لحظه طلایی عادل و دوستان

فرآوری: احمد رنجبر- بخش سینما و تلویزیون تبیان


تا سال ها می شنیدیم«گل .....» بعدش شد«توی دروازه».حالا هم می شنویم«توی دروازه»منتها نه همیشه. لحن بیان آن هم عوض شده و فقط یک نفر هست که«توی دروازه»را دو بار می گوید؛اولی را شمرده و دومی را شمرده تر. سرهنگ علیفر افتخار می کند که به چنین کشفی رسیده؛فوتبال دوست ها اما عاشق جمله های جدید هستند؛کاری که در دهه اخیر عادل فردوسی پور کرد و جواب گرفت. فراموش نکنیم؛منظورمان تک جمله های گزارش ها مثل«غزال تیز پای آسیا»،«چقدر خوبیم ما»،«طارمی هتریك می كنه یا پاس می ده؟»و ... نیست. دقیقا لحظه به ثمر رسیدن گل ها مد نظر است.
برای این که بدانیم هر گزارشگر بعد از گل چه می گوید به طور رندوم دست به انتخاب زدیم و گزارش های آن ها را آنالیز کردیم. ابتدا شرح مختصری از شرایط مسابقه نوشته و عین جمله ها را بعد از به ثمر رسیدن گل ها روایت کرده ایم.

عادل فردوسي پور
مسابقه: استقلال - پدیده /هفته پنجم ليگ برتر
صحنه هاي گل را چطور گزارش كرد؟
گل اول: پشت محوطه جريمه، قاضي ضربه رو مي زنه(صدا بالا مي رود)؛چه گلي زد.(سكوت 5 ثانيه اي) چه ژست قشنگي هم داشت بعد از گل؛خوشحالي فروخورده.
گل دوم: مي ندازه در عمق ...چه پاسي ... مهربان... ضربه او و گل؟ بله گل. گل دوم رو مهربان مي زنه. دو بر صفر براي تيم پديده. دوربين رفت روي عليرضا منصوريان...
نکته ها: مهم ترین ویژگی فردوسی پور عدم پایندی به کلمات کلیشه ای در گزارش ها است و موقع به ثمر رسیدن گل ها سعی می کند از اصطلاحات رایج مثل «توی دورازه» استفاده نکند. این بار هم چشمش باز بود و کنش و واکنش های بعد از گل را به خدمت گزارش درآورد. بعد از این که گفت «چه گلي زد» سکوت قاضی را به «خوشحالی فروخورده» تعبیر کرد. خودش هم مثل قاضی ساکت ماند تا بهت ورزشگاه آزادی بهتر نمایان شود. گل دوم در شرایط نامتعادل وارد دروازه استقلال شد و فردوسی پور با طرح علامت سوال، خود را در مقام یک بیننده قرار داد که آیا توپ مهربان گل می شود یا نه؟
محمد رضا احمدي
مسابقه: بارسلونا - رئال مادرید /بازي رفت سوپرجام اسپانیا
صحنه هاي گل را چطور گزارش كرد؟
گل اول:فرصت براي رئال(صدا بالا می رود) و توي دروازه. جرار پيكه گل به خودي مي زنه و دروازه بارسا باز مي شه... رئال مادريد يك، بارسولانا صفر. و حالا كاملا سوژه رئالي ها جور مي شه تا بتوانند براي پيكه داستان جديدي ايجاد بكنند.
گل دوم:(کمی قبل از این که مسی پنالتي بزند): به دنبال بیست و چهارمین گلش دربرابر رئاله؛ مي زنه و توي دروازه.بازي يك يك مساوي شد. زننده گل لیونل مسی.
گل سوم:عالي مي زنه كريس رونالدو، چه گلي مي زنه و بازي رو دو يك مي كنه.(با صدای بلند)
گل چهارم:محكم مي زنه و توي دروازه.گل سوم براي رئال مادريد توسط اسانسيو(با صداي بلند).رئال سه بارسلونا يك.
نکته ها:محمد رضا احمدی جزو گزارشگران خوب است ولی موقع گل، غالبا از «توی دروازه» استفاده می کند. در این مسابقه سه بار این کار را کرد ولی حواسش به جملات قبل و بعد بود. بهترینش جایی رقم خورد که به شرایط پیکه بعد از گل به خودی اشاره کرد. در گل سوم هم ضربه زیبای رونالدو او را سر ذوق آورد و بجای «توی دروازه» از جمله «عالی می زنه» استفاده کرد. 
پيمان يوسفي
مسابقه: پرسپوليس - الاهلي / بازي رفت يك چهارم نهايي ليگ قهرمانان آسيا
صحنه گل هاي را چطور گزارش كرد؟
گل اول:عكس العمل بيرانوند و به همين سادگي دروازه باز مي شه. هنوز اجازه ندادند ببینيم چي مي شه كه عمر سوما مهاجم سوري و زهر دار تيم الاهلي حساب كار  را يك بر صفر كرد.
گل دوم:سمت چپ يه موقعيت؛ يه بار ديگر عجمان.... ( صدايش بالا مي رود): پشت مدافعين، تك به تك و توي دروازه.گل دوم. يه آب سردي رو روي همه ما مي ريزه و لئوناردو دسوزا حساب كار را دو بر صفر مي كنه.
گل سوم: بشار مي فرسته روي دروازه(صدايش بالا مي رود) يه فرصت هست براي پرسپوليس.توي دروازه. گل اول براي پرسپوليس بدست مي آد. اختلاف به حداقل مي رسه. انگيزه ها حداكثر مي شه. 
گل چهارم:يه فرصت، پرتعداد،گادوين منشا،رو پاي چپش(صدایش را بالا مي برد): ضربه رو مي زنه و توي دروازه. چيزي كه هم گادوين منشا لازم داشت تا تو دل هواداران بيشتر جا بشه هم پرسپوليس در اين دقايق. گل مساوي.
نکته ها: برگ برنده یوسفی بکار گیری این جمله است:« به همين سادگي دروازه باز مي شه.» برای سه گل دیگر «توی دروازه» گفت ؛ افزوده هایی به آن داشت اما آن قدر خاص نیستند که بتوان برای یوسفی امتیاز دانست.
مزدك ميرزايي
مسابقه: ایران – سوریه/ مقدماتي جام جهاني
صحنه هاي گل را چطور گزارش كرد؟
گل اول: موقعيت براي تيم سوريه و دروازه ما باز مي شه.متاسفانه ركورد ما از دست رفت در گل نخوردن. شروع تيم سوريه فعلا خوب بوده اما ما فرصت زيادي داريم جبران كنيم. حيف شد ركورد رو از دست داديم.
گل دوم:حالا ضربه كرنر زده مي شه؛ فرصت؛ توپ به تير دروازه می خورده. حالا گل.گل براي ايران. گل مساوي رو تيم ايران به ثمر مي رسونه. يك يك مساوي.
گل سوم: پرتاب بلند از حاج صفي، بازم فرصت براي ايران و توي دروازه.گل براي ايران. بازم آزمون. بازي مي شه دو بر يك. بالاخره فشار بي امان حملات ايران نتيجه مي ده. ايران دو سوريه يك.
گل چهارم: يه ضد حمله براي تيم سوريه شكل مي گيره. سوما ، حالا ضربه رو مي زنه توي دروازه.چقدر بدخورد بيرانوند در نودمین دقيقه. حيف شد اين پيروزي را ما از دست داديم.روي يه حركت ساده دروازه ما باز شد.
نکته ها:مزدک میرزایی موقع گل، از جمله هایی استفاده کرد که همیشه در گزارش هایش به کار می برد:«دروازه باز می شه»،«گل»و«توی دروازه». اگر او این جمله ها را فاکتور بگیرد و یک راست سراغ جمله هایی که بعد از گل می گوید برود، از دام کلیشه نجات پیدا می کند. به جمله هایش دقت کنید؛ همگی بجا هستند.
عليرضا عليفر
مسابقه: هلند – بلغارستان/ مقدماتي جام جهاني
صحنه هاي گل را چطور گزارش كرد؟
گل اول: باز هم هلند، به درون محوطه جريمه، فرصت مقابل دروازه، توي دروازه،توي دروازه. دقيقه هفت دروازه بلغارستان باز مي شه.ببینید جزئیات كار رو و ضربه تمام كننده از پروپر.
گل دوم(در حالي كه موقعيت جدي بود داشت از سقوط فوتبال حرف مي زد و موقع ضربه صدایش بالا رفت): يه موقعيت يه ضربه و توي دروازه توي دروازه. به نظر مي رسه روبن كار را براي بلغارستان تمام كرده. هلند 2 بلغارستان.
گل سوم:(ضريه كاشته) اين موقعيت و توي دروازه توي دوازه. حادثه اي كه هلند از آن مي ترسید اتفاق مي افته و استرس بر هلندي ها حاكم مي شه.
گل سوم:بلافاصله اين طرف. اين فرصت و توي دروازه توي دروازه. حساب كار به سه يك تبديل مي شه و باز هم نفسي به راحتي مي كشه دیک ادووکات (مربي هلند)
نکته ها:توی دروازه توی دروازه. علاقمندان فوتبال می دانند علیرضا علیفر جز این دو کلمه چیز دیگری برای اعلام به ثمر رسیدن گل ها ندارد. با صدای بلند این دو کلمه را بیان می کند که دومی کش دار تر است. بعد از آن هم چگونگی شکل گیری گل را تشریح می کند با این مقدمه: «ببینید جزئیات کار رو». عیب دیگر او جایی است که لحظه پیش از گل را نادیده می گیرد و به حواشی می پردازد.

جواد خياباني
مسابقه: ايتاليا- اسپانيا / مقدماتي جام جهاني
صحنه هاي گل را چطور گزارش كرد؟
گل اول: حالا ضربه زده مي شه و توي دروازه. چه گلي هم مي زنه. حالا اين جا بازيكن مادريدي ايسكو و ورزشگاه سانتیاگو برنابئو در اوج شادماني قرار مي گيره. پرچم هاي اسپانيا رو مي بينيد در ورزشگاه و مربي اين تيم رو.
گل دوم: فرصت خوب براي آسانسيو. فرصت خوب. يه ضربه و باز هم توي دروازه. باز هم ايسكو. نتيجه رو دو بر صفر مي كنه. حالا مادريدي ها در مادريد غوغا مي كنن و پرچم هاي اسپانيا در ورزشگاه ورزشگاه سانتیاگو برنابئو به اهتزاز در می آد.
گل سوم: گل سوم. تمام. ديگه كار ايتاليا تمام شد واقعا. عالي كار كردن. راموس مثل يه فوروارد مثل يه پاسور واقعا مثل يه مهاجم پا به توب كار كرد. و کلافگي مربي تيم ملي ايتاليا.
نکته ها: جواد خیابانی بعد از گل اول و دوم از کلیشه «توی دروازه» استفاده کرد. پس از سومین گل اما خرق عادت کرد: «گل سوم. تمام. ديگه كار ايتاليا تمام شد». جمله های بعد از گل اول و دوم اشاره به شادی هواداران اسپانیا در ورزشگاه سانتیاگو برنابئو دارد و جمله بعد از گل سوم کمی گنگ است! از آن ها است که فقط خود خیابانی معنایش را می داند.
محمد سیانکی
مسابقه:پرسپولیس – نفت تهران/ هفته سوم لیگ برتر
صحنه هاي گل را چطور گزارش كرد؟
گل اول: طارمي مي تونه گل بزنه در اين لحظه از مسابقه و توي دروازه. چهل ثانيه از بازي گذشته بود در نيمه دوم كه طارمي قفل دروازه نفت رو باز مي كنه.
گل دوم: فرشاد احمد زاده، گل دوم،گل دوم براي پرسپوليس. فرشاد احمد زاده با پاي غير تخصصي اش گل مي زنه.
گل سوم: طارمي، طارمي با پاي چپ مي زنه (صدایش بلندتر می شود)خوب هم مي زنه و ثمره اش يه گل ديگه س براي پرسپولیس. مي تونه آقاي گلي رو يك بار ديگر تكرار كنه مهدي طارمي؟
نکته ها: محمد سیانکی به نسبت چند سال قبل پیشرفت قابل ملاحظه ای در گزارشگری داشته است اما هنوز شش دانگ نشده. او در بازی پرسپولیس و نفت تهران سعی کرد با انرژی گزارش کند و موقع به ثمر رسیدن گل ها جملات غیر کلیشه ای بکار ببرد.برای گل اول«توی دروازه»را استفاده کرد که اگر نمی کرد امتیارش بالاتر می رفت.اتفاقا قبل و بعد از «توی دروازه» جمله هایی به کار برد که اشاره مستقیم به حال و هوای مسابقه داشت. برای گل دوم و سوم از کلیشه رایج فرار کرد و مجموع جمله هایش گویای شرایط و مشخصه های بازیکن ها است.به جمله ها دقت کنید.

---

منابع: همشهری جوان/ تبیان