سینمایی اعلام کردند فیلم امیریوسفی در دسته فیلم‌هایی قرار می‌گیرد که از جریان فتنه حمایت می‌کند.  امسال در آستانه برگزاری جشنواره سی وششم خبرها باز هم حکایت از ثبت نام مجدد «آشغال‌های دوست داشتنی» داشت. با این تفاوت که امسال قبل از اعلام اسامی فیلم های انتخاب شده، گمانه زنی ها و اظهار نظر در مورد این فیلم بیشتر شد و طبق گفته امیریوسفی فیلم پروانه نمایش هم داشت.
در حالی که فیلم سینمایی «آشغال‌های دوست داشتنی» با در اختیار داشتن پروانه نمایش در موعد قانونی فرم شرکت در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر را پر کرده، در خبرها اعلام شده دبیرخانه جشنواره فیلم فجر مانع از نمایش این فیلم برای هیات انتخاب بخش سودای سیمرغ شده است.
از طرفی در حالی که  تمامی اعضای هیات انتخاب جشنواره سی و پنجم فیلم فجر بررسی «آشغال های دوست داشتنی» توسط این هیات را تکذیب می کردند سیمون سیمونیان مدیر دبیرخانه جشنواره تاکید کرد «آشغال های دوست داشتنی» به علت بررسی در دوره گذشته جشنواره برای حضور در جشنواره سی و ششم منع قانونی دارد. این در حالی است که خبرها حاکی از تقاضای حضور دو فیلم «امپراتور جهنم» و «شعله ور» در جشنواره است که آن ها در این مورد هم شرایط مشابه داشتند.
 بعد از حواشی پیش آمده و عدم نمایش «آشغال های دوست داشتنی» برای هیات انتخاب جشنواره فجر، سرانجام چند ساعتی مانده به اعلام اسامی فیلم ها سازندگان «آشغال های دوست داشتنی» با نگارش بیانیه ای از جشنواره فجر انصراف دادند تا محسن امیریوسفی در جمع فیلمسازانی که اکران عمومی فیلم هایشان را به حضور در جشنواره فجر ترجیح داده اند بپیوندد.

دخالت قوه قضاییه

هر سال در آستانه برگزاری جشنواره فیلم فجر در مورد انتخاب فیلم ها و داوری نهایی آثار، این حاشیه وجود دارد که افرادی خارج از هیات معرفی شده در این امر دخالت می کنند. حاشیه ای که هیچ وقت نه قطعی تایید می شود و نه رد. اما امسال در آستانه اعلام اسامی فیلم های انتخابی به نقل از مهدی افتخاری دبیر شورای ارتقای آگاهی‌های عمومی قوه قضاییه این خبر منتشر شده بود که ورود کارگروه فنی قوه قضاییه به بررسی فیلم‌های جشنواره فیلم فجر جدی‌تر شده و این کارگروه در انتخاب فیلم‌ها نقش دارد.
افتخاری در جریان توضیح فعالیت های اجتماعی قوه قضاییه گفته بود: «در جشنواره فیلم فجر به عنوان کارگروه فنی فیلم ها را مورد بررسی قرار می دهیم البته امسال ورودمان جدی تر شده و حتی در انتخاب فیلم هایی که قرار است در جشنواره انتخاب شود، نقش داشتیم»!
صحبت های دبیر شورای ارتقای آگاهی‌های عمومی، اطلاع رسانی و افکارسنجی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه خیلی زود با واکنش مواجه شد. عصر همان روز ابراهیم داروغه زاده دبیر سی و ششمین جشنواره ملی فیلم فجر در گفتگو با خبرگزاری مهر درباره این موضوع گفت: «جشنواره ما یک جشنواره شاخص است و یک هیات انتخاب دارد و تنها این هیات انتخاب فیلم ها را می بینند. هیچکس به جز هیات انتخاب فیلم‌ها را انتخاب نمی کند. او تاکید کرد: هیچ کس به جز هیات انتخاب نمی تواند در انتخاب فیلم ها نقشی داشته باشد».
بعد از گمانه زنی ها درباره نقش قوه قضاییه در انتخاب فیلم ها و حواشی که درباره احتمال اعمال شدن نظراتی غیر از هیات انتخاب فیلم مطرح شد، در نامه ای از طرف دبیرخانه شورای ارتقای آگاهی های عمومی، اطلاع رسانی و افکارسنجی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه، دخالت این نهاد در انتخاب فیلم ها تکذیب شد.

ابهام افروغ، پاسخ دارورغه زاده

با اعلام حضور «امپراور جهنم» و «شعله ور» در میان فیلم های انتخابی عماد افراغ در گفتگو با سینما سینما گفت: «سال گذشته كه عضو هيات انتخاب جشنواره فجر بودم نزديك به ۹۰ فيلم را ديديم و طبق انتظار از اين ميان فيلم‌هايي انتخاب شدند. فيلم «امپراتور جهنم» سرو صداي زيادي به پا كرد، صحبت‌هاي فراواني مطرح شد. اعضاي هيات انتخاب فيلم «امپراتور جهنم» را ديدند، البته فيلم ناقص بود. نظر هيات انتخاب هم اين بود كه اين فيلم در بخش مسابقه حضور نداشته باشد و فيلم را رد كرديم. عجيب بود با اينكه فيلم ناقص بود دوستان تمايل زيادي داشتند كه ما اين فيلم را ببينيم. رد كردن فيلم از سوي هيات انتخاب، هم به لحاظ فني رد شد هم به لحاظ مضموني»!
افروغ درباره فيلم «شعله‌ور» گفت: «اين فيلم نيز تا آنجايي كه به ياد دارم ناقص بود. فيلم اگر ناقص باشد و تمام نشده باشد نمي‌دانم قانون چه تصميمي را در قبال آن اتخاذ مي‌كند. شايد اجازه دارند كه دوباره نسخه كامل آن را ارايه دهند. براي مثال ما منتظر مي‌مانديم تا فيلمي آماده شود و بعد درباره آن نظر مي‌داديم. اين دو فيلم را ديديم. ناقص بود دوستان گفتند كه ما نسخه كامل آن را مي‌رسانيم. همان زمان وكالت داديم كه چند نفر از اعضاي هيات انتخاب اين دو فيلم را زماني كه كامل شدند ببينند و راي بدهند. حتما اين ميان، چند نفري فيلم را ديده‌اند و بعد وارد بخش چشم‌انداز شده است. صورت جلسه‌اي كه من امضا كردم اين بود كه اين فيلم‌ها نمي‌توانند در بخش مسابقه حضور پيدا كنند. ما زيربار هيچ فشاري نرفتيم و نپذيرفتيم و اعتقاد داشتيم اين دو فيلم از لحاظ فني و مضموني اعتبار كافي جهت حضور در بخش مسابقه جشنواره را ندارند. تهيه‌كننده و كارگردان فيلم «امپراتور جهنم» موضع بسيار بدي را در قبال ما اتخاذ كردند كه بنده هم جواب آنها را دادم. اين موضوع به تلويزيون هم كشيده شد. اخبار ٢٠:٣٠ مثل هميشه يك طرفه به قاضي رفت. بعد در منزل ما برنامه‌اي تهيه كردند كه آن موضع نادرست و تند را تعديل كرديم».

دبیر جشنواره فجر در پاسخ به ابهامات عماد افروغ گفت: «خود آقای افروغ در سخنانش از ناقص دیده شدن این دو فیلم سخن گفته است. بر اساس آیین‌نامه در صورتی‌که فیلمی ناقص به دبیرخانه ارسال شود با این شرط که در طول این مدت اکران نشود، مشکلی برای حضور در جشنواره نخواهد داشت. امسال نیز ۴ فیلم چنین شرایطی داشتند که دو فیلم از آن میان، توسط هیأت انتخاب، برای نمایش در بخش مسابقه سینمای ایران انتخاب شد».

با اعلام اسامی فلیم ها واکنش غائبین جشنواره به عدم انتخاب فیلم هایشان شروع شد. فرزاد موتمن جدی ترین معترض به نحوه انتخاب فیلم ها است. او در این باره به بانی فلیم می گوید: ««علاقه ای ندارم که درباره رفتاری که بروکراسی جشنواره با فیلم کرده چیزی بگویم. بزودی «سراسر شب» را برای جمع کثیری از منتقدین، نویسندگان و روزنامه نگاران سینمایی نمایش خواهیم داد تا افکار عمومی درباره آن قضاوت کنند».

بیشتر بخوانید: چه کسی مسئول انتخاب فیلم‌هاست؟ سرنوشت مبهم «آشغال های دوست داشتنی»

---

منابع: تابناک/ مهر/ سینما سینما/ بانی فیلم/ تبیان