عوامل بی خوابی در شب

هنگامی که اختلال خواب برای بیش از یک ماه طول بکشد، باید دنبال شناسایی و رفع عوامل بروز این مشکل باشید. آیا عوامل محرک رایج در طول روز می توانند سبب بی خوابی افراد در شب ها گردند؟ در این نوشتار سعی شده تا با تعدادی از عواملی که به عنوان فاکتورهای محرک بی خوابی به شمار می آیند آشنا شویم.

صادق مظفری - بخش سلامت تبیان

درد

بر اساس تحقیقی که در یکی از کشورهای پیشرفته صورت گرفت، مشخص شد که بالغ بر 15 درصد از افراد آن کشور از درد مزمن رنج می برند و از همین تعداد، چیزی بیش از دو سوم آنها از اختلالات خواب در عذاب هستند. کمردرد، سردرد و سندرم مفصل گیجگاهی فکی (با عضلات فک) از عوامل اصلی بی خوابی های مرتبط با درد به شمار می آیند.

مشکلات روانی و استرس 

بی خوابی، هم می تواند نشانه ای از یک بیماری جسمی باشد و هم می تواند به دلیل وجود افسردگی و اضطراب در افراد رخ دهد. از آنجایی که مغز از انتقال دهنده های عصبی برای هر دو عامل خواب و خلق و خو استفاده می کند، تداخل این دو عامل و برگزیدن یکی از این دو به عنوان انتخاب اول می تواند به سختی رخ دهد. موقعیت ها و حوادث تنش زا همانند تنش های مالی و یا مشکلات خانوادگی اغلب به عنوان عوامل شروع بی خوابی به شمار می آیند که می تواند به مشکلات بلندمدت تبدیل گردد.

خروپف کردن

اگر شما جزء اشخاصی به شمار می آیید که در خواب خروپف می کنید، باید بدانید که این مشکل امری بسیار متداول در میان بسیاری از افراد است و جایی برای نگرانی وجود ندارد.

اما در برخی موارد این عارضه ممکن است به دلیل وجود مشکلاتی نظیر آپنه ی خواب، بیماری های قلبی، فشار خون بالا و سکته ی مغزی بوجود آید که باید برای اطمینان خاطر از عدم مواجهه با این مشکلات، اقدامات لازم را مد نظر قرار داد.

جت لگ

عارضه جت لگ به دلیل خستگی و تغییر ساعت بدن در اثر سفر با هواپیما رخ می دهد. عبور از مناطق زمانی (از یک کشور به کشور دیگر) سبب به هم ریختن ساعت بدن و تغییر فرمان مغز به بدن خواهد شد، زیرا مغز در هنگام تاریکی دستور به استراحت و در هنگام روشنایی دستور بیدارباش بدن را صادر می کند. 

معمولا بدن این افراد حداقل به سه روز نیاز دارد تا بتواند خود را با شرایط زمانی جدید وفق دهد. حال اگر شرایط کاری افراد به گونه ای باشد که اغلب از مناطق زمانی مختلف در حال گذر باشند (زیاد با هواپیما سفر کنند)، این عارضه می تواند سبب بروز مشکلات خواب برای آنها گردد.

شیفت کاری

یک برنامه ی کاری که بر خلاف ساعات بیداری و خواب عادی افراد برنامه ریزی شده باشد (همانند ساعات و شیفت های کاری پزشکان، پرستاران و یا کارگران شیفت کار) می تواند سبب بروز مشکلات بی خوابی و بر هم خوردن ریتم شبانه روزی بدن افراد گردد. 

تحقیقات دانشگاهی نشان داده است که افرادی که در شیفت های کاری چرخشی (شبانه روز) کار می کنند، سطح هورمون سروتونین در آن ها در سطح پایین تری نسبت به سایر افراد برخوردار است. سروتونین یک نوع هورمونی و انتقال دهنده ی عصبی در سیستم عصبی مرکزی بدن است که به تنظیم خواب بدن کمک می کند. 

تغییرات هورمونی

یائسگی ، قاعدگی و بارداری از عوامل اصلی بی خوابی در خانم ها به شمار می آیند. عواملی نظیر گرگرفتگی و تکرر ادرار نیز معمولا باعث بیخوابی در بانوان می شوند. برخی از تحقیقات نشان داده است که بیش از 40 درصد از بانوان در یائسگی، از مشکلات بی خوابی رنج می برند.

بیماری ها

اغلب مشکلات خواب با بروز بیماری ها رخ می دهد، برای مثال در بیماری های ریوی و آسم وجود خس خس و تنگی نفس می تواند سبب اختلال در خواب افراد خصوصا در صبح گردد.

در افراد دارای نارسایی قلبی، این مشکل می تواند سبب تنفس غیرعادی گردد. در پارکینسون و سایر بیماری های عصبی، بی خوابی یکی از عوارض جانبی شایع به شمار می آید.

داروها

داروها می توانند سبب بروز اختلال در خواب شوند، خصوصا اگر زمان مصرف آنها نزدیک به زمان خواب باشد و یا دوز آنها در حال اضافه شدن باشد. اگر ملاحظه کردید که با مصرف دارویی دچار مشکلات خواب شده اید، از پزشک خود بخواهید تا در صورت امکان داروی دیگری را جایگزین داروی فعلی شما کند.