تأثیر میوه و سبزی بر بیماری‌های قلبی
تأثیر میوه و سبزی بر بیماری‌های قلبی
در زیر به اثرات تعدادی از مواد غذایی مصرفی در بیماری های قلبی- عروقی اشاره می کنیم.
گوجه فرنگی:
گوجه فرنگی از جمله سبزی های بسیار پر ارزش محسوب می شود که به صورت خام در انواع سالادها و ساندویچ‌ها، و به صورت پخته در انواع خوراک ها و خورش‌ها، به صورت کباب شده یا به صورت رب و سس کچاپ قابلیت مصرف دارد.
گوجه فرنگی با دارا بودن "لیکوپن" از جمله مواد بازدارنده از بروز سرطان‌های پروستات، دستگاه گوارش و دهانه ی رحم تلقی می شود. همچنین اثر حفاظتی آن در جلوگیری از حمله‌های قلبی نیز به اثبات رسیده است.
در یک مطالعه ی تحقیقاتی مشاهده شد افرادی که در تغذیه ی روزانه ی خود از گوجه فرنگی و فرآورده‌های آن استفاده ی بهینه به عمل آورده بودند، در مقایسه با گروه شاهد که میل و رغبتی به مصرف گوجه فرنگی نداشته و از مصرف آن خودداری نموده بودند، 50 درصد کمتر به بیماری های قلبی دچار گردیده‌اند. بنابراین مصرف این ماده ی غذایی به هر شکل و صورتی توصیه می شود.
پیاز:
پیاز از جمله سبزی های مقاومی است که ترکیبات بسیار عدیده ی خود را در طول زمان نگهداری به مدت طولانی حفظ می نماید.
از جمله ترکیبات موجود در پیاز می توان بهماده‌ی "کورستین" اشاره نمود که در جلوگیری از تجمع پلاکت‌ها و ایجاد لخته ی خون موثر می باشد و لخته های ایجاد شده را نیز حل می کند.
از دیرباز به این موضوع پی برده بودند و پیاز را به عنوان تصفیه کننده ی خون مورد استفاده قرار می دادند. حتی کشاورزان فرانسوی به اسب‌های خود پیاز می دادند تا لخته های ایجاد شده در پای آنها را حل نماید.
سیر:
مصرف یک حبه سیر کوبیده در هر وعده ی غذایی یک عامل مهم بازدارنده از بروز بیماری های قلبی- عروقی محسوب می گردد. چرا که درسیر علاوه بر "آلیسین"، مواد مفید دیگری نیز وجود دارد. از جمله آجون و آدنوزین که در فرآیند تولید ترومبوکسان موثر هستند و از تجمع پلاکت‌ها و لخته شدن خون جلوگیری می نمایند.
همچنین از طریق تأثیر‌گذاری در چرخه های سوخت و ساز بدن، به عنوان یک عامل مهم در کاهش تولید کلسترول محسوب می شوند. در ضمن یادآوری می شود که تأثیر عملکرد سیر پخته و خام به خصوص در جلوگیری از لخته شدن خون یکسان می باشد.
سبزی ها و فرآورده‌های گیاهی:
افرادی که در وعده های چند گانه ی تغذیه ی روزانه، مرتباً از سبزی های خام یا پخته استفاده می نمایند، کمتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی قرار دارند. این مصونیت در مقابل انواع بیماری‌ها از جمله بیماری های قلبی- عروقی، به دلیل وجود انواع آنتی اکسیدان‌هایی مثل بتاکاروتن، ویتامین C، اسیدفولیک، لیکوپن، فلاوونوئیدها و ویتامین E و موادمعدنی مانند پتاسیم، منیزیوم، کلسیم، سلنیوم و به طور کلی فیتوکمیکال‌ها و فیتواستروژن‌ها می باشد.
گذشته از همه ی مواد ارزشمندی که سبزی ها برای تغذیه ی انسان، با استفاده از انرژی لایزال خورشید در خود ساخته و ذخیره نموده‌اند، یکی از منابع تامین کننده ی فیبرهای محلول و نامحلول نیز تلقی می گردند.
دانشمندان با اعلام نتایج پژوهش‌های خود به اثر مفید فیبرها تأکید بیشتری می نمایند، چرا که فیبرها به موازات سم زادیی و رسوب گیری از بدن نقش‌های دیگری دارند؛ از جمله:
- عامل کاهش جذب چربی‌ها،
- خنثی‌سازی یا رقیق نمودن مواد سرطان زا،
- کاهش دهنده‌ی سطح کلسترول کبدی،
- جلوگیری از باز جذب اسیدهای صفراوی،
- تنظیم فعالیت روده‌ها،
- افزایش حرکات دودی روده، جهت خروج مواد زاید و مضری که باید به بیرون از بدن هدایت گردند.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) ، مصرف روزانه 30 گرم فیبر را برای آقایان و 23 گرم را برای خانم‌ها توصیه می کند، چرا که این مقدار مانع از جذب سایر مواد حیاتی نمی شود.
با توجه به ضروری بودن فیبرهای غذایی در حفظ سلامتی و فعالیت طبیعی دستگاه گوارش، مقدار مجاز مصرف فیبرها را 5/0گرم به ازای هر یک کیلوگرم وزن فعلی بدن و یا 15گرم برای هر 1000 کالری انرژی دریافتی تعیین کرده‌اند که باید 50 درصد آن از طریق مصرف سبزی ها و میوه‌ها و 50 درصد مابقی از طریق مصرف نان، غلات و حبوبات تامین شود.
سبوس‌های جو و گندم نیز از منابع خوب فیبرها تلقی می گردند.یادآوری می کنم که برای جلوگیری از ایجاد مدفوع خشک، بایستی به ازای مصرف هر 5 گرم سبوس، یک لیوان آب بنوشید.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها بیان داشته که باید روزانه حداقل 400 گرم میوه و سبزی و 30 گرم حبوبات و انواع مغزهای مختلف و دانه های روغنی مثل تخم کدو، آفتابگردان و غیره مصرف شود.
نیاز به فیبرهای غذایی برای همه ی افراد یکسان نیست و هر فردی نیازهای خاص خود را دارد.
میوه‌ها:
میوه‌ها نیز مانند سبزی ها از منابع تامین کننده ی انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبرهای محلول و نامحلول محسوب می شوند و نقش آنها در حفظ سلامت عمومی بدن، به خصوص بیماری های قلبی- عروقی غیر قابل تردید می باشد.
جالب است بدانید گنجاندن میوه و سبزی در جیره ی غذایی روزانه حتی بعد از حمله ی قلبی بسیار مفید است و اگر افزودن 2- 1 گروه از مواد غذایی با کاهش مصرف انواع گوشت‌های مختلف و چربی‌های حیوانی و لبنیات پر‌چرب همراه باشد، اثر حفاظتی بیشتری دارد.
مصرف کلیه ی میوه‌ها برای حفظ سلامتی لازم هستند. انواع توت ( توت فرنگی، شاتوت)، انگور (به خصوص انگور قرمز)، سیب، لیمو، پرتقال، گلابی، کیوی ، گریپ فروت، زردآلو، آلو، طالبی و انواع میوه‌های تابستانی دارای اثر حفاظتی بیشتری برای قلب و عروق می باشند.
دکتر سید ضیاء‌الدین مظهری-متخصص تغذیه و رژیم درمانی
(دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران)
*مطالب مرتبط در این سایت:
- عوامل خطر اصلی بیماری قلبی ( قسمت اول ) و ( قسمت دوم )
- دستورهای دارویی و مراقبت های پزشكی برای بیماران قلبی
- نقش فیبر غذایی در سلامتی بدن
- اثرات مفید فیبرهای‌غذایی بر بیماری‌ها